چرا باید نماز بخوانیم؟

ستاره | سرویس مذهبی – چرا باید نماز بخوانیم؟ نماز از اصول اساسی دین اسلام است و کارکردهای فراوانی دارد. از دلایل نماز خواندن می‌توان به اطاعت از دستور خدا، شکرگذاری از پروردگار و همچنین دوری از منکر و افعال قبیح اشاره کرد. همچنین نماز را می‌توان به عنوان فریضه‌ای دینی در سیره پیامبران قبل از اسلام یافت. در این مطلب ضمن تبیین فلسفه نماز خواندن، اهمیت آن را در کلام ائمه و معصومین را دنبال می‌کنیم.

فلسفه کلی اعمال عبادی چیست؟

لازم است پیش از بیان دلایل و کارکردهای نماز و دیگر اعمال عبادی، نکته‌ای را متذکر شد. به طور کلی انسان در مسیر بندگی خداوند متعال، موظف به انجام اعمال و رعایت آدابی است که برای او معین شده است. حتی اگر هیچ یک از دلایل و کارکردهای اعمالی از جمله نماز برای انسان معلوم و مشخص نباشد، اقتضای بندگی خداوند و اساسا هرگونه اعتقاد ایمانی، آن است که فرد بی چون و چرا به تکلیفش عمل نماید. چراکه اساس اعتقاد دینی بر این اصل استوار است که خداوند متعال از هر عبادتی بی‌نیاز بوده و هیچ کدام از دستورات دینی بی‌جهت و عبث مشخص نشده است. بلکه خداوند در دل این اعمال، صلاح دنیوی و اخروی انسان را به او نشان داده است و همچنین انسان لزوما قادر به فهم صلاح خویش نیست. با این همه، اشاره به آن دسته از دلایل اعمال که انسان تا بدین جا به فهم آن نائل آمده است، خالی از لطف نیست.

چرا باید نماز بخوانیم؟

از زمان صدر اسلام تا کنون دلایل و کارکردهای بسیار زیادی برای نماز ذکر شده است. به علت کثرت این دلایل، در این متن تنها به برخی از آنها که اهمیت بیشتری دارند، اشاره می‌شود:

• خلقت انسان برای عبادت خدا: اولین و شاید اصلی‌ترین دلیل نماز و هر عمل عبادی را می‌توان در دل سخن خود خداوند در قرآن یافت. خداوند در قرآن کریم علت آفرینش انسان را پرستش و عبادت خود می‌داند.
• تکامل انسان: یکی از دلایل دیگر نماز رشد و رسیدن انسان به کمال و سعادت است.
• بازداری از فحشا و منکر: همانطور که در قرآن کریم آمده است، از اصلی‌ترین کارکردهای نماز برای انسان دور شدن او از گناهان و منکرات است.
• شکرگزاری از نعمات خدا
• رفع تکبر انسان: یکی از دلایل نماز و به خصوص برخی از ارکان آن مثل رکوع و سجود، رفع تکبر انسان و یادآوری جایگاه او در برابر خداوند متعال است.
• اقرار به توحید و نفی شرک: همانطور که برخی از ارکان نماز مثل سجده موجب رفع تکبر انسان می‌شود، دیگر ارکان آن نیز اقرار انسان به اعتقادات خود مانند توحید و نفی شرک را به دنبال دارد.
• توبه و استغفار: طلب بخشش و توبه در برخی از اذکار نماز، موجب آمرزش گناهان است. چنانکه در روایات آمده، نماز کفاره گناهان افراد نیز هست.
• هدایت شدن و ارتباط با خدا
• ایجاد آرامش و توسل به خدا در مشکلات
• قبولی اعمال دیگر: در روایات نماز به عنوان شرط قبولی دیگر اعمال دینی بندگان معرفی شده است.
• خشنودی خداوند
• رفع بلایای آسمانی
• استجابت دعا
• دفع شر شیطان رجیم
• ایجاد وحدت و همدلی در نمازهای جماعت
• ایجاد تحرک و سلامت بدنی
• طهارت و پاکیزگی با وضو و غسل

نماز در کلام معصومین چه جایگاهی دارد؟

معصومین و ائمه اطهار در روایات بسیاری بر اهمیت نماز خواندن تاکید کرد‌ه‌اند.

