علت و علائم بی اختیاری ادرار در زنان چیست و چگونه درمان می شود؟

بی اختیاری ادرار مشکلی است که هم در بانوان و هم در آقایان دیده می شود. بی اختیاری ادرار همان گونه که از نامش پیدا است مشکلی است که فرد نمی تواند ادرار خود را کنترل کند و هیچ اختیار و اراده ای بر ادرار خود ندارد. بی اختیاری ادرار در زنان بنا به دلایلی همچون زایمان های طبیعی و مکرر، یبوست مزمن، اضافه وزن بیش از حد و… به وجود می آید. بانوان برای رفع این مشکل باید روش‌های درمانی متعددی از جمله تمرین کگل، ادرار با فواصل منظم، تمرین مثانه و… را امتحان کنند و این مشکل را برطرف نمایند.

برای آشنایی بیشتر با علت ها و روش های درمانی بی اختیاری ادرار، در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

 

انواع بی اختیاری ادرار در زنان

بی اختیاری ادرار(Urinary incontinence)، در زنان دو برابر مردان است و ممکن است این مشکل برای زنان در هر سنی اتفاق بیفتد. اما، بی اختیاری ادرار در بانوانی که سنشان بیشتر است، شایع‌تر است. بی اختیاری ادرار در بانوان، دارای انواع مختلفی است که برخی از آن ها شامل موارد زیر می‌باشند:

۱. بی اختیاری فوریتی یا فوری (Urgency incontinence)

بی اختیاری ادرار فوریتی، همان گونه که از نامش پیداست، به شرایطی گفته می‌شود که افراد فورا و به طور ناگهانی باید خودشان را به سرویس بهداشتی برسانند. در این نوع از بی اختیاری، اغلب افراد پیش از رسیدن به سرویس بهداشتی، دچار ریزش ادرار می‌شوند. بی اختیاری ادرار فوری به نسبت سایر انواع آن‌ها، شایع‌تر است و تقریبا یک سوم افراد به این نوع مبتلا هستند.

۲. بی اختیاری مداوم یا سرریز (Overflow incontinence)

برخی از افراد هم در زمان خواب و هم در زمان بیداری در هنگام راه رفتن، نشستن و… به طور مداوم دچار بی اختیاری ادرار هستند. در واقع این افراد، دچار بی اختیاری ادرار به صورت مداوم می‌باشند.

۳. بی اختیاری ترکیبی یا عملکردی (mixed incontinenc)

افراد ممکن است در هنگام انجام برخی از فعالیت‌ها که به شکم فشار وارد می‌کنند، به طور ناگهانی دچار ریزش ادرار شوند که به این نوع از ریزش ادرار، بی اختیاری ترکیبی می‌گویند. لازم است بدانید که یک سوم افراد، به بی اختیاری ادرار ترکیبی دچار هستند.

۴. بی اختیاری استرسی (Stress incontinence)

گاهی اوقات ممکن است که افراد در هنگام انجام فعالیت‌های مختلفی، به طور ناگهانی، دچار ریزش ادرار شوند که به آن بی اختیاری استرسی می‌گویند. در این نوع از بی اختیاری ادرار، افراد ممکن است در هنگام انجام فعالیت‌های ورزشی، در هنگام بلند کردن جسمی سنگین، در هنگام عطسه کردن و … دچار ریزش ادرار شوند. بی اختیاری ادرار استرسی، اغلب در بانوان شایع است و نیمی از بانوان به این بی اختیاری مبتلا هستند.

 

 

علت بی اختیاری ادرار در زنان چیست؟

حال که به طور کامل با انواع بی اختیاری بانوان آشنا شدید، ممکن است سوال کنید که دلایل ایجاد این مشکل چیست؟ بی اختیاری ادرار بنا به دلایل مختلفی به وجود می آید که برخی از مهمترین آن‌ها عبارتند از:

• افزایش سن
• افزایش بیش از حد وزن
• عفونت مجرای ادراری
• رژیم غذای نامناسب
• یبوست مزمن
• حاملگی
• اختلالات هورمونی (یائسگی)
• عدم تحرک کافی
• اختلالات عصبی
• حمل کردن و یا بلند کردن اجسام سنگین
• سابقه خانوادگی
• زایمان های طبیعی (به صورت مکرر و با فاصله زمانی کم)

 

 

چرا زنان دو برابر مردان دچار بی اختیاری ادرار می‌شوند؟

زنان نسبت به مردان، بیشتر در معرض به وجود آمدن این مشکل قرار دارند. زیرا برخی از اتفاقاتی که در طول زندگی برای بانوان اتفاق می‌افتد همچون بارداری، زایمان و… بر دستگاه ادراری و عضلات اطراف آن‌ها تاثیر گذاشته و آن‌ها را در معرض ایجاد این مشکل قرار می‌دهد.

