انواع قرص عفونت ادراری؛ نحوه مصرف، عوارض جانبی و تداخلات دارویی

عفونت ادراری (UTI) زمانی شروع می‌شود که باکتری وارد مثانه، کلیه‌ها یا سایر قسمت‌های دستگاه ادراری شود. بهترین راه برای درمان این بیماری و تسکین علائم آن، استفاده از قرص عفونت ادراری است که معمولا یک آنتی‌بیوتیک است و باکتری‌های مولد عفونت را از بین می‌برد. مهم است که آنتی‌بیوتیک‌ها را همان‌طور که پزشک تجویز کرده مصرف کنید، در غیر این صورت، یک عفونت ادراری ساده می‌تواند به یک عفونت جدی کلیه یا عفونت خون تبدیل شود.

 

درمان عفونت ادراری

معمولا آنتی‌بیوتیک‌ها خط اول درمان عفونت‌های دستگاه ادراری هستند. اینکه کدام دارو تجویز شود و برای چه مدت زمانی از آن استفاده کنید، به وضعیت سلامتی شما و نوع باکتری بستگی دارد. پزشک برای شما آزمایش ادرار می‌نویسد تا ابتلا به UTI تایید شود و با کشت ادرار، نوع باکتری ایجادکننده عفونت مشخص شود.

قرص عفونت ادراری شامل طیف وسیعی از آنتی‌بیوتیک‌ها می‌شود که پزشک با توجه به اینکه عفونت شما پیچیده است یا ساده و بدون عارضه آن‌ها را تجویز می‌کند. بدون عارضه به این معنی است که دستگاه ادراری شما طبیعی است. اما در عفونت‌های پیچیده شما به یک بیماری یا مشکل در دستگاه ادراری خود مبتلا هستید، به عنوان مثال تنگی حالب (لوله‌هایی که ادرار را از کلیه‌ها به مثانه می‌رسانند)، باریک شدن مجرایی که ادرار را به خارج از بدن منتقل می‌کند، انسداد به دلیل وجود سنگ کلیه، بزرگ شدن پروستات و …

گروهی از داروهای آنتی‌بیوتیکی که به نام فلوروکینولون شناخته می‌شوند، مانند سیپروفلوکساسین، لووفلوکساسین و … معمولا برای عفونت‌های ادراری ساده توصیه نمی‌شوند؛ چون خطر این داروها عموما از مزایای آن‌ها برای درمان عفونت بیشتر است. در بعضی موارد، اگر گزینه درمانی دیگری وجود نداشته باشد، ممکن است پزشک برای درمان عفونت پیچیده مجاری ادراری یا عفونت کلیه یک داروی فلوروکینولون تجویز کند.

 

 

عفونت‌های مکرر

اگر به طور مکرر عفونت ادراری داشته باشید، پزشک توصیه‌های درمانی خاصی را به شما پیشنهاد می‌کند، از جمله:

• مصرف آنتی‌بیوتیک با دوز کم، برای ۶ ماه و گاهی اوقات برای مدت زمان طولانی‌تر
• اگر عفونت شما به فعالیت جنسی مربوط باشد، مصرف یک دوز آنتی‌بیوتیک بعد از رابطه جنسی
• اگر یائسه هستید، استروژن درمانی واژینال

عفونت‌های شدید

اگر به عفونت ادراری شدید مبتلا باشید، ممکن است نیاز باشد در بیمارستان آنتی‌بیوتیک وریدی دریافت کنید.

 

انواع قرص عفونت ادراری

پزشک در هنگام انتخاب آنتی‌بیوتیک عوامل زیر را در نظر می‌گیرد:

• آیا شما باردار هستید؟
• آیا بالای ۶۵ سال سن دارید؟
• آیا به آنتی‌بیوتیک حساسیت دارید؟
• آیا در گذشته با مصرف آنتی‌بیوتیک دچار عارضه شده‌اید یا خیر؟

رایج‌ترین داروهایی که برای درمان UTI استفاده می‌شوند عبارتند از:

سفکسیم

یکی از رایج‌ترین انواع قرص عفونت ادراری این دارو است که در بزرگسالان به میزان ۲۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم در روز تجویز می‌شود. از سفکسیم می‌توان به عنوان قرص عفونت ادراری در بارداری نام برد. چراکه مصرف آن برای زنان باردار مجاز است.

افرادی که سابقه حساسیت به پنی‌سیلین دارند، نباید از سفکسیم استفاده کنند.

تداخل دارویی: سفکسیم با رقیق‌کننده‌های خون مثل وارفارین تداخل دارد و می‌تواند روی نتیجه بعضی از آزمایش‌ها تاثیر بگذارد. به همین دلیل، باید پزشک و پرسنل آزمایشگاه را از مصرف آن مطلع کنید.

سیپروفلوکساسین

سیپروفلوکساسین دو بار در روز با معده خالی و آب فراوان توصیه می‌شود و بیمار باید در طول دوره درمان مایعات کافی بنوشد.

تداخل دارویی: سیپروفلوکساسین با داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی، داروهای آنتی‌اسید، وارفارین، تئوفیلین، بعضی از داروهای دیابت و مکمل آهن تداخل دارد.

در زمان استفاده از این دارو باید از مواجهه بیش از حد با نور خورشید خودداری کرده و در صورت بروز واکنش‌های حساسیت به نور مصرف آن را قطع کنید. غالبا مصرف سیپروفلوکساسین برای کودکان و نوجوانان توصیه نمی‌شود.

