شعر آزادگان غزلی از سپیده کاشانی است که درباره مقاومت ایرانیان در برابر دشمن است. این شعر در کتاب فارسی دهم آمده. معنی شعر خاک آزادگان را با آرایه های ادبی و معنی کلمات آن بخوانید.
درس یازدهم کتاب فارسی پایه دهم، شعری از سپیده کاشانی، شاعر معاصر (۱۳۱۵- ۱۳۷۱ ) در قالب غزل و در نوع ادبیات مقاومت است. در این مطلب، معنی شعر خاک آزادگان را با آرایه ها و معنی کلمات هر بیت می‌خوانید.
معنی شعر خاک آزادگان
۱.
به خون گر کشی خاک من دشمن من
بجوشد گل اندر گل از گلشن من
معنی: ای دشمن من! اگر بخواهی سرزمین من را با کشتار به خون بکشی و آن را نیست و نابود کنی، جوانان زیادی در این سرزمین هستند که آماده شهادتند و تا پای جان رویاروی تو می‌ایستند.
معنی کلمات: گلشن: گلزار
آرایه های ادبی: خاک: مجاز از سرزمین / به خون کشیدن: کنایه از کشتن و نابود کردن / گل: استعاره از جوانان جان باز / گل اندر گل: کنایه از فراوان / جوشیدن: کنایه از قیام کردن / خاک، گل، گلشن: تناسب/ واج آرایی «گ» / گلشن: استعاره از سرزمین / تکرار «من»
۲.
تنم گر بسو زی، به تیرم بدوزی
جدا سازی ای خصم، سر از تن من
معنی: حتی اگر تن من را بسوزانی و به من تیر بزنی، ای دشمن حتی اگر سر از تن من جدا کنی.
معنی کلمات: خصم: دشمن
آرایه های ادبی: سوختن: سوزاندن، کنایه از نابود کردن / به تیر دوختن: تیر زدن / بسوزی، بدوزی: جناس / خصم: دشمن / سر از تن جدا ساختن: کنایه از کشتن / تن، من: جناس / سر، تن: تناسب / به تیرم بدوزی جهش ضمیر دارد: من را با تیر بدوزی / این بیت با بیت بعدی موقوف المعانی است.
۳.
کجا می‌توانی ز قلبم ربایی
تو عشق میان من و میهن من؟
معنی: هرگز نمی‌توانی عشق میان من و میهنم را از من بدزدی و بگیری.
معنی کلمات: کجا: چگونه / ربودن: دزدیدن، گرفتن
آرایه های ادبی: بیت دارای استفهام انکاری است => قطعا نمی‌توانی
۴.
من ایرانی‌ام آرمانم شهادت
تجلی هستی است جان کندن من
معنی: من ایرانی هستم! آرزوی من شهادت است! مردن من نمایانگر هستی من است.
معنی کلمات: آرمان: امید و آرزو / تجلی: جلوه گری
آرایه های ادبی: جان کندن: کنایه از درگذشتن و مردن / تضاد بین هستی و جان کندن / واج آرایی حرف «ن»
۵.
مپندار این شعله افسرده گردد
که بعد از من افروزد از مدفن من
معنی: گمان نکن که عشق میان من و میهنم آتشی است که از بین می‌رود؛ زیرا پس از من از گور من زبانه خواهد کشید.
معنی کلمات: پنداشتن: تصور کردن / افسردن: سرد شدن، خاموش شدن، یخ بستن / افروختن: روشن شدن / مدفن: گورگاه
آرایه های ادبی: شعله: استعاره از عشق به میهن / تضاد بین افسردن و افروختن / واج آرایی حرف «ف»
۶.
نه تسلیم و سازش نه تکریم و خواهش
بتازد به نیرنگ تو توسن من
معنی: نه تسلیم می‌شویم! نه سازش می‌کنیم! نه شما را گرامی می‌داریم و نه از شما خواهشی می‌کنیم! هستی من مانند اسب سرکشی است که به نیرنگ تو حمله خواهم کرد و فریب تو را نخواهد خورد.
معنی کلمات: تکریم: گرامی‌داشت / خواهش: درخواست و التماس / تاختن: حمله کردن، نیرنگ: فریب / توسن: اسب سرکش،
آرایه های ادبی: توسن استعاره از هستی من یا میهن من
۷.
کنون رود خلق است، دریای جوشان
همه خوشه‌ی خشم شد خرمن من
معنی: اکنون مردمی که مانند رود زلال و آرام بودند مثل دریایی جوشان و پر موج شده‌اند و همۀ هستی من از خشم در برابر تو پر شده است .
معنی کلمات: خلق: آفریدگان، مردم
آرایه های ادبی: رود خلق: اضافه تشبیهی / رود خلق، دریای جوشان است: تشبیه، اغراق / خرمن: استعاره از هستی / خوشه خشم: اضافه تشبیهی / خرمن من خوشه خشم شد: تشبیه / واج آرایی حرف «خ»
۸.
من آزاده از خاک آزادگانم
گل صبر می‌پرورد دامن من
معنی: من ایرانی‌ام! از سرزمین آزادگانم! هستی من گل صبر می‌پرورد و من همیشه بردباری ام.
معنی کلمات: آزاده: ایرانی / پروردن: پروراندن
آرایه های ادبی: خاک: مجاز از سرزمین / گل صبر: اضافه تشبیهی / دامن: استعاره از هستی
۹.
جز از جام توحید هرگز ننوشم
زنی گر به تیغ ستم گردن من
معنی: حتی اگر با تیغ ستمت گردن مرا بگسلی، من فقط خداوند را می‌پرستم و یکتاپرستم می‌مانم.
معنی کلمات: توحید: یکتاپرستی
آرایه های ادبی: جام: مجاز از نوشیدنی / جام توحید: اضافه تشبیهی / تیغ ستم: اضافه تشبیهی یا اضافه اقترانی (تیغی که همراه با ستم استفاده می‌شود) / گردن زدن: کنایه از کشتن / واج آرایی حرف «ن»
شما می‌توانید معنی شعر مهر و وفا با آرایه های ادبی و معنی حکایت گنج حکمت پیرایه خرد فارسی دهم با قلمرو زبانی و ادبی را که در کتاب فارسی دهم آمده است بخوانید.
ممنون