رژیم غذایی خاصی برای افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید یا روماتیسم وجود ندارد. با این حال دانشمندان بر این باورند که مصرف بعضی از غذاها میتواند به کاهش تورم، درد و سفتی مفاصل کمک کند. در این مقاله به بررسی غذاهای مفید برای افراد مبتلا به روماتیسم میپردازیم و درباره سایر راهکارهایی که میتوانند به کاهش علائم بیماری کمک کنند، صحبت میکنیم. ما را تا انتهای مطلب همراهی کنید.
روماتیسم چیست؟
روماتیسم یک بیماری خودایمنی است، یعنی عملکرد نادرست سیستم ایمنی باعث آن میشود. در مبتلایان به روماتیسم سیستم دفاعی بدن به اشتباه به مفاصل سالم حمله کرده و باعث تورم و التهاب آنها میشود. معمولا روماتیسم مفاصل دست، مچ دست و زانو را درگیر میکند و گاهی اوقات، میتواند چند مفصل را به طور همزمان تحت تاثیر قرار دهد.
علائم روماتیسم شامل درد و سفتی مفاصل میشود. همچنین ممکن است بیماران به شدت احساس خستگی و ضعف کنند و حتی دچار تب با درجه پایین شوند. با گذشت زمان، روماتیسم میتواند باعث آسیب دائمی مفاصل شود.
روماتیسم یک بیماری مزمن و طولانیمدت است که در حال حاضر درمان قطعی ندارد. اکثر افراد دورههای بهبودی و شعلهور شدن علائم بیماری را تجربه میکنند، یعنی گاهی اوقات علائم کمی دارند یا هیچ علامتی ندارند و در بعضی مواقع هم علائم آنها بدتر میشود.
غذاهای مفید برای افراد مبتلا به روماتیسم
بعضی از متخصصان معتقدند که رژیم غذایی میتواند به کنترل علائم روماتیسم و جلوگیری از تشدید آنها کمک کند. بیشتر غذاهای مفید برای افراد مبتلا به روماتیسم غذاهایی هستند که در رژیم غذایی مدیترانهای مصرف میشوند، از جمله:
۱. ماهی
ماهی سالمون، ماهی تن و ساردین سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند و یکی از غذاهای مفید برای افراد مبتلا به روماتیسم محسوب میشوند. امگا ۳ به مبارزه با التهابی که در بیماران مبتلا به روماتیسم باعث درد مفاصل میشود، کمک میکند. امگا ۳ دارای یک ماده شیمیایی طبیعی است که شبیه بعضی از داروهای مسکن عمل میکند.
مصرف ماهی نه تنها التهاب و درد را کاهش میدهد، بلکه در کنترل تری گلیسیرید (TG) و کلسترول بد (LDL) هم موثر است. افزایش TG و LDL در ابتلا به بیماری قلبی نقش دارد. با توجه به اینکه روماتیسم احتمال بیماری قلبی را بالا میبرد، باید از هر فرصتی برای حفظ سلامت قلب استفاده کنید.
تحقیقات نشان داده که افزایش نسبت امگا ۶ به امگا ۳ با ابتلا به بیماریهای التهابی مزمن مثل روماتیسم مرتبط است. به همین دلیل توصیه میشود ضمن افزایش مصرف ماهی استفاده از غذاهای حاوی امگا ۶ (گوشتهای پرچرب و غذاهای سرخ شده) را محدود کنید.
۲. میوهها و سبزیجات
آنتی اکسیدانهای موجود در میوه و سبزی از سیستم ایمنی بدن حمایت میکنند و فیبر موجود در آنها باعث کاهش التهاب میشود. از این رو سبزیجات و میوهها جزء غذاهای مفید برای افراد مبتلا به روماتیسم محسوب میشوند.
آنتی اکسیدانها رادیکالهای آزاد را که باعث التهاب و آسیب سلولی میشوند، خنثی میکنند. بعضی از بهترین منابع آنتی اکسیدان عبارتند از: بلوبری، تمشک، گیلاس، توتفرنگی، مرکبات، اسفناج، پیاز، کلم بروکلی و…
گیلاس: گیلاس از غذاهای مفید برای افراد مبتلا به روماتیسم محسوب میشود. ماده شیمیایی خاصی به نام آنتوسیانین در گیلاس وجود دارد که خاصیت آنتی اکسیدانی دارد و به مهار التهاب کمک میکند. شما میتوانید این ترکیبات مفید را در سایر میوههای بنفش و قرمز رنگ مانند تمشک و بلوبری هم پیدا کنید.
مرکبات: پرتقال، گریپفروت و لیموترش منبع خوب ویتامین C هستند. ویتامین C سیستم ایمنی بدن را تقویت میکند و احتمال ابتلا به بیماریهای التهابی مثل روماتیسم را کاهش میدهد.
کلم بروکلی: کلم بروکلی و سایر سبزیجات سبز رنگ مثل اسفناج سرشار از ویتامینهای A، C و K هستند که از شما در برابر آسیب ناشی از رادیکالهای آزاد محافظت میکنند. همچنین مقدار زیادی کلسیم دارند که استخوانهای شما را قوی نگه میدارد و یکی از بهترین غذاهای مفید برای افراد مبتلا به روماتیسم است.
