گزارش‌های آزمایش خون و معنای دو اصطلاح WBC و RBC

ستاره | سرویس پزشکی – آیا با گزارش‌های آزمایش خون آشنایی دارید؟ این عبارت‌های مخفف انگلیسی WBC و RBC چه معنایی دارند؟ بهتر است ابتدا با انواع آزمایش‌ها آشنا شویم، سپس به سراغ بررسی اصطلاحات مهم آن برویم.

انواع آزامایش

آزمایشات معمول شامل:

۱. آزمایش خون = (CBC- FBS- BS- Hb – HCT- PLT- PT- PTT – Cholestrol- Fb – Cr – BUN – Na – K – Ca – LDL – HDL)

در شمارش کامل سلول‌های خونی یا CBC، اطلاعات مفیدی در مورد تعداد و نوع سلول‌های خونی به دست می‌آید. مثل گلبول‌های قرمز، گلبول‌های سفید و… .

در ادامه به بررسی اجمالی دو اصطلاح  WBC و RBC در گزارش‌های آزمایش خون می‌پردازیم:

۱. سلول‌های سفید خون-WHITE BLOOD CELL) :WBC)

این سه حرف مخفف «سلول‌های سفید خون» و نشان دهنده گلبول‌های سفید است. اندازه گیری مقدار گلبول‌های سفید خون یکی از روش‌های اصلی تشخیص وجود عفونت در بدن است. این سلول‌ها جزو سیستم دفاعی بدن هستند و در شرایط بیماری‌های عفونی و غیرعفونی واکنش‌های مختلفی از خود نشان می‌دهند.

شمارش WBC‌ها دو جز دارد. یکی مقدار کلی گلبول‌های سفید در یک میلی لیتر خون و جزء دیگر، شمارش جزء به جزء این سلول ها. گلبول سفید خود متشکل از پنج نوع مختلف است که کم و زیاد شدن هر کدام از این انواع معنی خاص خود را دارد. کلمه «diff» که در جلوی CBC به معنی آزمایش خون نوشته می‌شود درخواست برای شمارش همین انواع مختلف گلبول‌سفید است.

• مقادیر طبیعی: در بزرگسالان و بچه‌های بالاتر از ۲ سال مقدار گلبول سفید بین ۵ تا ۱۰ هزار در هر میلی لیتر خون طبیعی است.
• محدوده خطر: WBC کمتر از ۲۵۰۰ و بیشتر از ۳۰۰۰۰ هر کدام نشان دهنده بیماری‌هایی هستند که می‌توانند گاهی خطرناک باشند.

چه چیز‌هایی باعث کاهش WBC می‌شود؟

لکوپنی یا کاهش گلبول سفید به مقادیر کمتر از ۴ هزار گفته می‌شود که معمولا در نتیجه نارسایی مغز استخوان، مسمومیت دارویی، عفونت بسیار زیاد، سوء تغذیه، بیماری‌های خود ایمنی و ایدز به وجود می‌آید. در بسیاری از انواع نارسایی مغز استخوان هم این مقدار کاهش می‌یابد.

چه چیز‌هایی باعث افزایش WBC می‌شود؟

• عمل اصلی گلبو‌ل سفید مبارزه با عفونت و حذف عوامل خارجی و مزاحم است و در مواقع آلرژ‌ی‌ها هم این سلول‌ها مسئول بروز واکنش هستند.
• تغییر هر کدام از انواع WBC معنی خاص خود را دارد و ممکن است نشان‌دهنده عفونت یا میکروب، ویروس و یا حتی استرس باشد.
• فعالیت شدید بدنی و ورزش سنگین هم برای مدتی باعث بالا رفتن تعداد WBC در خون می‌شود. بارداری و زایمان هم این مقدار را افزایش می‌دهند.

۲. سلول‌های قرمز خون-RED BLOOD CELL) :RBC)

RBC مخفف کلمه سلول قرمز خون است. این سلول‌های قرمز یا همان گلبول‌های قرمز، در واقع اصلی‌ترین قسمت خون و عامل رنگ قرمز آن هستند. خود این رنگ قرمز به دلیل وجود ماده‌ای به نام هموگلوبین است که کمک می‌کند گلبول قرمز، اصلی‌ترین وظیفه خود یعنی حمل و نقل اکسیژن و دی اکسیدکربن را انجام دهند. می‌توان گفت: گلبول‌های قرمز وسیله حمل و نقل اکسیژن از شش‌ها به بقیه سلول‌های بدن هستند.

• مقادیر طبیعی: بین ۴.۷ تا ۶.۱ میلیون در هر میکرولیتر خون. این عدد برای خانم‌ها مقداری کمتر و در کودکان مقداری بیشتر است.

چه چیز‌هایی باعث کاهش RBC می‌شوند؟

خون ریزی‌های گوارشی یا خون ریزی‌های حاصل از محل زخم، سوء تغذیه و فقر آهن یا کمبود ویتامین B. ۱۲، شکستن سلول‌های خونی یا همولیز در اثر بعضی بیماری‌های خاص مثل فاوسیم، بعضی مشکلات ژنتیکی مثل گلبول‌های قرمز سلول داسی شکل و مشکلات مغز استخوان موجب پایین آمدن مقدار گلبول‌های قرمز می‌شوند. نارسایی و بعضی مشکلات کلیوی، بیماری‌های مزمن و تومور‌های سرطانی و همچنین بیماری‌های روماتویید هم باعث از بین رفتن RBC‌های خون و کاهش این عدد در برگه آزمایش می‌شوند.

چه چیز‌هایی باعث افزایش RBC می‌شود؟

مقدار بالای گلبول قرمز می‌تواند نشان دهنده ظرفیت بالای حمل اکسیژن باشد. در بعضی ورزشکاران و همچنین افرادی که در ارتفاع زندگی می‌کنند، به خاطر کمبود اکسیژن در هوا باعث افزایش RBC خون می‌شود. بیماری‌های ریوی یا هر نوع بیماری‌ای که هیپوکسی مزمن (کمبود اکسیژن طولانی مدت در بدن) ایجاد می‌کند، مثلا بیماری مادرزادی قلبی نیز باعث تولید بیشتر RBC می‌شوند.

• گلبول قرمز به طور طبیعی بعد از تولید در مغز استخوان ۱۲۰ روز در خون زندگی می‌کند و در آخر عمر خود خرد می‌شود و به عناصر سازنده اش تبدیل می‌شود.
• مقدار RBC‌ها در طی بارداری به طور طبیعی کمی کمتر نشان داده می‌شود، چون حجم مایع خون افزایش پیدا کرده است.
• عدد RBC در واقع مقدار دقیق گلبول‌های قرمز در ۱ میلی‌لیتر خون محیطی است.
• بسته به آزمایشگاه و نوع کیت مورد استفاده، ممکن است مقیاس شمارش این سلول فرق کند.
• خوردن دارو‌هایی مثل کلرامفنیکل هم باعث کاهش RBC می‌شود.

آیا اصطلاح دیگری را می‌شناسید که در گزارش‌‌های آزمایش خون معنایی مرتبط با گلبول‌های قرمز و سفید خون بدهد؟ تجربیات خود را در انتهای این صفحه در قسمت “ارسال نظر” با ما و سایر مخاطبان ستاره به اشتراک بگذارید.