علت و درمان لکنت ناگهانی زبان در کودکان

ستاره | سرویس روانشناسی – لکنت ناگهانی زبان معمولا بعد از یک حادثه ترسناک به وجود می‌آید و اغلب یک پدیده مربوط به دوران خردسالی است اگرچه ممکن است در بزرگسالان نیز اتفاق بیافتد. اختلال لکنت زبان شاید برای هفته‌ها و یا سال‌ها در فرد باقی بماند. لکنت ناگهانی زبان اگر چه یک موضوع نگران کننده برای والدین می‌باشد اما در اکثر کودکان بدون نیاز به مراجعه به متخصص و به مرور زمان بهبود پیدا می‌کند. با این حال برای برخی‌ها این اختلال می‌تواند مادام العمر بوده و باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد فرد در مدرسه و یا محیط کار شود. داشتن اطلاعات کافی و روش برخورد با این اختلال می‌تواند کمک بزرگی به رفع آن کند.

 

لکنت زبان چیست؟ 

لکنت زبان اختلال در روش معمولی سخن گفتن است و می‌تواند شکل‌های متفاوتی داشته باشد. به عنوان مثال، برخی افراد چند حرف اول کلمه را تکرار می‌کنند و یا آن را می‌کشند. بعضی اوقات نیز توقف کامل صحبت و یا حذف تلفظ یک کلمه را شامل می‌شود. بعضی نیز صحبت خود را با صداهای نامتعارف قطع می‌کنند.

لکنت زبان می‌تواند در هر سنی رخ دهد اما بین کودکانی که در حالت یادگیری و جمله‌سازی هستند رایج‌تر است و بیشتر پسران دچار این اختلال می‌شوند. این اختلال معمولا بین ۱۸ تا ۲۴ ماهگی آغاز و تا ۵سالگی دیده می‌شود. از هر ۵ کودک یک نفر در مقطعی از زندگی دچار لکنت ناگهانی زبان شده و باعث نگرانی والدین می‌شود. از هر ۲۰ کودک، یکی از آنها به مدت ۶ ماه و یا بیشتر با این معضل روبه‌روست.

در سنین ۶ تا ۷ سالگی نیز که مصادف با زمان آغاز مدرسه می‌باشد به لحاظ ویژگی‌های عاطفی و سازگاری اجتماعی خاص این دوره موقعیت مناسبی است برای بروز لکنت زبان در میان کودکانی که بیشتر مستعد چنین اختلالی می‌باشند. گاهی از موارد در دوران بلوغ نیز افرادی که قبلا به نحوی لکنت زبان داشته‌اند دچار لکنت زبان می‌شوند. 

 

 

علل بروز لکنت زبان چیست؟ 

• اگر کودک از ابتدا به خوبی صحبت می‌کرده و مشکل گفتاری نداشته است اما چند هفته یا چند روز است که لکنت پیدا کرده است، علت آن می‌تواند روانشناختی باشد که بهتر است توسط روانشناس بررسی شود.
• اضطراب کودکان، نگرانی، ترس ناشی از جروبحث والدین و ناامن بودن فضای تربیتی خانه از جمله علل روانشناختی لکنت ناگهانی زبان می‌باشد.
• ژنتیک؛ در حدود ۶۰ درصد از تمام کسانی که دچار لکنت زبان هستند در اقوام نزدیک‌شان افراد مبتلا به لکنت زبان وجود دارند.
• مشکل در فرایندهای مغزی؛ این افراد در فرایند تکلم و در تعامل پیام‌های مغزی با ماهیچه‌ها و اندام‌های مورد نیاز در گفتار مشکل دارند.
• عارضه‌های گفتاری و زبانی و تاخیرهای شناختی، سرعت زیاد حین تکلم و افزایش دامنه لغات در کودک نیز می‌تواند از دلایل عمده این مشکلات گفتاری باشد.

 

