آداب و اعمال روز عرفه (نهم ذی الحجه)

ستاره | سرویس مذهبی – روز نهم ذی‌الحجه، به نام روز عرفه معروف است و جایگاهی همانند اعیاد بزرگ مسلمانان دارد. در این روز خداوند بندگان خودش را به عبادت توصیه کرده و سفره کرم خودش را برای آن ها پهن کرده است.

شیطان در این روز نسبت به سایر روزها خوارتر، رانده‌تر و خشمناک‌تر خواهد بود.

 

روز عرفه چه روزی است؟

از امام سجاد (ع) روایت شده است که در روز عرفه صداى گدایی را شنید که از مردم تقاضای کمک می کرد؛ به او فرمود: واى بر تو! آیا در این روز از غیر خدا سؤال مى‌کنى و حال آن که در این روز امید مى‌رود که فضل خدا شامل بچه‌هاى در شکم نیز گشته و سعید شوند.

 

 

اعمال روز عرفه

براى این روز اعمال مختلفی وارد شده است؛

• غسل
• زیارت امام حسین (ع) که ثوابی برابر با هزار حج و هزار عمره و هزار جهاد و حتی بیشتر دارد و اگر کسى در این روز در زیر قبه مقدسه آن حضرت باشد ثوابش کمتر از کسى که در عرفات باشد نیست.
• نماز روز عرفه: بعد از نماز عصر پیش از آن که مشغول به خواندن دعاهاى عرفه شوید دو رکعت نماز بخوانید. در رکعت اول بعد از حمد سوره توحید و در رکعت دوم بعد از حمد سوره کافرون خوانده می شود. بعد از این نماز دو رکعت نماز دیگر بجا بیاورید و در هر رکعت بعد از حمد ۵۰ بار سوره توحید را بخوانید.

پس از آن به اعمال و ادعیه روز عرفه مشغول شوید.

شیخ کفعمى در مصباح اعمال روز عرفه را اینچنین بیان می‌کند:

«روزه گرفتن در روز عرفه براى کسى که از دعا خواندن ضعف پیدا نکند مستحب است و مستحب است غسل پیش از زوال و زیارت امام حسین (ع) در روز و شب عرفه و چون وقت زوال شد زیر آسمان برود و نماز ظهر و عصر را با رکوع و سجود نیکو به عمل آورد و چون فارغ شود دو رکعت نماز کند در رکعت اول بعد از حمد توحید و در رکعت دوم بعد از حمد «قُل یا اَیهَا الْکافِروُنَ» بخواند بعد از آن چهار رکعت نماز گزارد در هر رکعت بعد از سوره حمد، پنجاه مرتبه سوره توحید را بخواند. این نماز همان نماز حضرت امیرالمؤ منین (ع) است که در اعمال روز جمعه نیز وارد شده است.»

 

تسبیحات حضرت رسول (ص) در روز عرفه

تسبیحات را که از حضرت رسول (ص) که سید بن طاووس در اقبال آن را ذکر کرده به این شرح است:

سُبْحانَ الَّذى فِى السَّمآءِ عَرْشُهُ سُبْحانَ الَّذى فِى الاَْرْضِ حُکمُهُ

سُبْحانَ الَّذى فِى الْقُبوُرِ قَضآؤُهُ سُبْحانَ الَّذى فِى الْبَحْرِ سَبیلُهُ

سُبْحانَ الَّذى فِى النّارِ سُلْطانُهُ سُبْحانَ الَّذى فِى الْجَنَّةِ رَحْمَتُهُ

سُبْحانَ الَّذى فِى الْقِیمَةِ عَدْلُهُ سُبْحانَ الَّذى رَفَعَ السَّمآءَ سُبْحانَ

الَّذى بَسَطَ الاْرْضَ سُبْحانَ الَّذى لا مَلْجَاَ وَلا مَنْجا مِنْهُ اِلاّ اِلَیهِ

سپس ۱۰۰ بار بگو:

