چطور می توان با اثرات روانی ناباروری مبارزه کرد؟

 ستاره | سرویس روانشناسی – فرزند موهبتی الهی است که از طرف خداوند به بندگان اعطا می شود، اما این واقعیت نمی‌تواند به نادیده گرفتن نیاز روحی به پدر یا مادر بودن منجر شود. با وجود آن‌که گاهی برخی زوجین از امکان ایفای نقش پدری و مادری محروم می‌شوند، باز هم با این واقعیت تلخ کنار بیایند و این مساله تاثیرات مخربی را بر سلامت روان و نشاط‌ شان می‌گذارد. وقتی زوجی از ناباروری خود مطلع می شوند، دچار احساسات ناخوشایند و متفاوتی می‌شوند و سلامت روان شان صدمه می‌بیند و آسیب پذیر می‌شوند. اما اثرات روانی ناباروری را آیا می شناسید؟

مشكلات رواني ناشي از ناباروري موجب تشديد ناباروري هستند، فشارهاي روحي و نگراني حاصل ناباروری بر عملكرد فيزيولوژي بدن اثر مستقيم گذاشته و در نهايت بر باروري تاثير منفي مي‌گذارد. افرادي كه از آرامش خاطر و سلامت رواني برخوردارند و فشارهاي روحي كمتري را تجربه مي‌كنند، احتمال باروري بيشتري دارند.

 

 

اثرات روانی ناباروری

از نظر بالینی یک زوج زمانی نابارور محسوب می‌شوند که بدون آن‌که ظاهرا بیمار باشند، با چالش بزرگی به نام ناتوانی در فرزند ‌دار شدن مواجه می‌شوند که می‌تواند اثرات روان‌شناختی، استرس‌زایی، هیجانی و اجتماعی را به‌دنبال داشته باشد. آثار روانی ناشی از تجربه ناباروری احساسات مختلفی چون اندوه، انکار، افسردگی، احساس گناه، اضطراب، تنهایی، درماندگی، باورهای منفی نسبت به خود، وسواس در مورد بارداری، اختلال در کنش جنسی و کاهش رضایت زناشویی را در پی داشته باشد.

در چنین شرایطی زوجین کمتر به ابراز احساسات، افکار و خواسته‌های خود به شکلی مثبت و سازنده می‌پردازند و در نتیجه احساسات منفی و کمبود حمایت عاطفی در آنها افزایش می‌یابد. حتی ناباروری در ارتباط جنسی زوجین را نیز مختل می کند.

 

درمان روان‌شناختی همگام با درمان ناباروری

مسئله ای که معمولا در مراکز درمان ناباروری یا متخصصانی که در این زمینه فعالیت می‌کنند نادیده گرفته می‌شود این است که درمان ناباروری باید همراه با درمان‌های روان‌شناختی انجام شود. این نوع درمان‌ها شامل درمان شناختی ـ‌ رفتاری و روان درمانی حمایتی می‌شود. با توجه به اهمیت موضوع سلامت روان و نقش آن در باروري، محققين پيشنهاد مي‌كنند كه برنامه درمان ناباروري با درمان روحي و رواني همراه باشد.

شکست در این نوع درمان‌های ناباروری بر مشکلات زوجین دامن زده و پایه های روابط زناشویی را سست‌تر می‌کند که این کاهش رضایت زناشویی می‌تواند به انحرافات جنسی، روابط خارج از منزل، اختلال روانی و طلاق نیز منجر شود.

زنان به مراتب استرس و آسیب بیشتری را نسبت به مردان تجربه می‌کنند. اين مشكل مي‌تواند منجر به بروز اختلال در سلامت رواني فرد و مشكلات زناشويي شود و زمينه‌سازي جدايي زوجين را فراهم كند به همين دليل درمان توام ناباروري و روان‌پزشكي در پيشگيري يا رفع مشكلات موجود بسيار موثر است.

در روند درمان ناباروری از سوی مشاورین روان درمانی زوجین به شکست‌های احتمالی نیز اشاره شود. به‌علاوه باید در جلسات مشاوره بر مسائلی چون پذیرش ناباروری و شرکت فعال و موثر زوجین در روند درمان، داشتن فرزند خوانده به‌عنوان یک گزینه با اهمیت ، توجه به نیاز‌های روحی و روانی زوج نابارور، تشویق به برقراری ارتباط صمیمانه‌تر بین زوجین، مطالعه و جمع‌آوری اطلاعات درباره ناباروری، برنامه‌ریزی برای اوقات فراغت و اختصاص زمانی برای فعالیت‌های لذت بخش و داشتن برنامه غذایی مناسب تاکید شود.

 

تقویت روحیه مواجهه با مشکلات روانی ناباروری

معمولا وقتی نتیجه مثبتی از درمان‌های ناباروری حاصل نمی‌شود، زوجین و به ویژه خانم‌ها به شدت افسرده و ناامید می‌شوند. با توجه به این‌که درمان‌های نازایی و ناباروری هزینه بر است و از لحاظ روحی فرد را بشدت تحت فشار قرار می‌دهد و زمانی که هنوز فرصت‌های دیگری برای تکرار درمان ناباروری دارند، دیگر حاضر نیستند تن به انجام این کار بدهند.

 

 

مهم‌ترین راه حل در چنین شرایطی، تقویت روحیه فرد است. چنانچه از ابتدای شروع درمان‌های ناباروری درمان‌های روان‌شناختی نیز برای افراد انجام شود و از روش‌های واقعیت درمانی برای آنها استفاده شود در نتیجه افراد راحت‌تر درمان‌های مداوم را می پذیرند.

فرزند نداشتن پایان راه نیست و راه‌های جایگزین دیگری نیز وجود دارد. و  لقاح خارج رحمي(IVF(  یکی از روش های درمان ناباروری است که توانسته بر تعدادي از موانع درمان باروري فائق آيد اما در مواردي كه این روش نبز با شكست مواجه شود منجر به افسردگي در بيمار مي‌شود.

بررسي‌ها نشان داده است كه اختلالات روحي و رواني در زنان ناباروري كه با روش‌هاي لقاح خارج رحمي تحت درمان قرار مي‌گيرند، جدي است. از طرفی مشكلات رواني باعث كاهش كارآيي جسمي و پاسخ‌دهي بيمار به درمان‌هاي طبي ناباروري مي‌شود و از طرف ديگر تداوم ناباروري و شكست‌هاي احتمالي در مراحل درماني منجر به افزايش مشكلات رواني اين بيماران مي‌گردد.

منبع: جام جم آنلاین و پزشکان بدون مرز