علاوه بر این ماهیچه‌های کف لگن بانوان که از مثانه، مجرای ادرار، رحم و… محافظت می‌کنند، ضعیف تر و آسیب‌پذیرتر از ماهیچه های آقایان می‌باشد. زمانی که این ماهیچه‌ها ضعیف باشند، نمی‌توانند فشار اضافی و یا استرس را تحمل کنند و در نتیجه، سبب بی اختیاری ادرار می‌شوند. همچنین مجرای ادرار زنانه کوتاه‌تر از مجرای ادرار مردانه است. هر گونه ضعف یا آسیب به مجرای ادرار در یک زن، به احتمال زیاد باعث بی اختیاری ادرار می شود.

 

روش های تشخیص بی اختیاری ادرار

افراد برای تشخیص و درمان این مشکل بهتر است که هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند. پزشک در ابتدا سوالاتی را از آن ها خواهد پرسید که برخی از مهمترین این سوالات، شامل موارد زیر می‌باشند:

• در طی شبانه روز چند بار مثانه خود را خالی می‌کنند؟
• چگونه و چه زمانی دچار ریزش ادرار می‌شوند؟
• چه داروهایی مصرف می‌کنند؟
• اگر تا به حال باردار بوده‌اند؟ آیا زایمانشان طبیعی بوده است؟

پس از پرسیدن سوالات فوق و سوالات دیگر، پزشک به صورت فیزیکی افراد را معاینه کرده و برای آن ها آزمایشاتی را تجویز می کند. افراد باید تمامی آزمایش‌های تجویز شده اعم از آزمایش ادرار، آزمایش نواری، آزمایش باقی مانده ادرار و… را انجام دهند. پس از انجام آزمایش ها، پزشک برای افراد سونوگرافی و یا سیستوسکوپی را تجویز می‌کند. در نهایت پزشک آزمایش یوروداینامیک یا تست نوار مثانه را انجام داده و می تواند بی اختیاری ادرار و نوع آن را نیز تشخیص دهد.

 

راه های درمان بی اختیاری ادرار در زنان

بانوانی که دچار این مشکل هستند بهتر است که ابتدا به دکتر مراجعه کنند و سپس طبق تجویز دکتر، نسبت به درمان مشکل خود اقدام نمایند. بی اختیاری ادرار در زنان، همانند سایر مشکلات به کمک روش‌های مختلفی درمان می‌شود. برخی از بهترین روش های درمان عبارتند از:

۱. انجام تمرینات کگل

تمرین کگل یا تمرین عضلات کف لگن، همان طور که از نامش مشخص است، تمرینی برای عضلات کف لگن است که به پیشگیری یا کاهش بی اختیاری ادرار کمک می‌کند. طی تحقیقات اخیر، از هر ده زنی که تمرینات کگل را انجام می دهد، حداقل ۵ زن علائم بی اختیاری ادرار خود را کاهش داده است.

برای انجام تمرینات کگل، افراد مبتدی بهتر است که ابتدا به آرامی دراز بکشند. سپس ماهیچه های ناحیه تناسلی خود را به گونه‌ای منقبض کنند که گویا می‌خواهند جریان ادرار یا دفع گاز را متوقف کنند. افراد باید سه ثانیه ماهیچه‌ها را منقبض کرده و ۳ ثانیه آن ها را رها کنند. در این مرحله افراد باید توجه کنند که عضلات شکم یا پاهای خود را همزمان منقبض نکنند. تا زمان بهبود افراد باید هر روز، ۳ ست ۱۰ تایی تمرینات کگل را انجام دهند.

 

 

۲. اصلاح رژیم غذایی

برخی از مواد غذایی وجود دارند که جز محرک‌های مثانه شناخته شده اند؛ تعدادی از این مواد غذایی شامل موارد زیر می‌باشند:

• الکل
• کافئین
• نوشیدنی های گازدار و آب گازدار
• شیرین کننده های مصنوعی
• شکلات
• فلفل تند
• غذاهایی که سرشار از ادویه، شکر یا اسید هستند، به ویژه مرکبات

اصلاح رژیم غذایی و از بین بردن برخی از محرک‌های ذکر شده، سبب می‌شود تا افراد بتوانند تا حدودی بی اختیاری ادرار را کنترل کرده و آن را درمان کنند.