سُبْحانَ اللّهِ وَالْحَمْدُ لِلّهِ وَلا اِلهَ اِلا اللّهُ وَاللّهُ اَکبَرُ

و ۱۰۰ بار سوره توحید و ۱۰۰ بار آیة‌الکرسى را بخوان و ۱۰۰ مرتبه صلوات  بفرست و ۱۰ بار هر یک از ذکرهای زیر را بگو :

• لا اِلهَ اِلا اللّهُ وَحْدَهُ لا شَریک لَهُ لَهُ الْمُلْک وَلَهُ الْحَمْدُ یحْیى وَیمیتُ وَیمیتُ وَیحْیى وَهُوَ حَىُّ لا یموُتُ بِیدِهِ الْخَیرُ وَهُوَ عَلى کلِّشَىْءٍ قَدیرٌ
• اَسْتَغْفِرُ اللّهَ الَّذى لا اِلهَ اِلاّ هُوَ الْحَىُّ الْقَیومُ وَاَتوُبُ اِلَیهِ
• یا اَللّهُ
• یا رَحْمنُ
• یا رَحیمُ
• یا بَدیعَ السَّمواتِ وَالاْرْضِ یا ذَاالْجَلالِ وَالاِْکرامِ
• یا حَىُّ یا قَیومُ
• یا حَنّانُ یا مَنّانُ
• یا لا اِلهَ اِلاّ اَنْتَ
• امینَ

 

ذکر صلوات از حضرت صادق (ع)

اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُک یا مَنْ هُوَ اَقْرَبُ اِلَىَّ مِنْ حَبْلِ الْوَریدِ

یا مَنْ یحوُلُ بَینَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ یا مَنْ هُوَ بِالْمَنْظَرِ الاَْعْلى وَبِالاُْفُقِ الْمُبینِ

یا مَنْ هُوَ الرَّحْمنُ عَلَى الْعَرْشِ اسْتَوى یا مَنْ لَیسَ کمِثْلِهِ شَىْءٌ

وَهُوَ السَّمیعُ الْبَصیرُ اَسْئَلُک اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّدٍ وَ الِ مُحَمَّدٍ

و حاجت خودتان را بخواهید.

سپس این صلوات را که از حضرت صادق (ع) منقول است بخوانید:

اَللّهُمَّ یا اَجْوَدَ مَنْ اَعْطى وَیا خَیرَ مَنْ سُئِلَ وَیا اَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ

اَللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ فِى الاَْوَّلینَ وَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ فِى الاَّْخِرینَ

وَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ فِى الْمَلاَءِ الاَْعْلى وَصَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ فِى الْمُرْسَلینَ

اَللّهُمَّ اَعْطِ مُحَمَّداً وَآلَهُ الْوَسیلَةَ وَالْفَضیلَةَ وَالشَّرَفَ وَالرِّفْعَةَ وَالدَّرَجَةَ الْکبیرَةَ

اَللّهُمَّ اِنّى آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَلَمْ اَرَهُ فَلا تَحْرِمْنى فِى الْقِیمَةِ رُؤْیتَهُ

وَارْزُقْنى صُحْبَتَهُ وَتَوَفَّنى عَلى مِلَّتِهِ وَاسْقِنى مِنْ حَوْضِهِ مَشْرَباً رَوِیاً سآئِغاً هَنَّیئاً

لا اَظْمَاءُ بَعْدَهُ اَبَداً اِنَّک عَلى کلِّشَىْءٍ قَدیرٌ

اَللّهُمَّ اِنّى آمَنْتُ بِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ وَلَمْ اَرَهُ فَعَرَِّفْنى فِى الْجِنانِ وَجْهَهُ

اَللّهُمَّ بَلِّغْ مُحَمَّداً صَلَّى اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ مِنّى تَحِیةً کثیرَةً وَسَلاماً

پس دعای ام داوود را بخوانید و پس از آن این تسبیح را بگویید:

