سجع در ادبیات چگونه آرایه ای است و چه ویژگی‌هایی دارد؟

ستاره | سرویس فرهنگ و هنر – سجع در ادبیات چیست و چه انواعی دارد؟ سجع یکی از آرایه‌های ادبی است که نویسندگان به کمک آن، متن (نظم و نثر) را خوش‌وزن می‌کنند. این آرایه ادبی انواع متفاوتی دارد. در این مقاله، قصد داریم انواع سجع را با مثال‌هایی از بزرگان ادبیات فارسی‌ ذکر کنیم.

سجع در ادبیات

۱. سجع متوازی

۲. سجع مطرف

۳. سجع متوازن

سجع در سطح جمله یا بیت

۱. ترصیع

۲. موازنه

تفاوت سجع با جناس

• به کلماتی که از نظر لفظی از یک جنس هستند، تا اندازه‌ای که انسان آن‌ها را یکی می‌پندارند، جناس می‌گویند؛ مانند خوار و خار
• به کلماتی که چند حرف آخرشان مشترک است و هم‌وزن هستند، سجع می‌گویند؛ مانند: شکست و بست.

پس کلماتی که با یکدیگر یک جناس را می‌سازند از نظر ظاهری تفاوت بسیار کوچکی دارند و حتی در بسیاری موارد به یک شکل نوشته می‌شوند، ولی معنای متفاوتی دارند؛ نظیر شیر (حیوان) و شیر (خوراکی).

اما کلماتی که با یکدیگر یک سجع را تشکیل می‌دهند، از نظر ظاهری تفاوت‌های فاحشی دارند؛ نظیر ستایش و نیایش.

جمع‌ بندی

سجع یکی از آرایه‌های ادبی است که برای خوش‌آوا کردن به کار می‌رود. این آرایه ادبی در دو سطح کلمه و جمله ظهور می‌کند. سجع میان دو یا چند کلمه، سه نوع متفاوت دارد: سجع متوازی، سجع متوازن و سجع مطرف. سجع در جمله به دو نوع موازنه و ترصیع تقسیم می‌شود. در صورتی که تمایل به آشنایی بیشتر با آرایه‌های ادبی دارید، مطالعه مطلب معرفی کامل آرایه‌ های ادبی لفظی و معنوی را فراموش نکنید. حالا شما برایمان مثال‌های زیبایی از آثار ادبی فارسی بزنید که در آنها از سجع استفاده شده است. بخش نظرات و پرسش‌ها پل ارتباطی ما و شماست!