معرفی کتاب والدین سمی اثر سوزان فوروارد

آیا در کودکی پدر و مادرت به شما گفته‌اند که شما بد یا بی‌ارزش هستید؟ آیا والدینتان از  تنبیه بدنی برای تربیت شما استفاده کردند؟ آیا اغلب از والدین خود می‌ترسیدید؟ حالا که بالغ شدی آیا پدر و مادرتان هنوز طوری با شما رفتار می‌کنند که انگار بچه هستید؟ آیا والدینتان شما را با تهدید یا احساس گناه کنترل می‌کنند؟ آیا احساس می‌کنید هر کاری که انجام می‌دهید، هرگز به نظر والدینتان خوب نیست؟

 

ویژگی‌های والدین سمی

برای تعریف اصطلاح والدین سمی ممکن است هرکدام از ما ذهنت متفاوتی داشته باشیم. اما به طور کلی چند ویژگی ثابت در تمام تعریف‌ها وجود دارد. اغلب، والدین ازخودراضی، دارای اختلالات روانی، سوءاستفاده‌گرجنسی، کنترل‌گر، ازنظر احساسی نابالغ و هیجانی، معتاد به الکل یا موادمخدر را والدین سمی می‌گویند.

اغلب کودکان حتی آنهایی که والدین سمی دارند، تصورشان این است که همه پدر و مادرها شبیه به هم هستند. آنها چون نمی‌توانند به درستی مقایسه کنند، فکر می‌کنند در همه خانه‌ها و خانواده‌ها همین رفتارها و قوانین وجود دارد.

در ذهن آن‌ها اینطور هک شده که همه والدین سنگ دل، کنترل‌کننده‌ و غیر قابل دسترسی هستند؛ ولی درنهایت وقتی به محیط‌های بزرگ‌تری مثل مدرسه می‌روند متوجه می‌شوند که والدینی هم وجود دارند که به احساسات کودکانشان توجه می‌کنند، آن‌هارا به خاطر اشتباهاتشان کتک نمی‌زنند، پیوسته در حال تشویق کودکانشان هستند و درنهایت از لحاظ رفتاری نرمال هستند و برای اشتباهاتشان معذرت‌خواهی می‌کنند و اینجاست که درک می‌کنند پدر یا مادرشان متفاوت‌اند.

والدین سمی به دلیل سرزنشگری، پرتوقعی، حیله گری و بی رحمی موجب بروز درد و رنج و مشکلات روحی زیادی در کودکان خود می شوند. آن‌ها مدام در حال ایراد گرفتن هستند و با رفتار خود در جمع آبرو‌ریزی می‌کنند، به طوری که دوست ندارید آن‌ها را به عنوان والدین خود معرفی کنید. هنگامی که با والدین سمی صحبت می‌کنید یا درباره‌شان فکر می‌کنید احساس ناخوشایندی دارید، آن‌هامنبع انرژی بد برای شما هستند.

شاید بتوان گفت آن‌ها نیز قربانی نسل‌های قبلی خود هستند. اما خبر خوب این است که می‌توان جلوی این روند مخرب زنجیره‌وار ایستاد و بر آن غلبه کرد.  اولین گام در این راه این است که  والدین سمی را بشناسیم و در خودمان جست و جو کنیم که آیا ما هم قربانی این والدین هستیم؟ با کمک یک تراژیست می‌توانیم مشکلات درونی مان را حل کنیم و برای فرزاندمان والدین بهتری باشیم.

 

معرفی اجمالی کتاب 

کتاب دکتر سوزان فوروارد، درمانگر و روانشناس، مملو از نکات کوتاهی است که رفتار والدین سمی را به خوبی توضیح می‌دهد. به نظر می‌رسد بار عاطفی ناشی از دوران کودکی خود والدین بر تکنیک‌های والدین تأثیر می‌گذارد و آن‌ها را شکل می‌دهد.

کتاب والدین سمی چهرده فصل دارد و نویسنده به توضیح والدینی می‌پردازد که به گفته خودشان همیشه نیت‌شان خیر بوده است، آن‌هایی که به بهترین دلایل، کنترل‌کننده بودند، یا برای رفتارهای خود به توجیه ‌های منطقی می‌آورند. به گونه‌ای که در نهایت به شما این پیام را می‌رسانند: انجام دادم چون به “نفع خودت بود”.