سُبْحانَ اللّهِ قَبْلَ کلِّ اَحَدٍ وَسُبْحانَ اللّهِ بَعْدَ کلِّ اَحَدٍ

وَسُبْحانَ اللّهِ مَعَ کلِّ اَحَدٍ وَسُبْحانَ اللّهِ یبْقى رَبُّنا ویفْنى کلُّ اءَحَدٍ

وَسُبْحانَ اللّهِ تَسْبیحاً یفْضُلُ تَسْبیحَ الْمُسَبِّحینَ فَضْلاً کثیراً قَبْلَ کلِّ اَحَدٍ

وَسُبْحانَ اللّهِ تَسْبیحاً یفْضُلُ تَسْبیحَ الْمُسَبِّحینَ فَضْلاً کثیراً بَعْدَ کلِّ اَحَدٍ

وَسُبْحانَ اللّهِ تَسْبیحاً یفْضُلُ تَسْبیحَ الْمُسَبِّحینَ فَضْلاً کثیراً مَعَ کلِّ اَحَدٍ

وَ سُبْحانَ اللّهِ تَسْبیحاً یفْضُلُ تَسْبیحَ الْمُسَبِّحِینَ فَضْلاً کثیراً لِرَبِّنَا الْباقى وَیفْنى کلُّ اَحَدٍ

وَسُبْحانَ اللّهِ تَسْبیحاً لا یحْصى وَلا یدْرى وَلا ینْسى وَلا یبْلى وَلا یفْنى

وَلَیسَ لَهُ مُنْتَهى وَسُبْحانَ اللّهِ تَسْبیحاً یدوُمُ بِدَوامِهِ وَیبْقى بِبَقآئِهِ فى سِنِى الْعالَمینَ

وَشُهوُرِ الدُّهوُرِ وَاَیامِ الدُّنْیا وَساعاتِ اللَّیلِ وَالنَّهارِ وَسُبْحانَ اللّهِ اَبَدَ الاَْبَدِ

وَمَعَ الاَْبَدِ مِمّا لا یحْصیهِ الْعَدَدُ وَلا یفْنیهِ الاَْمَدُ وَلا یقْطَعُهُ الاَْبَدُ

وَتَبارَک اللّهُ اَحْسَنُ الْخالِقینَ

سپس بگویید:

وَالْحَمْدُ لِلّهِ قَبْلَ کلِّ اَحَدٍ وَالْحَمْدُ لِلّهِ بَعْدَ کلِّ اَحَدٍ…

تا آخر دعا اما به جاى هر سُبْحانَ اللّهِ ذکر الْحَمْدُلِلّهِ  را بگویید و چون به اَحْسَنُ الْخالِقینَ رسیدید بگویید:

لا اِلهَ اِلا اللّهُ قَبْلَ کلِّ اَحَدٍ…

تا به آخر به جاى سُبْحانَ اللّهِ ذکر لا اِلهَ اِلا اللّهُ بگویید و بعد از آن بگویید:

وَاللّهُ اَکبَرُ قَبْلَ کلِّ اَحَدٍ تا به آخر و این بار به جاى سُبْحانَ اللّهِ ذکر اَللّهُ اَکبَرُ بگویید.

پس از آن این دعا را بوانید:

اَللّهُمَّ مَنْ تَعَبَّأَ و تَهَیأَ وَ اَعَدَّ

وَ اسْتَعَدَّ لِوِفادَةٍ اِلى مَخْلُوقٍ رَجاَّءَ رِفْدِهِ

وَ طَلَبَ ناَّئِلِهِ وَ جاَّئِزَتِهِ فَاِلَیک یا رَبِّ تَعْبِیتى

وَ اسْتِعْدادى رَجاَّءَ عَفْوِک وَ طَلَبَ ناَّئِلِک وَ جاَّیزَتِک

فَلا تُخَیبْ دُعاَّئى یا مَنْ لا یخیبُ عَلَیهِ سائِلٌ وَلا ینْقُصُهُ ناَّئِلٌ

فَاِنّى لَمْ آتِک ثِقَةً بِعَمَلٍ صالِحٍ عَمِلْتُهُ وَ لا لِوِفادَةِ مَخْلُوقٍ رَجَوْتُهُ

