هم اندیشی یا بارش فکری چیست و چگونه به ما کمک می‌کند؟

ستاره | سرویس محتوای کمک درسی – هم اندیشی یا بارش فکری (به انگلیسی: Brainstorming) روشی است که تیم‌های طراحی به منظور تولید ایده برای حل مسائل طراحی کاملا مشخص از آن استفاده می‌کنند. در شرایط کنترل شده و یک فضای آزاد اندیشی، تیم‌ها از طریق مطرح کردن سوالاتی مثل «ما چطور می‌تونیم …؟» با مسائل روبرو می‌شوند. آن‌ها سپس طیف وسیعی از ایده‌ها را تولید می‌کنند و برای یافتن راه حل‌های بالقوه سعی می‌کنند میان آن‌ها پیوند برقرار کنند. تکنیک طوفان فکری روشی برای پاسخگویی خلاقانه به سوالات است که سالیان طولانی مورد استفاده افراد و گروه‌ها بوده است و ما امروز، در این مقاله به بررسی این تکنیک و نکاتی جهت بهبود نتایج حاصل از آن می‌پردازیم.

چرا و چه زمانی باید از هم اندیشی یا بارش فکری استفاده کرد؟

اگر مشکلی دارید که باید آن را حل کنید یا می‌خواهید یک پروژه‌ی جدید را شروع کنید، ایده‌پردازی به روش طوفان فکری بهترین راه برای پیشبرد سریع آن است. شما در این روش به سرعت تعداد زیادی ایده تولید می‌کنید و با کارایی بیشتری به سمت یک راه حل یا یک محصول حرکت می‌کنید.

با اینحال، هم‌اندیشی همیشه در ابتدای پروژه‌ها اتفاق نمی‌افتد. اگر احساس می‌کنید در میان یک پروژه گیر افتاده‌اید، می‌توانید به صورت گروهی یا فردی شروع به هم اندیشی کنید تا بفهمید چه مشکلاتی وجود دارند و راه‌حل‌های بالقوه ارائه دهید. سپس آن‌ها را بررسی کنید و بهترین‌ها را جدا کنید. برای دریافت بهترین نتیجه از توفان فکری، این نکات را رعایت کنید.

هم اندیشی یا بارش فکری، به نظر یک شیوه‌ی سریع و بدون محدودیت است. با این وجود قوانین و نکاتی وجود دارند که با رعایت آن‌ها می‌توان بهترین نتیجه را بدست آورد:

• محدودیت زمانی تعیین کنید. بسته به پیچیدگی مسئله، ۱۵ تا ۲۰ دقیقه زمان به فرایند بارش فکری اختصاص دهید.
• هدف داشته باشید. تمام اعضا باید کاملا به موضوع سوال آگاه باشند و حول محور آن ایده‌پردازی کنند.
• از قضاوت و انتقاد پرهیز کنید. هیچ کس نباید نسبت به یک ایده واکنشی منفی داشته باشد؛ حتی از طریق زبان بدن.
• ایده‌های عجیب و شگفت‌انگیز را تشویق کنید. علاوه بر اینکه استفاده از عباراتی مثل «خیلی گران است» را ممنوع می‌کنید، فضا را به گونه‌ای مهیا کنید که هرکسی برای ارایه‌ی هر ایده‌ای احساس راحتی کند.
• کمیت را هدف قرار دهید. به یاد داشته باشید که «کمیت کیفیت تولید می‌کند». فرآیند غربالگری و اولویت‌بندی ایده‌ها بعدا انجام می‌شود.
• روی ایده‌های دیگر سرمایه‌گذاری کنید. این فرایندی است که در آن اعضا سعی می‌کنند ایده‌های دیگران را توسعه دهند و به بینش‌های جدید برسند؛ بنابراین سعی کنید با «و» جملات دیگران را کامل کنید و نه «اما».
• نظم جلسه را رعایت کنید. برای رسیدن به یک نتیجه‌ی مشخص، اجازه دهید هر فرد تماما صحبت خود را کامل کند و به عقاید و نظرات هم احترام بگذارید.

برای آنکه تمامی ایده‌ها جمع آوری شوند، یک نفر باید همه‌چیز را یادداشت کند و هر ایده‌ای را روی یک تخته، به گونه‌ای که همه بتوانند آن را مشاهده کنند، انتقال دهد.

بارش فکری انفرادی

ممکن است فکر کنید هم اندیشی با بارش فکری تنها در کار‌های گروهی موثر است. اما خوشبختانه اینطور نیست. برعکس، تحقیقات نشان می‌دهند که اتفاقا روش توفان فکری انفرادی بیش از گروهی نتیجه‌بخش است. این ممکن است ناشی از ان باشد که قوانین این استراتژی ایده‌پردازی، کاملا در گروه‌ها رعایت نمی‌شوند؛ ممکن است اعضا ایده‌های خود را فراموش کنند یا به علت قضاوت منفی دیگران برخی ایده‌ها را فیلتر کنند.

اما زمانی که شما به تنهایی اقدام به بارش فکری می‌کنید، بدون سانسور و نگرانی هرآنچه که به ذهنتان می‌رسد را یادداشت می‌کنید و سپس شروع به گزینش می‌نمایید. طوفان فکری انفرادی زمانی از همه بهتر جواب می‌دهد که مشکل مورد نظر ساده یا خیلی کلی باشد. همچنین اگر هدف‌تان صرفا داشتن فهرستی از ایده‌هاست، طوفان فکری انفرادی مفید واقع خواهد شد. طوفان فکری گروهی برای حل مسائل پیچیده بهتر نتیجه می‌دهد.

چگونگی برگزاری جلسه بارش فکری

سخن پایانی

هم اندیشی یا بارش فکری، تکنیکی برای ایده‌پردازی و پاسخ به مسائل است که برای اولین بار توسط «الکس آزبورن» به کار رفت. آزبورن ادعا کرد که برای تولید ایده، طوفان فکری مؤثرتر از کار کردن افراد به‌طور مستقل است؛ هرچند تحقیقات اخیر، این موضوع را زیر سؤال برده‌اند. امروزه از این اصطلاح، برای اشاره کلی به تمام انواع جلسات ایده‌پردازی استفاده می‌شود. اگر صاحب یک کسب و کار هستید، توصیه می‌کنیم مطلب «ایده پردازی؛ از ۱۰ مرحله مهم در تبدیل ایده به محصول» را مطالعه فرمایید. نظر شما در رابطه با این تکنیک چیست؟ تجربیات خود را در این رابطه با ما و همراهان ستاره به اشتراک بگذارید.