۳. روغن زیتون
روغن زیتون حاوی آنتی اکسیدان، پلی فنول، اولئوروپین و اولئوکانتال است. بر اساس مطالعات، این ترکیبات دارای خاصیت ضدالتهابی هستند و میتوانند مانع تولید موادی شوند که در بروز التهاب نقش دارند. داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) هم با مهار تولید همین مواد التهاب بدن را کاهش میدهند.
روغن زیتون، به خصوص روغن زیتون فرابکر، نسبت به سایر روغنهای پخت و پز برای قلب بهتر است. اما مراقب باشید که در مصرف آن زیادهوری نکنید، چون مثل همه روغنها کالری زیادی دارد و میتواند باعث افزایش وزن شود.
۴. آجیل و دانهها
اگر ماهی دوست ندارید، گردو، پسته، بادام و … را امتحان کنید که سرشار از امگا ۳، پروتئین و فیبر هستند و از بهترین غذاهای مفید برای افراد مبتلا به روماتیسم محسوب میشوند. به خصوص گردو از غذاهای مفید برای افراد مبتلا به روماتیسم است، چون مقدار زیادی امگا ۳ دارد و میتواند التهاب بدن را کاهش دهد. دانه بزرک هم از منابع خوب امگا ۳ محسوب میشود.
متخصصان توصیه میکنند روزانه حدود یک مشت آجیل و دانه مصرف کنید. هنگام استفاده از این غذاها حد تعادل را رعایت کنید، چون پرکالری هستند و میتوانند وزن شما را بالا ببرند.
۵. لوبیا
لوبیا چیتی، لوبیا قرمز و … هم از غذاهای مفید برای افراد مبتلا به روماتیسم هستند. مصرف این حبوبات مقدار زیادی آنتی اکسیدان و ترکیبات ضدالتهابی در اختیار بدن قرار میدهد، از جمله: فیبر، فولات (ویتامین B۹)، منیزیم، روی و پتاسیم. این مواد مغذی برای قلب مفیدند و سیستم ایمنی بدن را تقویت میکنند.
فیبر لوبیا پروتئین واکنشگر C یا CRP را که نشاندهنده التهاب است، کاهش میدهد و پروتئین موجود در آن به حفظ سلامت عضلات کمک میکند. بیماران مبتلا به روماتیسم مستعد از دست دادن عضله هستند.
۶. غلات کامل
مصرف غلات کامل (برنج قهوهای، جو دوسر، کینوا، نان سبوسدار و …) به جای غلات فرآوری شده (نان سفید و …) هم دریافت فیبر و مواد مغذی مختلف را افزایش میدهد و هم شما را برای مدت طولانیتری سیر نگه میدارد. در نتیجه، راحتتر میتوانید اشتها و وزن خود را کنترل کنید.
۷. چای سبز
این نوشیدنی خوشطعم پلی فنولهایی دارد که از خاصیت آنتی اکسیدانی برخوردارند و میتوانند التهاب و سرعت تخریب غضروف را کاهش دهند. اپی گالوکاتچین (EGCG) چای سبز از تولید مولکولهایی که باعث آسیب مفاصل میشوند، جلوگیری میکند. بنابراین چای سبز هم از غذاهای مفید برای افراد مبتلا به روماتیسم به حساب میآید.
۸. زردچوبه
زردچوبه هم از غذاهای مفید برای افراد مبتلا به روماتیسم محسوب میشود. کورکومین زردچوبه خاصیت ضدالتهابی دارد و به همین دلیل میتواند به کاهش تورم و درد کمک کند. با این حال، در مورد اثربخشی آن باید تحقیقات بیشتری انجام شود.
۹. زنجبیل
جینجرول که عطر و طعم زنجبیل از آن ناشی میشود، یک ماده ضدالتهاب است. تحقیقات روی حیوانات آزمایشگاهی امیدوارکننده است، اما برای نتیجهگیری قطعی باید مطالعات بیشتری روی انسان انجام شود.
سایر راهکارها
رعایت نکات زیر به کنترل علائم روماتیسم کمک میکند:
- فعالیت بدنی داشته باشید: فعالیت بدنی منظم درد را کاهش میدهد و به عملکرد بهتر مفاصل کمک میکند. توصیه میشود هر هفته حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی با شدت متوسط انجام دهید.
- وزن خود را در محدوده مناسب حفظ کنید: اضافه وزن به مفاصل فشار وارد میکند و باعث بدتر شدن علائم روماتیسم میشود. بهترین راه برای کنترل وزن، پیروی از رژیم غذایی سالم و ورزش منظم است.
- به پزشک مراجعه کنید: افراد مبتلا به روماتیسم باید به طور منظم به پزشک مراجعه کنند تا کیفیت زندگی آنها با دریافت توصیههای درمانی مناسب بهبود یابد.
کلام پایانی
در حال حاضر هیچ درمانی برای روماتیسم وجود ندارد. این بیماری یک مشکل مزمن و طولانیمدت است که باعث تورم دردناک مفاصل میشود. غذاهای مفید برای افراد مبتلا به روماتیسم غذاهایی هستند که به دلیل داشتن آنتی اکسیدان و ترکیبات ضدالتهابی باعث تقویت سیستم ایمنی و از بین رفتن رادیکالهای آزاد میشوند.
شما نیز تجربیات خود را در این رابطه، با ما در میان بگذارید.