نحوه شهادت امام کاظم (ع)، امام موسی کاظم چگونه به شهادت رسید؟

نحوه شهادت امام کاظم علیه اسلام چگونه بوده است؟ ایشان به دست چه کسی و در چه تاریخی به شهادت رسیدند؟ برای دریافت پاسخ سوالات درباره چگونگی شهادت امام هفتم شیعیان حضرت موسی بن جعفر (ع) همراه ما باشید.

امام موسی کاظم علیه السلام هفتمین امام شیعیان و فرزند امام جعفر صادق (ع) در سال ۱۲۸ یا ۱۲۹ هجری قمری به دنیا آمد. ایشان پس از فوت پدرشان امام صادق، در سال ۱۴۸ قمری در سن ۲۰ سالگی به امامت رسیدند و این امامت ۳۵ سال ادامه یافت تا سرانجام با شهادت ایشان در سال ۱۸۳ به پایان رسید و امامت به فرزندشان، امام رضا (ع) منتقل شد.

 

نحوه شهادت امام کاظم (ع) چگونه بود؟

هارون‌الرشید حضرت امام کاظم را ابتدا از مدینه دستگیر کرده به طرف بصره فرستاد. امام هفتم علیه السّلام مدت یک سال در آنجا زندانی بود. عیسی بن جعفر که مسئول زندان بود، به هارون گزارش داد که امام همیشه مشغول عبادت و راز و نیاز با خداست و نسبت به کسی نفرین نمی‌کند و تقاضا کرد که کسی را برای تحویل گرفتن امام بفرستد و الّا ایشان را آزاد می‌کند.

از دعاهای امام در گوشۀ زندان این دعا بود: «اللّهُمَّ اِنَّکَ تَعلَمُ اِنِّی کُنتُ اَسئَلُکَ اِن تُفرِغَنی لِعِبادَتِکَ اَللّهُمَّ وَ قَد فَعَلتُ فَلَکَ الحَمدُ؛ خداوندا! تو می دانی که من از تو تقاضا کرده بودم، مرا در گوشه ای خلوت قرار دهی تا مشغول عبادت باشم، تو تقاضای مرا برآوردی، تو را سپاس می گویم.»

مأموری فرستاده شد تا موسی بن جعفر را از عیسی بن جعفر تحویل گرفته به بغداد ببرد تا در زندان فضل بن ربیع تحت نظر باشد. امام مدتی طولانی در آنجا بود. فضل مأمور شد امام را به قتل برساند، اما او فرمانبرداری نکرد و این کار را انجام نداد. آنگاه هارون به فضل بن ربیع دستور داد تا حضرت را به فضل بن یحیی برمکی تحویل دهد و مدتی در منزل یحیی تحت نظر و مراقبت بود.

فضل بن یحیی که از امام جز عبادت و روزه ندید، در امر امام علیه السّلام توسعه داد. تا اینکه این خبر به هارون رسید و فضل را از محبت نسبت به امام منع نموده و دستور کشتن ایشان را داد، اما فضل به چنین کاری اقدام نکرد و در نتیجه به خاطر محبت به امام مجازات شد.

در مورد امام موسی کاظم (ع) آمده است: لا یَزالُ یَنتَقِلُ مِن سِجنٍ اِلَی سِجن؛ آن حضرت همواره از زندانی به زندان دیگر منتقل می شد. تا اینکه امام مظلوم به زندان مخوف و تاریک سِندی بن شاهک ملعون منتقل شده تحت شکنجه قرار گرفت.

سرانجام هارون به تنگ آمد، زیرا می دید روز به روز بر عظمت و محبوبیت امام افزوده می شود و شیعیان بسیاری از او پیروی کرده و به امامت او اعتقاد پیدا می‌کنند. خلیفه عباسی (هارون) احساس خطر کرد و تصمیم بر مسموم کردن آن حضرت گرفت.

پس مقداری خرما طلب نموده چند عدد از آنها را خورد و بقیه را مسموم کرده و برای امام فرستاد و خادم را مأمور کرد که حتما به آن حضرت بخوراند، خادم خرما را برای امام برد و پیام هارون را ابلاغ کرد. امام نیز چند دانه از آن خرما را خوردند، اما سِندی گفت: بیشتر بخورید، امام فرمود: همین مقدار برای مأموریت تو کافی است. امام بعد از مسمومیت، سه روز در بستر شهادت قرار گرفته و شهید شد.

 

 

سِندی برای ظاهر سازی چند نفر قاضی و افراد عادل را احضار کرد تا گواهی دهند بر اینکه امام ناراحتی مزاج ندارد.

امام متوجه شده به آنها فرمود: گواهی ندهید زیرا که من سه روز است مسموم شده‌ام و بر اثر همین سم از دنیا می‌روم. بعد از شهادت امام، جنازه ی حضرتش را روی تابوت نهاده و از زندان بیرون آوردند، شخصی پیشاپیش جنازه فریاد می زد: هذا اِمامُ الرَّفَضَة فَاعرِفُوهُ؛ این امام رافضیان است پس او را بشناسید.