اَتَیتُک مُقِرّاً عَلى نَفْسى بِالاِساَّئَةِ وَ الظُّلْمِ مُعْتَرِفاً بِاَنْ لا حُجَّةَ لى

وَ لا عُذْرَ اَتَیتُک اَرْجُو عَظیمَ عَفْوِک الَّذى عَفَوْتَ بِهِ عَنِ الْخاطِئینَ

فَلَمْ یمْنَعْک طُولُ عُکوفِهِمْ عَلى عَظیمِ الْجُرْمِ اَنْ عُدْتَ عَلَیهِمْ بِالرَّحْمَةِ

فَیا مَنْ رَحْمَتُهُ واسِعَةٌ وَ عَفْوُهُ عَظیمٌ یا عَظیمُ یا عَظیمُ یا عَظیمُ

لا یرُدُّ غَضَبَک اِلاّ حِلْمُک وَ لا ینْجى مِنْ سَخَطِک اِلا التَّضَرُّعُ اِلَیک

فَهَبْ لى یا اِلهى فَرَجاً بِالْقُدْرَةِ الَّتى تُحْیى بِها مَیتَ الْبِلادِ وَ لا تُهْلِکنى غَمّاً

حَتّى تَسْتَجیبَ لى وَ تُعَرِّفَنِى الاِجابَةَ فى دُعاَّئى وَ اَذِقْنى طَعْمَ الْعافِیةِ

اِلى مُنَتَهى اَجَلى وَ لا تُشْمِتْ بى عَدُوّى وَ لا تُسَلِّطْهُ عَلَىَّ وَ لا تُمَکنْهُ مِنْ عُنُقى

اَللّهُمَّ اِنْ وَضَعْتَنى فَمَنْ ذَا الَّذى یرْفَعُنى وَ اِنْ رَفَعْتَنى فَمَنْ ذَا الَّذى یضَعُنى

وَ اِنْ اَهْلَکتَنى فَمَنْ ذَا الَّذى یعْرِضُ لَک فى عَبْدِک اَوْ یسْئَلُک عَنْ اَمْرِهِ

وَ قَدْ عَلِمْتُ اَنَّهُ لَیسَ فى حُکمِک ظُلْمٌ وَ لا فى نَقِمَتِک عَجَلَةٌ

وَ اِنَّما یعْجَلُ مَنْ یخافُ الْفَوْتَ وَ اِنَّما یحْتاجُ اِلَى الظُّلْمِ الضَّعیفُ وَ قَدْ تَعالَیتَ

یا اِلهى عَنْ ذلِک عُلُوّاً کبیراً اَللّهُمَّ اِنّى اَعُوذُ بِک فَاَعِذْنى وَ اَسْتَجِیرُ بِک

فَاَجِرْنى وَ اَسْتَرْزِقُک فَارْزُقْنى وَ اَتَوَکلُ عَلَیک فَاکفِنى وَ اَسْتَنْصِرُک عَلى عَدُوّى

فَانْصُرْنى وَ اَسْتَعینُ بِک فَاَعِنّى وَ اَسْتَغْفِرُک یا اِلهى فَاغْفِرْ لى آمینَ آمینَ آمینَ

در انتها دعای امام سجاد (ع) را که شیخ طوسى در مصباح المتهجد ذکر کرده بخوانید. این دعا با عبارت «اَللّهُمّ اَنْتَ اللّهُ رَبُّ الْعالَمینَ» شروع می‌شود که چون بسیار طولانی است آن را در اینجا نمی‌آوریم.

بعد از آن دعاى چهل و هفتم صحیفه کامله را بخوانید.