جشن هالووین؛ تاریخچه و فلسفه برگزاری جشن هالووین

تاریخچه جشن هالووین

جشن هالووین، از دو هزار سال پيش در كشورهای غربی رواج داشته و بيان‌كننده اعتقاد گذشتگان به ارواح و جهان پس از مرگ است. هالووین را براي نخستين بار، سال‌ها پيش از ميلاد مسيح (ع) قومی كاتوليك ساكن ايرلند و فرانسه اجرا كردند.

افراد در آستانه سال جديد ميلادی ( آنان نوامبر را به جای دسامبر آخرين ماه ميلادی می‌دانستند)، همه آشنايان و دوستان به ياد ارواح مردگان، دور هم سر سفره‌ای جمع مي‌شدند و با برپايی آتش، غذاهايشان را با يكديگر تقسيم می‌كردند. آنان بر اين باور بودند كه در این شب راه میان دو جهان باز می‌شود تا ارواح درگذشتگان‌شان نیز در جمعشان حاضر شوند ؛ پس کسانی که با سخاوت بیشتری در این جشن شرکت می‌کردند، مورد شفاعت درگذشتگان نزد خداوند قرار گرفته و تا پایان آن سال از گزند بدی‌ها و بلاها در امان می‌ماندند.

رسم بر اين بود كه پس از اين دورهم جمع شدن، كشيش‌ها در شب زنده‌داری اين شب، وقايع آينده را پيشگويی كرده و با نماز و دعا، ارواح مقدس را از جهنم به بهشت هدايت می‌كردند.

با گذشت قرن‌ها، تاريخ سرزمين‌های غربی دستخوش جنگ‌ها و تحولاتی شد كه طی آن، عقايد و سنت‌های دين مسيحيت نيز دگرگون گرديد. در اين ميان، سنت “هالووين” نيز تغيير ماهيت داد و نه تنها شكل برپايی اين مراسم، بلكه فلسفه آن هم رنگ و بوی ديگری گرفت: کم‌کم «شب همه مقدسین» دیگر تنها متعلق به ارواح پاک نبود بلکه شیاطین، ارواح خبیثه، اجنّه و ديوها را نیز در این جشن حاضر می‌دانستند.

از این رو برخی از مردم در جشن هالووین لباس‌های عجیب و ترسناک پوشیدند تا در برابر ارواح گناهکار ایستادگی کنند و به شکلی نمادین آنها را ترسانده و از میان خود برانند. با وقوع مهاجرت‌ها از ايرلند به آمريكا و از آمريكا به ساير نقاط دنيا در قرن نوزدهم و بيستم، روی “مذهبی و قدسی” هالووين رفته رفته جای خود را به روی “شيطانی” آن داد. “جيمز فريزر” (James Frazar) منتقد و نژادشناس مذهبی در كتاب خود “شاخه زرين” جشن هالووين را «جشنواره مردگان كافر با دست مايه‌هايی از مسيحيت» مي‌خواند.

وی همچنين ابراز تأسف مي‌كند از اينكه در آستانه مقدس‌ترين مراسم كليسا كه به تبرّك روحانيون مسيحی و يادبود درگذشتگان اختصاص دارد، شاهد چهره‌های شيطانی، ارواح خبيث و جادوگران هستيم.

امروزه رنگ های محبوب جشن هالووین یعنی نارنجی و سیاه، نشانه ای از رنگ آتش راهبان در آسمان تیره شب است، پوشیدن لباس مبدل هم، از پوشیدن پوست حیوانات به لباس هایی مانند جادوگران، هیولاها،شخصیت های مشهور و هرچه تصور کنید در آمده است.

آنچه که در طول بيش از دو هزار سال از آداب و سنن جشن هالووين باقی مانده است جايگاه ويژه آتش افروزی، روشن کردن شمع و فانوس  پوشيدن لباس های عجيب، تلاش نمادين برای همراهی و دعوت ارواح و اجنه به اين مراسم، تزیین کدو هالووین حلوایی و گاه دوره گردی و سرزدن به خانه همسايه ها برای قاشق زنی است.

بعد از کریسمس، جشن هالووین دومین جشن بزرگ در غرب محسوب می‌شود و البته مردم آمریکا آن را بیشتر از بقیه دوست دارند، به طوری‌که سالانه بیش از ۶ بیلیون دلار برای هالووین، شکلات‌ها، جشن‌ها و لباس‌ هالووین خرج می‌کنند. یک موضوع عجیب دیگر این است که آن‌ها حتی برای حیوانات خانگی‌شان نیز لباس تهیه می‌کنند از مبلغی که خرج جشن هالووین می‌شود، میزان دو بیلیون دلار آن تنها برای شکلات‌های مخصوص این شب صرف می‌شود که در نهایت نزدیک به ۶۰۰ پوند شکلات می‌شوند. در شب هالووین هر کودک با ترفند گرفتن شکلات از همسایه‌ها در حدود ۷۰۰ کالری می‌خورد که این مقدار کالری شکلات برابر با میزان کالری است که با خوردن ۶۶ موز بدست می‌آید.

اگرچه هالووين در بسياری از كشورهای آمريكايی و اروپايی سابقه ديرينه‌ای دارد، اما در محافل علمی، روانشناسی تربيتی، فرهنگی و مخصوصاً مسيحی- مذهبی منتقدان فراوانی دارد.

روزنامه ای آلماني با انتقاد شديد از تحريف رسوم قديمي مسيحيت نوشت: «معنی واقعی ايام در مسيحيت، تغيير كرده است. مسيحيان پروتستان درصددند سنت “هالووين” را مخصوصاً براي نسل جوان، دوباره از نو احياء كنند.» در كشورهای اسپانيا، فرانسه، مكزيك و برزيل، گستردگی و عمق برگزاری اين جشن با آداب و رسوم شيطان‌پرستانه، بيش از ساير نقاط است. كشورهای معدودي نظير ايرلند و اسكاتلند هم هستند كه هالووين در آن‌ها همچنان یکی از روزهای مذهبی و محترم به شمار می‌رود و با برگزاری جشن هالووین کم‌کم به استقبال کریسمس و میلاد عیسی می‌روند.