چگونه به کودک کمک کنیم؟ 

• مواظب باشید در مواقعی که کودکتان با لکنت زبان صحبت می‌کند، دلیل این گونه صحبت کردن را از کودک نپرسید یعنی به او نگویید که «چرا این طوری صحبت می کنی؟»
• اگر فرزندتان لکنت دارد باید بدانید، زمانی که عصبانی می‌شود نمی‌تواند احساسات و هیجانات خود را به صورت روشن و به درستی بیان کند در نتیجه داد می‌کشد. پس زمانی که عصبانی می‌شود، او را درک کنید، آرامش خود را حفظ کنید و از تذکر، تهدید، توهین و … استفاده نکنید.
• از کودکتان نخواهید که همیشه دقیق و درست صحبت نماید.
• کودکتان را مورد انتقاد قرار ندهید.
• کودک را تصحیح نکنید.
• وقتی کودک تمایلی به صحبت کردن ندارد او را وادار به صحبت کردن ننمایید.
• بین صحبت کردن کودک صحبت‌هایش را قطع ننمایید.
• به کودک نگویید که قبل از صحبت کردن فکر کند.
• هنگام صحبت کردن با کودکتان به آرامی با وی صحبت کنید.
• همه درخواست‌هایش را عملی نکنید.
• مواظب باشید به خاطر مشکلات گفتاری او، تسلیم خواسته‌های غیر منطقی او نشوید.
• محیطی لذت‌بخش و آرام برای صحبت کردن ایجاد کنید.
• با توجه کامل به صحبت کردن با او بپردازید. به عنوان مثال هنگام شام او را در مکالمه خانوادگی دخالت دهید.
• از روش صحبت کردن او انتقاد نکنید و به او برای صحبت کردن درست فشار نیاورید.

 

 

• هنگامی که لکنت زبان شدت می‌گیرد از او نخواهید به صحبت با دیگران بپردازد. به جای آن بگذارید کاری را که نیاز به صحبت کردن ندارد انجام دهد.
• بدون این که بی‌حوصلگی نشان دهید به دقت به حرف‌های او توجه کنید. ارتباط چشمی داشته باشید.
• از درست کردن و کامل کردن جملات او اجتناب کنید.
• هرچند که عباراتی مانند «صبر کن و نفس عمیق بکش»، «یواش‌تر» به منظور کمک به اوست اما شاید باعث شود او حساس‌تر شود. از استفاده از این عبارات بپرهیزید.
• والدین با آرام و شمرده صحبت کردن می‌توانند الگوی خوبی برای فرزندان خود باشند.
• لکنت ناگهانی زبان اغلب ناشی از یک واقعه ترسناک برای کودک است و لازم است کودک از محیط‌هایی که باعث وحشتش می‌شود دور نگهداشته شود.
• از عنوان کردن این اختلال به کودک واهمه نداشته باشید. به سوال های او در این مورد به گونه ای پاسخ دهید تا او قبول کند که اختلال در گفتار امر عادی است و همه تا حدی در زندگی به آن دچار می‌شوند.
• لکنت در همه کودکان به یک شکل نیست. در گروهی از کودکان لکنت همراه با اضطراب، فشارهای عصبی، تیک‌های جسمانی، تغییر حالات چهره و حتی گریه است و در گروهی دیگر، لکنت موجب ناتوانایی‌های شدید ارتباطی می شود.
• توجه داشته باشید که اگر فرزندتان حتی بعد از دو سالگی نمی‌تواند حروف را به خوبی تلفظ کند، به طور مثال «ر» را «ل» تلفظ می‌کند، در تلفظ حروف مشکل دارد و لکنت زبان ندارد پس این اصطلاح را برای او به کار نبرید.
• در صورت عدم بهبودی دارو برای درمان و گفتار درمانی کمک خواهد کرد. بدانید که گفتار درمانی سریعا جواب نمی دهد و نیازمند جلسات متعدد است پس زود خسته نشوید و ادامه دهید.

 

چه زمانی از پزشک و گفتاردرمانگر کمک بخواهیم؟ 

بروز لکنت ناگهانی زبان در کودکان باعث ایجاد نگرانی‌ها و ناراحتی‌های فراوانی در والدین می‌گردد. در اغلب کودکان مبتلا به لکنت زبان قبل از ۵ سالگی لکنت زبان به خودی خود از بین می‌رود و نیاز به هیچگونه مداخلات درمانی مانند گفتار درمانی ندارد. اما اگر لکنت زبان مدام اتفاق می‌افتد و همراه با حرکات صورت و بدن است بهتر است که برای ارزیابی شرایط کودک به یک گفتار درمان مراجعه نمایید. مخصوصا اگر کودکتان ۵ ساله شده و علایم زیر را از خود نشان می‌دهد:

• وقتی تکرار کل کلمات یا جملات برای کودک سخت می‌شود.
• وقتی کودک کلمات را بیشتر از قبل می‌کشد.
• وقتی صحبت کردن برای کودک بسیار سخت و محدود می‌شود.
• وقتی متوجه می‌شوید کشش بعضی از عضلات صورت بیشتر شده است.
• وقتی کودک سعی می‌کند از موقعیت‌هایی که نیاز به حرف زدن دارد اجتناب کند.
• وقتی کودک کلمه‌ای را از ترس لکنت زبان عوض می‌کند.
• وقتی مشکلات زبانی دیگری نیز همراه با لکنت مشاهده نمایید.