۳. استفاده از پساری

پساری (Pessary)، یک دستگاه است که می‌توان با قرار دادن آن در داخل واژن، بی اختیاری ادرار در بانوان را درمان کرد. در واقع، پساری در موقعیت‌های پرفشار از خروج ادرار جلوگیری کرده و سبب کنترل و درمان بی اختیاری ادرار می‌گردد. افراد طبق نیاز خود می توانند از این دستگاه به طور دائم و یا موقت استفاده نمایند.

 

 

۴. مصرف داروها

مصرف دارو برای تمامی مشکلات از جمله بی اختیاری ادرار، مفید است. اما افراد برای مصرف دارو هرگز نباید خودسرانه اقدام کنند و حتما باید طبق تجویز پزشک دارویی را تهیه نموده و مصرف نمایند. زیرا، مصرف خودسرانه دارو ممکن است سبب افزایش این مشکل شود. برخی از داروها که به کنترل و درمان بی اختیاری ادرار کمک می کنند عبارتند از:

• اکسی بوتینین (Oxybutynin)
• تولترودین (Tolterodine)
• سیلودوسین (Silodosin)
• دولوکستین (Duloxetine)
• دوکسازوسین (Doxazosin)
• فسوترودین (Fesoterodine)
• میرابگرون (Mirabgron)
• تروسپیوم (Trospium)

 

 

۵. تزریق کلاژن

درمان بی اختیاری ادرار علاوه بر روش های ذکر شده، با کمک تزریق کلاژن نیز امکان‌پذیر است. در این روش افراد می‌توانند با تزریق کلاژن به اطراف مجرای خروجی ادراری خود، پوش مجرای ادرار را ضخیم‌تر کرده و سبب جلوگیری از خروج ناگهانی ادرار شوند. پس از تزریق کلاژن، افراد دیگر در حین بلند کردن اجسام سنگین و به طور ناگهانی دچار ریزش ادرار نخواهند شد. 

۶. عمل جراحی

گاهی اوقات ممکن است که افراد نتوانند از طریق روش‌های ذکر شده درمان شوند، در این هنگام پزشک از طریق عمل جراحی بی اختیاری ادرار آن ها را درمان خواهد کرد. عمل اسلینگ، یکی از روش‌های جراحی است که پزشک می‌تواند به کمک آن ریزش ناگهانی ادرار را درمان کند. در این عمل پزشک از لایه‌های بافت بدن و یا مواد مصنوعی دیگری برای ایجاد اسلینگ استفاده می‌کند. در واقع، پزشک لایه‌های بافت بدن یا مواد مصنوعی را در دور مجرای ادرار قرار داده و بی اختیاری ادرار را درمان می کند.

 

 

آیا در صورت داشتن بی اختیاری ادرار باید آب یا مایعات دیگر کمتر بنوشیم؟

خیر، بسیاری از افرادی که دچار بی اختیاری ادرار هستند، فکر می کنند که برای کاهش میزان نشت ادرار خود باید مصرف آب و مایعات را کاهش دهند. اما این تفکر کاملا نادرست است و افراد باید برای سلامتی خود مایعات و آب کافی بنوشند. نوشیدن مایعات به میزان کافی، به سلامت کلیه‌ها و سلامت مثانه کمک می‌کند. همچنین مصرف آب و مایعات به میزان کافی، از ایجاد عفونت‌های دستگاه ادراری نیز جلوگیری می‌کند. البته همان طور که بیان شد بهتر است افراد مصرف الکل و یا کافئین که جز محرک‌های مثانه هستند را قطع کنند.

 

سخن آخر

ما در این مقاله سعی داشتیم تا شما عزیزان را به طور کامل و مفصل با بی اختیاری ادرار در زنان و علت ها و روش های درمانی آن آشنا کنیم. به یاد داشته باشید که برای درمان حتما به پزشک مراجعه کنید تا پزشک روشی متناسب با شما را برایتان تجویز کند. زیرا روش‌های درمانی بر اساس سن، سلامت کلی بدن و سابقه پزشکی، نوع بی اختیاری و… متفاوت بوده و برای هر فرد یک روش متناسب است. اگر سؤال دیگری در این زمینه دارید و یا به کمک احتیاج دارید، برای ما کامنت بگذارید. همکاران ما در اسرع وقت به شما عزیزان پاسخ خواهند داد.