آداب ظاهری نماز چیست؟ (واجبات ظاهری نماز)

ستاره | سرویس مذهبی – نماز نخستین عبادتی است که بر پیامبر(ص) و پیروانش در مکه واجب شد همچنین در قرآن و متون دینی از آن به عنوان «ستون دین» و «شرط قبولی سایر اعمال» یاد شده است. نماز باید رو به قبله خوانده شود و ذکرها و اعمالی خاص دارد و به طور کلی آداب ظاهری و باطنی نماز به طور جداگانه باید مورد توجه قرار گیرد. در این مطلب قصد داریم آداب ظاهری نماز را توضیح دهیم؛ همراه ما باشید.

 

آداب ظاهری نماز چیست؟

همانگونه که اسم آن مشخص است، آداب ظاهری به ظواهر اعمال نمازگزار برمی گردد و باید رعایت شود و جزء واجبات است؛ مسائلی مانند: 

1. طهارت
   وضو گرفتن و پاک بودن بدن نمازگزار اصل است.
   همچنین لباس نمازگزار باید پاک باشد. (کسی که نمی‌داند نماز با بدن و لباس نجس، باطل است اگر با بدن یا لباس نجس نماز بخواند نمازش باطل می‌باشد. اگر نداند که بدن یا لباسش نجس است و بعد از نماز بفهمد نجس بوده است، نماز او صحیح است، ولی اگر قبلاً نجاست آن را می‌دانسته و فراموش کرده و با آن نماز خوانده، نمازش باطل است.)
2. نیت
   با آرامش رو به قبله ایستاده و برای نماز نیت می‌کنیم.
3. تکبیرات افتتاحیه و رفع ید
   (رفع ید:  بلند کردن دستها در نماز و برگرداندن و تقلیب نمودن آن)
   گفتن تکبیرة الاحرام، یعنی دست‌ها را تا مقابل گوش بالا برده و می‌گوییم: ” اَللهُ أکبَر”
4. قرائت
    در رکعت ‌اول و دوم نمازهای واجب یومیه: حمد و بنابر احتیاط واجب یک سوره‌ی کامل.
   در رکعت سوم و چهارم نمازهای واجب یومیه: حمد تنها یا یک مرتبه تسبیحات اربعه و بنابر احتیاط مستحب سه مرتبه.
5. رکوع
   بعد از سوره به رکوع رفته و ذکر رکوع خوانده می‌شود.
6. سجده
   بعد از رکوع، ایستاده و سپس به سجده می‌رویم و ذکر سجده را می گوییم.
   
7. تشهد
   در رکعت آخر، بعد از دو سجده نهایی، در حالت نشسته تشهد خوانده می‌شود.
8. سلام
   در نمازهای دورکعتی مانند نماز صبح، پس از تشهد، سلام نماز خوانده شده و نماز پایان می‌یابد.

   اگر نماز سه رکعتی (مثل نماز مغرب) یا چهار رکعتی (مثل نماز ظهر) باشد، بعد از تشهد در رکعت دوم برخاسته و به جای حمد و سوره، تسبیحات اربعه سه مرتبه خوانده می‌شود: سُبْحانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لاإلهَ اِلّا اللّهُ وَ اللّهُ أكْبَر (ترجمه: خداوند متعال پاک و منزه است و حمد و ستایش مخصوص اوست. معبودی جز او نبوده و بر همه چیز برتری دارد.)

   بعد از آن به رکوع و سجده می‌رویم، اگر نماز سه رکعتی بود بعد از دو سجدۀ رکعت سوم، تشهد و سلام گفته می‌شود ولی اگر نماز چهار رکعتی بود، بعد از سجده دوباره ایستاده و بعد از تسبیحات اربعه، رکوع، دو سجده و تشهد و در آخر سلام گفته می‌شود.

 

… آداب ظاهری نماز …

 

 

آداب اذان و اقامه (از مستحبات نماز)

آداب ظاهری نماز یکسری واجبات و مستحبات دارد که واجبات آن را در بالا خواندید؛ اما علاوه بر آداب ظاهری نماز که واجب بود، آداب اذان و اقامه را در ادامه توضیح داده ایم که جزء مستحبات می باشد. (هر قسمتی از نماز یکسری مستحبات دارد که پرداختن به آن در این مطلب امکان پذیر نیست.)

از مقدمات مستحب نماز كه مورد تأكيد فراوان قرارگرفته،گفتن اذان و اقامه است.