کوتریموکسازول

دیگر قرص عفونت ادراری برای بیماران مبتلا به UTI این دارو است؛ بیماران باید دو بار در روز و هر بار دو عدد قرص کوتریموکسازول دریافت کنند. در زمان مصرف این دارو بیمار باید مایعات کافی بنوشد و از مواجهه زیاد با نور خورشید بپرهیزد.

تداخل دارویی: کوتریموکسازول با وارفارین، بعضی از داروهای دیابت، فنی‌توئین، متوترکسات و سیکلوسپورین تداخل دارد.

 

 

آزیترومایسین

دیگر قرص عفونت ادراری که زیاد تجویز می‌شود، آزیترومایسین است؛ این دارو باید یک بار در روز با معده خالی مصرف شود، اما در صورت بروز مشکلات گوارشی می‌توان آن را همراه با غذا هم مصرف کرد.

تداخل دارویی: آزیترومایسین با وارفارین، دیگوکسین، کلشی‌سین و فنی‌توئین تداخل دارد و برای بیماران مبتلا به نارسایی کبد مناسب نیست.

لووفلوکساسین

لووفلوکساسین یک قرص عفونت ادراری است که باید یک بار در روز همراه با آب کافی مصرف شود.

تداخل دارویی: این دارو با آنتی‌اسیدهای حاوی منیزیم یا آلومینیوم و مکمل‌‌های حاوی آهن، منیزیم و روی تداخل دارد و استفاده از آن برای افراد زیر ۱۸ سال توصیه نمی‌شود.

مترونیدازول

مترونیدازول یک قرص عفونت ادراری است که برای درمان عفونت واژن در زنان نیز استفاده می‌شود.

تداخل دارویی: مترونیدازول با وارفارین، فنی‌توئین، فنوباربیتال و لیتیم تداخل دارد و باید در بیماران کبدی با احتیاط فراوان مصرف شود. در صورت بروز مشکلات گوارشی می‌توان این دارو را همراه با غذا مصرف کرد.

فنازوپیریدین

فنازوپیریدین آنتی‌بیوتیک نیست، اما می‌تواند درد، سوزش و تکرر ادرار ناشی از تحریک مخاط دستگاه ادراری را کاهش دهد. معمولا این دارو سه بار در روز همراه با غذا یا پس از آن مصرف می‌شود.

فنازوپیریدین رنگ ادرار را به نارنجی متمایل به قرمز تغییر می‌دهد و  با بعضی آزمایش‌ها از جمله آزمایش ادرار برای بررسی عملکرد کلیه و اندازه‌گیری سطح قند و بیلی‌روبین تداخل دارد. به همین دلیل، پزشک و پرسنل آزمایشگاه باید از مصرف آن مطلع باشند. سرگیجه، سردرد، درد معده، خستگی، افزایش فشار خون و افزایش تشنگی از جمله رایج‌ترین عوارض فنازوپیریدین هستند.

 

 

مدت زمان استفاده از آنتی‌بیوتیک

غالبا علائم عفونت ادراری ظرف چند روز پس از شروع درمان برطرف می‌شود. اما ممکن است لازم باشد مصرف آنتی‌بیوتیک را برای یک هفته یا بیشتر ادامه دهید.

اگر شما سالم باشید و یک عفونت ادراری بدون عارضه داشته باشید، ممکن است پزشک مصرف آنتی‌بیوتیک به مدت یک تا سه روز را توصیه کند. اما اینکه آیا این دوره کوتاه درمان برای رفع عفونت شما کافی است یا خیر به علائم و سابقه پزشکی شما بستگی دارد.

بعضی از افراد باید به مدت ۷ تا ۱۰ روز به مصرف دارو ادامه دهند. برای یک عفونت پیچیده، ممکن است به مدت ۱۴ روز یا بیشتر نیاز به مصرف آنتی‌بیوتیک داشته باشید. آزمایش ادرار می‌تواند نشان دهد که آیا میکروب‌ها از بین رفته‌اند یا خیر. اگر هنوز عفونت وجود داشته باشد، باید برای مدت طولانی‌تری آنتی‌بیوتیک مصرف کنید.

 

عوارض جانبی قرص عفونت ادراری

استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ مانند هر داروی دیگری ممکن است با عارضه همراه باشد. رایج‌ترین عوارض جانبی این داروها عبارتند از:

• کهیر
• اسهال
• حالت تهوع و استفراغ
• سردرد
• آسیب عصب یا تاندون

خوشبختانه از اکثر آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توان در دوران بارداری و شیردهی استفاده کرد. تنها نکته مهم این است که پزشک را از وضعیت خود مطلع کنید تا بهترین قرص عفونت ادراری در شیردهی و بارداری را برای شما تجویز کند.

 

 

جمع بندی

آنتی بیوتیک‌ها بهترین قرص عفونت ادراری هستند که معمولا اثر آن‌ها پس از چند روز ظاهر می‌شود. با این حال، باید دوره درمان را طبق دستور پزشک کامل کنید. اگر آنتی بیوتیک‌های خود را خیلی زود قطع کنید، باکتری‌های دستگاه ادراری به طور کامل از بین نمی‌روند و به آنتی‌بیوتیک مقاوم می‌شوند؛ یعنی در آینده این داروها نمی‌توانند آن‌ها را از بین ببرند.

وقتی مصرف دارو را شروع می‌کنید، علائم عفونت ادراری باید طی چند روز برطرف شوند. اگر علائم شما از بین نرفت، بدتر شد، پس از درمان دوباره عود کرد یا در اثر مصرف دارو دچار عارضه شدید، به پزشک مراجعه کنید.