احکام غسل در ماه رمضان (حیض و جنابت) از نظر سنی و شیعه

اگر کسی در ماه رمضان تا اذان صبح بر حالت جنابت و حیض و نفاس باقی بماند روزه اش باطل است. این ساده‌ترین حکم درباره غسل روزه داران می‌باشد. در این مطلب به احکام غسل در ماه رمضان خواهیم پرداخت و سوالات و شبهاتی که ممکن است در انجام غسل جنابت، غسل حیض و غسل ارتماسی داشته باشید را از منظر مراجع تقلید مختلف بررسی می کنیم.

 

احکام غسل در ماه رمضان

واضح است که انواع غسل ها در زمان بعد از افطار تا قبل از اذان صبح، مانند روزهای دیگر صورت می گیرد؛ منتهی در ادامه مواردی که در مورد بعد از اذان صبح تا قبل از غروب و افطار می‌باشد را پاسخ داده‌ایم:

۱. احکام غسل حیض در ماه رمضان

احکام غسل حیض و استحاضه در ماه رمضان آیت اله خامنه ای

•  اگر زنی قبل از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و برای انجام غسل وقت نداشته باشد، برای روزه ماه رمضان یا قضای آن، باید تیمم کند و روزه‏ اش صحیح است. اما اگر بخواهد روزه مستحب یا روزه واجب مثل روزه کفاره و روزه نذری بگیرد، بدون تیمم هم روزه ‏اش صحیح است، منتهی مستحب است که احتیاط کرده و تیمم کند.
•  اگر زن غسل حیض یا نفاس را فراموش کرد و بعد از ۱ یا چند روز یادش آمد، روزه ‏هایی که گرفته صحیح است.
• اگر زن قبل از اذان صبح در ماه رمضان از حیض یا نفاس پاک شود و در غسل کردن کوتاهی کند و تا اذان غسل نکند و در تنگی وقت تیمم نیز نکند، روزه‏ اش باطل است.

 

احکام غسل حیض و استحاضه در ماه رمضان آیت اله مکارم شیرازی

سوال ۱: اگر زنی در ماه رمضان قبل از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود، اما وقت تنگ باشد، وظیفه او چیست؟

پاسخ: اگر در ماه مبارک رمضان پیش از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شدی و برای غسل وقت نداری، تیمّم کن که روزه‏ شما صحیح است؛ امّا اگر برای هیچ کدام از غسل و تیمّم وقت نداشتی، باید بعداً غسل کرده و روزه ات نیز صحیح است.

سوال ۲: اگر زن حائض یا نفساء قبل از اذان صبح پاک شود، اما در انجام غسل کوتاهی کند، روزه او چه حکمی دارد؟

پاسخ: اگر زن قبل از اذان صبح از حیض یا نفاس پاک شود و در غسل کردن کوتاهی کند، بنابر احتیاط واجب روزه ‏اش باطل است؛ اما چنانچه کوتاهی نکند، مثلًا منتظر باشد که آب حمّام گرم شود و تا اذان غسل نکند، در صورتی که تیمّم کرده باشد، روزه او صحیح است.

سوال ۳: چنانچه زن حائض در وسط روز پاک شود، آیا می تواند روزه بگیرد؟

پاسخ: اگر زن بعد از اذان صبح از خون حیض یا نفاس پاک شود، نمی تواند روزه بگیرد؛ البته مستحب‏ است از انجام مبطلات روزه، دوری کند.

سوال ۴: اگر خانمی به تصور این که هنوز حیض ادامه دارد، غسل قبل از اذان صبح را ترک کرده باشد، اما در طول روز متوجه شود از حیض پاک شده است، روزه او چه حکمی دارد؟

پاسخ: اگر در طول روز بفهمد و نیت روزه کند، درست است و اگر مبطل انجام داده، قضا دارد ولی کفاره ندارد.

سوال ۵: اگر زن بعد از نماز ظهر و عصر مستحاضه شود، باید برای روزه آن روز غسل کند؟

پاسخ: هر گاه زن روزه دار بعد از نماز ظهر و عصر مستحاضه شود، برای روزه آن روز غسلی ندارد.