حضرت علی (ع) می فرمايد مَنْ صَلَّى بِأَذَانٍ وَ إِقَامَةٍ صَلَّى‏ خَلْفَهُ‏ صَفٌ‏ مِنَ‏ الْمَلَائِكَةِ لَا يُرَى طَرَفَاهُ وَ مَنْ صَلَّى بِإِقَامَةٍ صَلَّى خَلْفَهُ مَلَك: هركه نمازخود را بااذان واقامه بخواند صفی از فرشتگان پشت سر او به نماز م‍ی ايستند كه دو طرف آن ديده نمی شود و هر كه نماز خود را با اقامه تنها بخواند يك فرشته پشت سر او نماز می گزارد.

مسئله: اگر فراموش كند اذان و اقامه بگويد و وارد نماز بشود تا قبل از وارد شدن به ركوع، می تواند نماز را قطع كرده و پس از گفتن اذان و اقامه دوباره نماز را شروع كند.

مسئله.جمله ی “أشهد أنّ علياً ولی الله”جزء اذان و اقامه نيست ولی خوب است به قصد قربت گفته شود. 

«مستحبات اذان و اقامه»

۱. رو به قبله بودن

۲. ايستاده بودن

۳. با طهارت بودن 

۴. صحبت نكردن در ميان فصول اذان وا قامه

۵. آرام بودن بدن در اقامه

۶. بلندتر بودن صدای اذان از اقامه

۷. فاصله انداختن بين اذان واقامه به برداشتن يك گام و يا به نشستن و يا به سجده كردن و يا به ذكر گفتن و يا دعا كردن و يا ساكت بودن و يا به دو ركعت نماز. از امام صادق (ع) روایت شده:« إِذَا قُمْتَ إِلَى صَلَاةٍ فَرِيضَةٍ فَأَذِّنْ‏ وَ أَقِمْ‏ وَ افْصِلْ‏ بَيْنَ‏ الْأَذَانِ‏ وَ الْإِقَامَةِ بِقُعُودٍ أَوْ بِكَلَامٍ أَوْ بِتَسْبِيحٍ». :وقتی برای نماز واجب قیام می­کنی اذان و اقامه بگو و بین آند و با نشستن یا سخن گفتن یا تسبیح گفتن فاصله بیانداز. 

و از امام علی (ع) روایت شده که به اصحاب خود فرمود: هر کس میان اذان و اقامه سجده کند و در سجده اش بگوید: سَجَدْتُ‏ لَكَ‏ خَاضِعاً خَاشِعاً ذَلِيلا(برای تو از روی خضوع و خشوع و با حالت خواری و کوچکی سجده کردم)،خداوند می­فرماید: ای فرشتگان من،سوگند به عزّت و جلال خود،هر آینه دوستی این بنده را در دل بندگان مؤمنم قرار داده و هیبت و ترس از او را در دل منافقین خواهم افکند.

 

… آداب ظاهری نماز …

 

 

سخن آخر

مهماني رفتن آدابي دارد و مهمان پذيرفتن هم آدابي؛ نماز به ميهماني خدا رفتن است و تحفه اي است كه تقديم حضرت دوست مي كنيم پس بايد هر بنده اي آداب اين حضور و تشريفات اين محضر را بداند و در رعايت آنها بكوشد زيرا كه گاهي يك عدد سيب را با ادب و آداب به كسي مي دهند مي پذيرد ولي يك صندوق سيب را بدون آداب نمی پذيرد. امام صادق (ع) می فرمايد: َ عَلَيْكُمْ بِحُسْنِ الصَّلَاةِ وَ اعْمَلُوا لِآخِرَتِكُمْ وَ اخْتَارُوا لِأَنْفُسِكُمْ فَإِنَّ الرَّجُلَ قَدْ يَكُونُ كَيِّساً فِي أَمْرِ الدُّنْيَا فَيُقَالُ مَا أَكْيَسَ فُلَاناً وَ إِنَّمَا الْكَيِّسُ كَيِّسُ الْآخِرَة. يعنی بر شما باد كه نماز را خوب اقامه كنيد و برای آخرتتان عمل نماييد و برای خودتان انتخاب كنيد زيرا شخص گاهی در امور دنيا زرنگ است و گفته می شود چقدر فلانی زرنگ است و همانا زرنگ واقعی كسی است كه به فكر آخرتش باشد.

بنابراين يادگیری حدود و شرايط و آداب نماز لازم است تا اين واجب بزرگ الهی كه ستون خيمه دين است به بهترين وجه ادا شود؛ نظر شما چیست؟ دیدگاه های خود را در پایین همین مطلب با ما در میان بگذارید.

شما می توانید احکام نماز و آموزش کامل نماز های یومیه را نیز در ستاره، به طور کامل و جامع بخوانید.