ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – تولید مثل فرایندی زیست شناختی است که در آن ارگانیسمهای تازه و جدیدی به وجود میآیند. زادآوری یا تولید مثل از خصوصیتهای بنیادی تمام موجودات زنده در طبیعت است؛ هر جاندار زندهای که وجود دارد، نتیجه یک زادآوری است که این فرآیند به حفظ بقای نسل جانداران و گسترش آنان در کره زمین کمک میکند. بطور کلی روشهای شناخته شده تولید مثل را در در دو گروه عمده تولید مثل جنسی و تولید مثل غیرجنسی طبقهبندی میکنند. در ادامه بطور خلاصه به شرح هر یک از این روشها و مزایا و معایت آنها خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
تولید مثل جنسی چیست؟
در تولید مثل جنسی معمولا به دو جنس نر و ماده نیاز است. در این روش تولید مثل، تولید گامت نر (اسپرم) و گامت ماده (تخمک) اساس تولید مثل جنسی در همه جانداران است. ترکیب شدن اسپرم و تخمک باعث ایجاد سلول تخم میشود و به عمل ترکیب شدن آن لقاح میگویند. در برخی جانداران لقاح به صورت داخلی و برخی دیگر به صورت خارجی است.
تولید مثل غیرجنسی چیست؟
تولید مثل غیر جنسی در جانداران تک سلولی و جانداران پرسلولی اتفاق میافتد. این نوع از تولید مثل به صورتهای گوناگون انجام میشود. این روشها عبارتند از دو نیم شدن، جوانه زدن، هاگ زایی و تولید مثل رویشی.
بطور مثال تولید مثل غیرجنسی به روش دو نیم شدن، در باکتریها اتفاق میافتد. در این فرایند یک باکتری از وسط به دو قسمت تقسیم میشود و همه مواد داخل سلول بهطور مساوی بین دو سلول به وجود آمده تقسیم میشود و هر نیمه رشد میکند و یک باکتری جدید را میسازد.
یا در روش جوانه زدن که در تولید مثل مخمرها اتفاق میافتد، در سلول مخمر یک برآمدگی کوچک در گوشه سلول ایجاد میشود. در ادامه این برآمدگی شروع به بزرگ شدن میکند، سپس هسته سلول تقسیم شده و یک هسته به جوانه در حال رشد اضافه میشود.
تا اینجا به شرح تولید مثل جنسی و غیرجنسی پرداخیتم، اما در ادامه میخواهیم به مقایسه مزایا و معایب تولید مثل جنسی و غیرجنسی بپردازیم. با ما همراه باشید.
بیشتر بخوانید: نحوه تکثیر و مقایسه تولید مثل باکتری و مخمر
مزایا و معایب تولید مثل جنسی چیست؟
همانگونه که تا اینجا متوجه شدید، تولید مثل جنسی شامل دو والد و پیوستن گامت جنسهای نر و ماده در حین لقاح است. فرزندان یا موالید ایجاد شده مخلوطی از ژن ها را از هر دو والد به ارث میبرند. بنابراین این فرزندان با یکدیگر و والدین خود متفاوت هستند.
یکی از مزایای تولید مثل جنسی، حذف جهشهای ژن مضر از یک جمعیت از طریق ترکیب مجدد ژنها است. از طرف دیگر هجوم ترکیب ژنهای جدید اجازه میدهد تا اعضای یک گونه جانوری برای تغییر شرایط و شرایط محیطی و محیطی ناخوشایند یا مرگبار، زنده بمانند.
اما از معایب این روش میتوان به صرف زمان و انرژی زیاد برای یافتن جنس مخالف در گونههای مختلف جانوری برای تولید مثل اشاره کرد.
سایر مزایای تولید مثل جنسی عبارتند از:
- این نوع تولید مثل تنوع ژنتیکی در فرزندان را ایجاد میکند
- به دلیل تنوع، گونهها میتوانند با محیطهای جدید سازگار شوند که به آنها مزیت زنده ماندن میدهد
- بیماریها کمتر احتمال دارد که همه افراد یک جمعیت را تحت تأثیر قرار دهند
مزایا و معایب تولید مثل غیرجنسی چیست؟
از مزایای تولید مثل غیرجنسی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- در صورت مساعد بودن جمعیت، میتواند به سرعت افزایش یابد
- فقط به یکی از والدین نیاز است
- وقت و انرژی برای اینگونه تولید مثل بیشتر است، زیرا گونههای جانداری که به این روش تولید مثل میکنند به شریک دیگر برای تولید مثل احتیاج ندارند
- تولید مثل غیرجنسی سریعتر از تولید مثل جنسی اتفاق میافتد.
از معایب تولید مثل غیرجنسی می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- این نوع تولید مثل منجر به ایجاد تنوع ژنتیکی در یک جمعیت نمیشود
- گونههایی که به این روش تولید مثل میکنند فقط برای یک زیستگاه مناسب هستند
- در صورت بروز یک بیماری، ممکن است همه افراد یک جمعیت را درگیر کند
- این روش تولید مثل میتواند ارگانیسمها را به سمت انقراض سوق دهد
شما چه مزایا و معایب دیگری برای تولید مثل جنسی و غیرجنسی سراغ دارید؟ لطفا نظرات و دیدگاههای خود را از طریق ارسال نظر با ما و سایر مخاطبین ستاره به اشتراک بگذارید.