سوال ۶: آیا زنان می توانند برای این که بتوانند روزه را کامل بگیرند، از قرص های جلوگیری استفاده کنند؟

پاسخ: در صورتی که ضرر مهمی نداشته باشد اشکالی ندارد، و همچنین اگر لکه هایی ببیند، اما سه روز اول متصل و پی در پی نباشد حکم استحاضه را دارد.

.. احکام غسل در ماه رمضان ..

 

 

۲. احکام غسل واجب در ماه رمضان

در این قسمت احکام غسل جنابت در ماه رمضان، شامل حکم غسل جنابت در ماه رمضان بعد از اذان صبح و… را بررسی می کنیم.

احکام غسل جنابت در ماه رمضان مکارم شیرازی

سوال ۱: چنانچه فرد روزه دار بعد از اذان صبح مطلع شود که جنب شده، روزه او چه حکمی دارد؟

پاسخ: هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده روزه‏ اش صحیح است، خواه بداند قبل از اذان محتلم شده، یا بعد از آن و یا شک داشته باشد.

سوال ۲: اگر در ماه رمضان، شخص جنب تا اذان صبح غسل نکند؛ روزه ی او چه حکمی دارد؟

پاسخ: اگر شخص جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند، بنابر احتیاط واجب روزه ‏اش باطل است و کفاره عمد دارد، ولی اگر توانایی برغسل ندارد یا وقت تنگ است تیمّم کند، امّا اگر از روی عمد نباشد روزه‏ اش صحیح است.

سوال ۳: اگر فردی به نیت غسل جنابت به حمام رفته باشد ولی غسل را فراموش نماید، تکلیف چیست؟

پاسخ: در فرض سؤال، بنابر احتیاط واجب قضا دارد ولی کفاره ندارد.

سوال ۴: اگر در ماه رمضان، شخص جنب تا اذان صبح غسل نکند؛ روزه ی او چه حکمی دارد؟

پاسخ: اگر شخص جنب عمداً تا اذان صبح غسل نکند بنابر احتیاط واجب روزه ‏اش باطل است و کفاره عمد دارد، ولی اگر توانایی بر غسل ندارد یا وقت تنگ است تیمّم کند، امّا اگر از روی عمد نباشد روزه‏ اش صحیح است.

سوال ۵: چنانچه میهمان جنب شود، اما به خاطر خجالت نتواند غسل نماید، آیا می تواند برای روزه تیّمم نماید تا کفایت از غسل کند؟

پاسخ: شرم و حیا مجوّز ترک غسل و اکتفا به تیمّم بدل از غسل نمی شود؛ مگر اینکه در حدّ عسر و حرج باشد. ولی در هر حال، اگر تا قبل از اذان صبح صبر کند و در زمانی که وقت برای غسل کردن نیست تیمّم بدل از غسل کند روزه اش صحیح است و اگر تا آخر وقت نماز این مساله ادامه داشت می تواند با همان تیمم نماز بخواند؛ هر چند کار خلافی انجام داده است.

سوال ۶: اگر فردی در ماه رمضان وقت برای غسل و تیمم نداشت اما خودش را جنب نمود، تکلیف روزه ی او چیست؟

پاسخ: کسی که در شب ماه رمضان وقت برای غسل و تیمّم ندارد اگر خود را جنب کند روزه ‏اش بنابر احتیاط واجب باطل است و قضا و کفّاره نیز بنابر احتیاط واجب به جا آورد.

 

احکام غسل جنابت در ماه رمضان خامنه ای

• اگر جنب عمدا تا اذان صبح غسل نکند، یا اگر وظیفه او تیمم است عمدا تیمم نکند، روزه ‏اش باطل است.
• کسی که جنب است و می‏ خواهد روزه واجبی بگیرد که مثل روزه رمضان وقت آن معین است، چنانچه عمدا غسل نکند تا وقت تنگ شود، می ‏تواند با تیمم روزه بگیرد و صحیح است.
• اگر جنب در ماه رمضان غسل را فراموش کند و بعد از یک روز یادش بیاید، باید روزه آن روز را قضا کند و اگر بعد از چند روز یادش بیاید، باید روزه هر چند روزی را که یقین دارد جنب بوده قضا کند. مثلا اگر نمی ‏داند سه روز جنب بوده یا چهار روز، باید روزه سه روز را قضا کند.
• اگر روزه ‏دار در روز محتلم شود، واجب نیست فورا غسل کند.
• هرگاه در ماه رمضان بعد از اذان صبح بیدار شود و ببیند محتلم شده، اگرچه ‏بداند پیش از اذان محتلم شده، روزه او صحیح است.