سپس درباره خانواده‌ای با حضور یک یا چند معتاد می‌پردازد. خانواده‌ای که همه محکوم به سکوت و انکار حضور معتاد در خانه خود هستند. مباحث کتاب والدین سمی شامل والدین بی ادب، سوء استفاده‌کنندگان جنسی،و اثرات مخرب نگرش‌های خانواده است.

از دیگر مباحث موجود در کتاب عقاید سفت و سخت موجود در بعضی از خانواده‌هاست که نسل به نسل منتقل می‌شود. عقاید و باورهایی از قبیل: هیچ فرزندی حق ندارد با نظر والدین مخلافت کند و یا اینکه یک زن نمی‌تواند بدون حضور یک مرد زندگی خوبی داشته باشد.

نویسنده در نیمه دوم کتاب والدین سمی، پس از توصیف اینکه والدین سمی به صورت آشکار و پنهان چگونه هستند، به این موضوع می‌پردازد که افرادی که در یک خانواده سمی بزرگ شده‌اند، چه کاری می‌توانند برای کمک به خود انجام دهند.

دکتر فوروارد در فصل نهم کتاب با عنوان «شما مجبور نیستید ببخشید» استدلال می‌کند که بخشش نه تنها برای بهبودی ضروری نیست، بلکه در بعضی موارد باعث می‌شود بهبودی و درمان شما متوقف شود. 

 

 

درباره دکتر سوزان فوروارد نویسنده کتاب

سوزان فوروارد، متولد ۱۴ می ۱۹۳۸، روانشناس، درمانگر آمریکایی، مدرس و نویسنده مشهور بین المللی است. اولین کتاب او خیانت به معصومیت است که در سال ۱۹۸۷ نوشته شده و بعد از آن کتاب‌هایی از مانند شیاطین پولی، مردانی که از زنان متنفرند و زنانی که آنها را دوست دارند، والدین سمی، عشق وسواسی، و  وقتی معشوق دروغگوست، باج گیری عاطفی، به پانزده زبان ترجمه شده‌اند.

او به عنوان مهمان در شبکه‌های مشهور و ملی زیادی حضور داشته است و به مدت شش سال میزبان برنامه روزانه خود در ABC Talkradio بود. او از طریق کتاب‌هایش، تمرین‌های درمانی، سخنرانی‌ها و حضور در رسانه‌ها، دنیای جدید و هیجان‌انگیزی به مردان و زنان زیادی معرفی کرده است. دنیایی پر از که اعتماد به نفس، قدرت درونی و استقلال عاطفی برای انسان‌هایی که از لحاظ روحی آسیب دیده‌اند. 

 

بهترین ترجمه کتاب والدین سمی

کتاب والدین سمی به دلیل محتوای درمانگری و روانشناسی، تاکنون توسط چند انتشارات مختلف به زبان فارسی ترجمه شده و انتشار یافته است. با توجه به نظر کاربران، بهترین ترجمه این کتاب که در بازار موجود است مربوط به خانم مینا فتحی (عرفانیان) و انتشارات درسا و سپس ترجمه خانم رقیه کریمی و انتشارات آتیسا است. 

 

سرفصل‌های کتاب والدین سمی

کتاب والدین سمی از دو بخش کلی تشکیل شده و هر بخش شامل چندین فصل متفاوت است. 

بخش اول: والدین سمی

• فصل یک: والدین خداگونه؛ آن‌ها خود را بدون عیب و نقص می‌دانند!
• فصل دو: والدین بی‌کفایت؛ شاید آسیب دیده‌اید اما اهمیتی نمی‌دهید.
• فصل سه: والدین سلطه‌جو؛ پرورش کودکانی ترسو و اطاعت جو. 
• فصل چهار: والدین معتاد؛ محل یادگیری دروغ‌گویی و اضطراب.
• فصل پنج: والدین بدزبان؛ احساس بی‌ارزشی، مدام در حال مقایسه شدن هستید. 
• فصل شش: والدین کتک‌زن؛ کتک خورده‌ام پس کتک می‌زنم.
• فصل هفت: والدین متجاوز؛ خبیث‌ترین والدین با رفتار‌های شیطانی.
• فصل هشت: نظام خانواده؛ والدین سمی،‌ قربانیان گذشته.

