لب شکری چیست و آیا این عارضه درمان می‌شود؟

ستاره | سرویس مادر و کودک – لب شکری نام دیگر عارضه شکاف لب بالا و یا شکاف کام (شکاف در سقف دهان) است. شکاف لب و شکاف کام هنگامی که ساختار‌های صورت جنین به طور کامل بسته نمی‌شود، ایجاد می‌شود. شکاف لب و شکاف کام یکی از شایع‌ترین نقص‌های نوزادان در هنگام تولد است. دلیل ایجاد شکاف کام مشکلات وراثتی و یا سندرم است. تولد یک نوزاد لب شکری برای پدر و مادر ناراحت کننده است، اما بهتر است بدانید که شکاف لب و شکاف کام قابل ترمیم است. در بیشتر نوزادان، با انجام یک سری جراحی می‌توان عملکرد طبیعی لب و دهان را بازگرداند و ظاهر طبیعی را با حداقل زخم ایجاد کرد.

علائم نوزاد لب شکری

• شکاف در لب و سقف دهان (کام) که بر روی یک یا هر دو طرف صورت دیده می‌شود.
• یک شکاف کوچک در لب و یا گسترش شکاف از لب به لثه بالا تا پایین بینی.
• یک شکاف در سقف دهان که روی صورت نوزاد مشخص نیست.

در موارد نادر، شکاف تنها در عضلات کام نرم (submucous)، که در عقب دهان هستند رخ می‌دهد. این نوع شکاف اغلب در هنگام تولد مورد توجه قرار نمی‌گیرد و ممکن است تا زمانی که علائم مشاهده نشود تشخیص داده نشود. علائم و نشانه‌های شکاف کام نرم submucous ممکن است شامل:

• مشکل تغذیه
• مشکل بلعیدن، همراه بیرون آمدن مواد غذایی و مایعات از بینی
• صدای تو دماغی
• عفونت مزمن گوش

لب شکری و شکاف کام معمولا در هنگام تولد مورد توجه پزشک کودکان در بیمارستان قرار می‌گیرد و فرآیند درمان همان زمان آغاز می‌شود. اما اگر کودک شما دارای علائم و نشانه‌های شکاف کام نرم submucous بود، یک وقت ملاقات با پزشک متخصص تنظیم کنید.

علل بروز لب شکری در نوزادان

در صورتی که بافت صورت و دهان نوزاد به درستی تشکیل نشود، شکاف لب و شکاف کام رخ می‌دهد. به طور معمول، بافت‌هایی که لب و کام را تشکیل می‌دهند، در ماه‌های دوم و سوم بارداری با هم ترکیب می‌شوند و فرم می‌گیرند. اما در نوزادانی که دارای شکاف لب و شکاف کام هستند، این همجوشی هرگز اتفاق نمی‌افتد و یا فقط به صورت جزئی اتفاق می‌افتد و فضایی در این بین باز می‌ماند (شکاف).

محققان بر این باورند که اکثر موارد شکاف لب و شکاف کام به دلیل تعامل عوامل ژنتیکی و محیطی ایجاد می‌شود. در بسیاری از نوزادان علت قطعی بروز لب شکری مشخص نشده است. مادر یا پدر می‌تواند ژن‌هایی را که باعث شکاف لب و شکاف کام می‌شوند، به نوزاد انتقال دهد. شکاف کام هم چنین ممکن است به عنوان یکی از نشانه‌های یک سندرم ژنتیکی در نوزاد بروز کند. در بعضی موارد، نوزادان یک ژن را به ارث می‌برند که باعث می‌شود شکاف بزرگتری داشته باشند و یا یک عامل محیطی باعث می‌شود شکاف رخ دهد.

معرفی عوامل خطرساز

چندین عامل ممکن است احتمال ایجاد شکاف لب و شکاف کام را افزایش دهد:

• سابقه خانوادگی: والدین با سابقه خانوادگی شکاف لب و یا شکاف کام بیشتر از دیگران با خطر داشتن یک نوزاد لب شکری رو به رو هستند.
• قرار گرفتن در معرض مواد خاص در دوران بارداری: شکاف لب در نوزاد زنان بارداری که سیگار می‌کشند، الکل مصرف کرده یا دارو‌های خاصی را دریافت می‌کنند، بیشتر دیده شده است. سیگار کشیدن در دوران بارداری احتمال ایجاد شکاف کام را افزایش می‌دهد.
• دیابت: برخی شواهد وجود دارد که نشان می دهد زنان مبتلا به دیابت قبل از بارداری احتمال بیشتری برای داشتن نوزاد با شکاف لب یا شکاف کام را دارند.
• چاق شدن در دوران بارداری: شواهدی وجود دارد که نوزادان متولد شده در زنان چاق بیشتر در معرض ابتلا به عارضه لب شکری هستند.

نکته مهم: بر اساس داده‌های آماری مردان بیشتر به شکاف لب و زنان به شکاف کام بدون شکاف لب مبتلا می‌شوند.

عوارض جانبی لب شکری

کودکان با شکاف لب و شکاف کام، بسته به نوع و شدت شکاف، با چالش‌های متفاوتی روبرو می‌شوند.

• مشکل تغذیه: اولین نگرانی‌ والدین و پزشکان پس از تولد نوزاد لب شکری، تغذیه است. در حالی که اکثر نوزادان مبتلا به شکاف لب می‌توانند از پستان مادر تغذیه کنند، اما برای نوزادان مبتلا به شکاف کام مکیدن دشوار است.
• مشکلات شنوایی: عفونت گوش و کاهش شنوایی از عوارض جانبی نوزادان با شکاف کام است.
• مشکلات دندانپزشکی: اگر شکاف تا لثه بالا گسترش یافته باشد، رشد دندان‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرند.
• مشکلات گفتاری: از آنجا که کام برای تشکیل صدا‌ها استفاده می‌شود، رشد گفتاری کودک مبتلا به شکاف کام با مشکل مواجه شده و صدایش گرفته و تو دماغی می‌شود.
• چالش‌های اجتماعی: کودکان مبتلا به شکاف لب یا شکاف کام، به دلیل تفاوت ظاهری با مشکلات اجتماعی، عاطفی و رفتاری مواجه می‌شوند که استرس شدیدی را به آن‌ها اعمال می‌کند.

پیشگیری از بروز عارضه لب شکری

پس از اینکه یک کودک با شکاف لب یا شکاف کام متولد شد، والدین نسبت به داشتن فرزند دیگری با همان شرایط بسیار نگران می‌شوند. در حالی که بسیاری از موارد شکاف لب و شکاف را نمی‌توان پیشگیری کرد، اما موارد زیر را برای کاهش خطر در نظر بگیرید:

• نزد مشاور ژنتیک بروید: اگر سابقه خانوادگی شکاف لب و شکاف کام دارید، قبل از اینکه باردار شوید، به پزشک خود اطلاع دهید. پزشک شما ممکن است شما را به یک مشاور ژنتیکی راهنمایی کند که می‌تواند به شما کمک کند تا خطر ابتلای فرزندان به شکاف لب و شکاف کام را تعیین کنید.
• ویتامین‌های دوران بارداری را جدی بگیرید: اگر در حال برنامه ریزی برای باردار شدن در آینده نزدیک هستید، از پزشک خود بخواهید ویتامین‌های دوران بارداری را برای شما تجویز کند.
• از تنباکو یا الکل استفاده نکنید: استفاده از الکل یا تنباکو در دوران بارداری، خطر ابتلای نوزاد به این نقص مادرزادی را افزایش می‌دهد.

برگرفته از: mayoclinic