.. احکام غسل در ماه رمضان ..

 

 

۳. حکم غسل ارتماسی در ماه رمضان

اکثر مراجع معظم تقلید غسل ارتماسی را برای روزه دار در ماه رمضان جایز ندانسته و در صورت ارتکاب عمدی آن، روزه و غسل وی را باطل می‌دانند. اما اگر فردی از روی فراموشی یا ندانستن، غسل ارتماسی را انجام داد، روزه و غسل او صحیح است.

بنابراین شخص، یا باید غسل ترتیبی انجام دهد یا در صورت داشتن عذر تیمم بدل از غسل کند.

نظر آیت اله خامنه ای

کسی که روزه واجب گرفته یا برای حج‏ عمره احرام بسته، نمی‏‌تواند غسل ارتماسی کند؛ ولی اگر از روی فراموشی غسل ارتماسی کند، صحیح است.

نظر آیت اله مکارم شیرازی

سوال: آیا شخص روزه دار می‌تواند غسل ارتماسی انجام بدهد؟

پاسخ: احتیاط واجب آن است که کسی که روزه واجب گرفته، غسل ارتماسی نکند و سر خود را زیر آب فرو نبرد، ولی اگر از روی فراموشی غسل ارتماسی کند، صحیح است و ضرر به روزه او نمی‌زند.

.. احکام غسل در ماه رمضان ..

 

 

۴. احکام غسل حیض و جنابت اهل سنت

سوالات مربوط به احکام غسل در ماه رمضان از منظر اهل تسنن را نیز در ادامه بخوانید:

سوال ۱: اگر زنی قبل از فجر از قاعدگی پاک شود، آیا می تواند غسلش را به بعد از فجر بیاندازد؟

پاسخ: می تواند غسل را بعد از فجر انجام دهد و در صورتی که قبل از فجر نیت روزه آن روز را داشته باشد، روزه اش درست است و برای نماز صبح حتما باید غسل کند. “والله أعلم بالصواب”

سوال ۲: به تأخیر انداختن غسل جنابت بر اثر عمل زناشویی به بعد از طلوع فجر چه حکمی دارد؟ آیا روزه اش صحیح است؟

پاسخ: روزه اش صحیح است به شرط این که قبل از فجر نیت روزه آن روز را داشته باشد و برای ادای نماز صبح باید غسل کند. “والله أعلم بالصواب”

سوال ۳: اگر چنانچه در ماه مبارك رمضان نقطه ای خون در حال روزه از زن خارج شود و این وضعیت تا آخر رمضان نسبت به وی ادامه داشته باشد آیا روزه اش صحیح است؟

پاسخ:آری روزه اش صحیح است، و این نقطه خون نیز چیزی نیست زیرا كه در اثر پاره شدن رگ خارج شده. و از علی بن ابی طالب -رضی الله عنه- نقل شده است كه فرمود: نقطه خونی كه شبیه خون بینی است حیض نیست … اینچنین از علی روایت شده است.

 

۵. احکام غسل مس میت در ماه رمضان

کسی که مس میت کرده، یعنی جایی از بدن خود را به بدن میت رسانده می‌تواند بدون غسل مس میت روزه بگیرد و اگر در حال روزه هم میت را مس نماید، روزه او باطل نمی‌شود.

 

سخن آخر

امیدواریم پاسخ شبهات و سوالات خود درباره احکام غسل در ماه رمضان را در این مطلب گرفته باشید. اگر سوال یا نظری دارید، در پایین همین مطلب با ما در میان بگذارید.

همچنین شما می توانید مبطلات روزه بانوان را نیز به طور کامل در ستاره بخوانید.