روایات پیامبر اکرم (ص)

• کسی که نماز را سبک بشمارد از ما نیست. به خدا قسم که هرکس نماز را سبک شمرده و از اول وقت به تاخیر بیندازد، در حوض کوثر نزد من نخواهد آمد و شفاعت من نصیبش نمی‌شود.
• نماز مانند ستون خیمه است. هرگاه ستون خیمه ثابت باشد، طناب‌ها و میخ‌ها و پرده‌ها ثابت هستند. اما هرگاه ستون بشکند و در هم فرو بریزد، دیگر نه میخ نافع است و نه ریسمان سودی دارد و نه پرده‌ها اثری خواهند داشت.
• نماز معراج مومن است.
• نماز از سنت‌های دین، مایه خشنودی پروردگار و راه و روش پیامبران است.
• آگاه باشید که نماز سفره گسترده‌ای است که خداوند متعال روزی ۵ بار برای افرادی که شایسته رحمت‌اند، گوارا نموده است.
• فاصله کفر و بندگی ترک نماز است.
• دزدترین مردم کسی است که به خاطر سرعت و شتابزدگی از نماز خود کم کند. نماز چنین انسانی همچون جامه مندرسی در هم پیچیده شده، به صورت او پرتاب می‌شود.
• نماز وسیله سنجش است.
• اولین چیزی که از انسان‌ها سوال می‌شود، نمازهای پنجگانه است.
• برای سفری که در آن بر دین‌تان و نمازتان می‌ترسید، خارج نشوید.
• به وسیله نماز، بنده به درجه عالی و مقام والا می‌رسد. زیرا نماز تسبیح و تهلیل و تحمید و تکبیر و تمجید و تقدیس الهی است. نماز قول حق و دعوت به سوی حق می‌باشد.
• نماز مونس در قبر، فرش نیکو در زیرش و پاسخ نمازگزار برای نکیر و منکر است.
• نماز سلاح مومن علیه کافر است.
• جایگاه نماز در دین مانند جایگاه سر در بدن است.

روایات امام علی (ع)

• هیچ عملی نزد خداوند محبوب‌تر از نماز نیست، پس نگذارید امور دنیا شما را از زمان آن و خواندن اول وقتش باز دارد.
• از آن گناهی که پس از آن فرصت یابم تا دو رکعت نماز بخوانم و از خدا عافیت و سلامتی بطلبم، پروایی ندارم.
• هنگامی که بنده‌ای سجده می‌کند، ابلیس فریاد می‌زند: وای بر من! او اطاعت کرد ولی من معصیت کردم. او سجده کرد و من از این عمل سرباز زدم.

روایات امام صادق (ع)

• نماز بهترین کارها نزد خداوند متعال و آخرین وصایای پیامبران است.
• پیروی و اطاعت از پروردگار، خدمت کردن به او در زمین است و هیچ چیز در خدمت به پروردگار معادل نماز نیست.
• همانا بهترین عمل نزد خداوند در روز قیامت نماز است.
• بر تو باد به نماز! زیرا آخرین چیزی که پیامبر اکرم (ص) انسان را به آن سفارش کرد، نماز بود.
• هنگامی که انسان به نماز می‌ایستد، رحمت خدا از آسمان بر او نازل می‌شود و ملائکه اطرافش را احاطه می‌کنند و فرشته‌ای می‌گوید: اگر این نمازگزار ارزش نماز را می‌دانست، هیچ گاه از نماز منصرف نمی‌شد.
• به راستی که هیچ عملی ارزشمندتر از حج نیست، مگر نماز.
• هرکس دو رکعت نماز بخواند و بداند چه می‌گوید، در حالی از نماز فارغ می‌شود که گناهی بین او و خداوند نمانده است که بخشیده نشده باشد.
• همانا نماز نگهبان الهی در زمین است.

روایتی از امام کاظم (ع)

• بیشترین چیزی که بعد از شناخت خدا موجب تقرب انسان به خدا می‌شود، نماز است.