جنازه ی امام را روی پل بغداد گذاشتند و به مردم اعلام نمودند بیایند، ملاحظه کنند که ایشان به مرگ طبیعی از دنیا رفته و اثر جراحت در بدنش دیده نمی شود.

 

دو روایت دیگر از نحوه شهادت امام کاظم 

در نقلى آمده است كه آن حضرت را در فرشى پیچانده و چنان فشار داده‏اند كه حضرت به شهادت رسیده است.

روایت دیگر آن است كه حمدالله مستوفى نقل كرده: شیعه گویند به فرمان هارون الرشید سرب گداخته در حلق ایشان ریختند.

 

علت زندانی شدن امام موسی کاظم چه بوده است؟

درباره دلیل دستگیر شدن امام هفتم شیعیان توسط خلفای عباسی و انتقال ایشان به زندان، گزارش‌های متفاوتی در منابع آمده است. بنا بر برخی گزارش‌ها دلیل دستگیری وی به دستور هارون، حسادت یحیی برمکی و بدگویی علی بن اسماعیل بن جعفر از وی نزد هارون بوده است. گفته شده هارون به ارتباط شیعیان با امام کاظم حساس بود و از اینکه اعتقاد شیعیان به امامت آن حضرت باعث تضعیف حکومت وی شود، بیم داشت.

همچنین بر پایه برخی گزارش‌ها دلیل زندانی شدن امام کاظم (ع) این بود که برخی از شیعیان همچون هشام بن حکم، با وجود اینکه امام دستور به تقیه داده بود، خواست امام را رعایت نمی‌کردند. این گزارش‌ها مناظره‌های هشام بن حکم را از جمله اسباب زندانی شدن امام برشمرده‌اند.

 

امام موسی کاظم چند سال در زندان بودند؟

بسیاری گمان می کنند امام موسی کاظم علیه السلام همه عمر خود را در زندان بوده اند اما مدت زندانی بودن آن حضرت بیشتر از ۵ یا ۶ سال نبوده و بیشتر دوره زندگی آن حضرت مصادف با حكومت عباسیان بوده است. دوران امامت امام کاظم با چند تن از خلفای عباسی همزمان بود و بیشتر مدت زندانی شدن آن حضرت در دوره هارون الرشید عباسی صورت گرفته است. 

امام موسی کاظم مدت كوتاهی در دوره حکومت مهدی عباسی در زندان به سر برد که دلیل زندانی شدنشان محبوبیت عمیق ایشان در جامعه اسلامی بوده که مهدی عباسی حکومت خود را در خطر می دیده ، اما پس از مدت کوتاهی بنا به ملاحظات سیاسی ایشان آزاد شدند.

بیشترین مدت زندانی شدن امام هفتم ـ علیه السّلام ـ در دروه هارون بوده است. در سال ۱۷۹ هـ هارون برای استحكام خلافت خود به منظور دستگیر كردن امام موسی ـ علیه السّلام ـ اراده حج كرد… هارون، فضل بن ربیع را فرستاد و آن حضرت را در اثنای نماز گرفته و دستگیر كردند و سپس حضرت را به بصره برده و زندانی كردند (مجلسی، جلاء العیون، پیشین ۸۹۹) با توجّه به اینكه شهادت آن حضرت در سال ۱۸۳ هـ ق اتّفاق افتاده است، بنابراین مدّت حبس آن حضرت در دروه هارون بیش از چهار سال نبوده است.

 

 امام موسی کاظم به دست چه کسی شهید شد؟

بنا به روایت معتبرتر، سندی بن شاهک، به دستور هارون الرشید امام کاظم را در زندان مسموم نموده و به شهادت رساندند.

 

 

محل شهادت امام موسی کاظم کجاست و کجا دفن شده اند؟

شهادت امام موسی کاظم در بغداد در زندان سندی بن شاهک رخ داده است.

پیکر مطهر امام موسی بن جعفر(ع) را در مقبره خانوادگی منصور که به مقابر قریش شهرت داشت، دفن کردند.  مدفن او به حرم کاظمین مشهور است.

گفته شده دلیل عباسیان برای اینکه امام کاظم را در این مقبره دفن کردند، ترس از آن بوده که مبادا مکان دفن ایشان محل تجمع و حضور شیعیان شود.

 

 تاریخ شهادت امام کاظم

شهادت امام در روز  ۲۵ رجب سال ۱۸۳ هجری قمری در بغداد رخ داده است.

امام کاظم (ع) یکی از سه شخصیت خاندان عصمت و طهارت است که به باب الحوائج مشهور است. باب الحوائج در اصل ترکیب دو واژه عربی است. باب به معنای “در” و “دروازه” و حوائج نیز جمع واژه “حاجت” است به معنای “خواسته‌ها”.

محبوببیت و مظلومیت امام موسی کاظم (ع) بر کسی پوشیده نیست و آن حضرت در پیشگاه الهی از قرب و منزلتی والا برخوردار است. توسل به امامان و معصومین می‌تواند راهگشایی مشکلات و مسائل غیر قابل حل در زندگی باشد، بنابراین از تضرع در درگاه و توسل به پیشگاهشان غافل مشوید.