بخش دوم: کنترل زندگی‌تان را در دست بگیرید

• فصل نه: شما مجبور نیستید ببخشید؛ شما نمی‌توانید هرروز زهر بنوشید و در عین حال بهبود پیدا کنید.
• فصل ده: من دیگر بزرگ شده‌ام، پس چرا هنوز دربرابر…؛ وابستگی از سر ترس و اجبار.
• فصل یازده: معنابخشیدن به خویشتن خویش؛ باید با خویش مهربان باشید.
• فصل دوازده: مسئول واقعی چه کسی است؟؛ نسل کُشی را متوقف کنید. 
• فصل سیزده: اقدام شجاعانه: مواجهه؛ ترس را کنار بگذارید.
• فصل چهارده: التیام از جراحات روانی ناشی از سوءاستفاده‌های جنسی؛ تحت نظر روانشناس قرار بگیرید. 

 

 

قسمت‌هایی از متن کتاب

با مطالعه قسمت‌هایی از متن کتاب کاملا متوجه این موضوع خواهید شد که آیا والدین شما سمی بود‌اند یا خیر؟‌ و تا چه حد سمی بودن آن‌ها شما را نیز سمی کرده‌است.

• بسیاری از مردم در نه گفتن به دیگران مشکل دارند. اغلب آن‌‌ها قبل از این‌که خود را اماده‌ی نه گفتن کنند، بله را گفته‌اند. به این ترتیب نه گفتن یکی از رایج‌ترین معضلات رفتاری افرادی است که مورد آزار و اذیت جنسی قرار گرفته‌اند. آن‌ها خود را بی‌دفاع و ضعیف می‌دانند، پس ناخودآگاه گمان می‌کنند هر کاری از آن‌ها خواسته می‌شود باید انجام دهند.
• این گفته یکی از مراجعان من است: “من همیشه خیال می‌کردم پدر و مادر بهترین آدم‌ها هستند؛ بنابراین زمانی که پدرم مرا با کتک سیاه و کبود می‌کرد، خیال می‌کردم من حتما خیلی بد و لایق این کتک هستم!”
• “از دیروز که مادرم برای هزارمین بار این سرکوفت را به من زد، نتوانسته‌ام جلو گریه‌ام را بگیرم. او هیچ‌وقت به من اجازه نمی‌دهد آن موضوع را پشت سر بگذارم و به آینده نگاه کنم”.
• “درست است که پدرم مرا با چوب بیس‌بال می‌زد؛ ولی منظور بدی نداشت. فقط می‌خواست به من درس زندگی بدهد.” همه این توجیهات یک وجه مشترک دارند و آن این است که اشتباهی غیرقابل‌قبول را قابل‌قبول جلوه می‌دهند. این افراد در ظاهر ممکن است مسئله را نزد خودشان توجیه کنند؛ ولی در اصل قسمتی از وجودشان همواره می‌داند که آن کار کاملا غیرقابل‌ توجیه است”.
• “من به‌کلی احساس ناامیدی می‌کنم؛ گویی زندگی‌ام از کنترلم خارج شده. نمی‌توانم مسائل را سر جایشان بگذارم. احساس کسی را دارم که مشغول حفر چاله‌ای است و روزبه‌روز بیشتر در آن فرومی‌رود”.

 

کلام آخر

خانواده اولین و اصلی‌ترین محل رشد هر کودک است تا تبدیل به یک انسان بالغ شود. . ناآگاهی یکی از بزرگترین عواملی است که باعث می‌شود خانواده در رفتار با کودکان دچار خطا شود و سلامت روانی کودک و در ادامه جامعه با خطر مواجه شود.

مهم‌ترین تفاوت داشتن والدین سالم و والدین سمی این است که والدین سالم، اگرچه کامل نیستند و نقایصی دارند اما آن‌ها شما را تشویق می‌کنند، رویاهای شما را پرورش می‌دهند و شما را برای رسیدن به آرزوهای‌تان همراهی می‌کنند. آن‌ها بال‌هایی هستند برای پرواز شما، و همیشه تلاش می‌کنند ارزشمند بودنتان را یادآور شوند.  والدین سمی اما در جبهه‌ مقابل هستند، آن‌ها به دلیل داشتن باورهای نادرستی که دارند مدام تلاش‌های شما را سرکوب کنند و عملکرد شما را ضعیف و بی ارزش جلوه دهند. 

کسانی که والد هستند یا تصمیم دارند در آینده پدر و مادر شوند، با خواندن این کتاب می‌توانند روش‌های ناسالم تربیتی را شناخته و از آن‌ها دوری کنند.