روایات امام باقر (ع)

• همانا اسلام بر روی پنج پایه بنا شده است: نماز، روزه، زکات، حج و ولایت.
• هر که رکوع نمازش را کامل انجام دهد، ترس و وحشتی در قبر به سراغش نمی‌آید.

روایات امام رضا (ع)

• به درستی نماز نیکوترین صورتی است که خداوند خلق کرده است.
• نماز عطیه و احسانی از طرف خدا به جهت رحمت و بخشندگی‌اش است.

پیشینه نماز قبل از اسلام چه بوده است؟

آن طور که در تاریخ و روایات آمده است، نماز تنها مختص به اسلام و پیامبر اکرم (ص) نبوده و در سیره پیامبران قبلی نیز بوده است. در واقع قدیمی‌ترین عبادتی که در تمام ادیان وجود داشته است، نماز بوده است. در ادامه به سبقه نماز در سیره برخی از پیامبران اشاره می‌کنیم:

• در صحف حضرت ادریس (ع) نقل شده است که در نخستین روز اقامت حضرت آدم و حوا در زمین، خداوند ۵۰ رکعت نماز را بر ایشان واجب نمود.
• روایت شده است ک در هنگام وفات حضرت آدم (ع)، حضرت شیث (ع) ایشان را غسل داده و بر ایشان نماز خواند.
• در داستان حضرت نوح (ع) روایت شده است که ایشان در کشتی خود پنجره‌هایی ساخت تا با انعکاس نور خورشید، زمان خواندن نماز را متوجه بشود.
• خداوند در سوره ابراهیم (آیات ۳۹ و ۴۰) در قرآن کریم از زبان این حضرت می‎فرماید: سپاس خداوندی را که در هنگام پیری به من اسماعیل و اسحاق را عطا فرمود. همانا پروردگار من شنونده دعاست. پروردگارا مرا و ذریه مرا از اقامه کنندگان نماز قرار بده. پروردگارا دعای ما را قبول بفرما.
  خداوند متعال در سوره مریم (آیات ۵۴ و ۵۵) حضرت اسماعیل (ع) را وفادار به پیمان، فرستاده حق، خبردهنده از حقایق و امرکننده زن و فرزند به نماز و زکات معرفی می‌کند.
• خداوند متعال در کوه طور و در هنگام ابلاغ رسالت به حضرت موسی (ع) فرمود: من خدای یکتا هستم. مرا عبادت کن و نماز به‌پا دار.
• خداوند متعال در سوره آل عمران بیان می‌دارد که بشارت تولد حضرت یحیی (ع) در هنگامی که حضرت زکریا (ع) در محراب مشغول نماز بودند به ایشان داده ‌شد.
• در سوره مریم (آیات ۳۰ و ۳۱) خداوند متعال از زبان حضرت عیسی (ع) در هنگامی که مردم حضرت مریم را به گناه متهم کرده بودند، نقل می‌کند: من بنده خدایی هستم که به من کتاب آسمانی داد و مرا پیامبر خود قرار داد. مرا هر کجا که باشم مبارک نمود و نماز و زکات را تا زمانی که زنده‌ام به من توصیه کرد.

همچنین می‌توان به انجام فریضه نماز در سیره دیگر پیامبران از جمله حضرت لقمان (ع)، حضرت یونس (ع)، حضرت داوود (ع)، حضرت شعیب (ع) و … نیز اشاره کرد.

سخن پایانی

نماز که از آن به عنوان ستون دین و نشانه ایمان یاد می‌شود، مکررا در کلام ائمه اطهار مورد توجه واقع شده است. این رکن مهم که در دیگر ادیان توحیدی قبل از پیامبر اکرم (ص) نیز وجود داشته است، دلایل و کارکرهای بسیاری دارد که همه در مسیر تکامل و سعادت انسان قرار گرفته‌اند. با توجه به اهمیت نماز توصیه می‌کنیم مطالب احکام نماز چیست و شامل چه مواردی است؟ و ارکان نماز چیست؟ را نیز مطالعه کنید. در پایان فراموش نکنید نظرات و پیشنهادات خود را با ما و سایر همراهان ستاره به اشتراک بگذارید.