نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: 11 مهر 1401
شامی لپه بدون گوشت
یکی از غذاهای گیاهی ساده و سریع شامی لپه است که ماده اصلی آن همان‌طور که از نام آن مشخص است، لپه می‌باشد. شامی لپه را البته با گوشت گوسفندی نیز تهیه می‌کنند و به آن شامی پوک می‌گویند؛ اما در اینجا ما قصد داریم طرز تهیه شامی لپه گیاهی را به شما آموزش دهیم که یک وعده غذای سالم و مفید برای گیاه‌خواران محسوب می‌شود و همچنین یک گزینه مناسب برای کارمندان و دانشجویانی است که به دنبال دستور غذاهای ساده و سریع می‌گردند. با گنجاندن این غذا در برنامه هفتگی خود تنوع ایجاد کرده و از خواص لپه نیز بهره‌مند شوید.
مواد لازم برای تهیه شامی لپه بدون گوشت
| لپه | ۱ پیمانه |
| پیاز | ۱ عدد |
| تخم‌مرغ | ۱ عدد |
| مرزه خشک | ۱ مشت |
| آرد نخودچی | ۴ ق غذاخوری |
| نمک، فلفل، زردچوبه | به میزان لازم |
| پودر سوخاری | به میزان لازم |
| روغن سرخ‌کردنی | به میزان لازم |
طرز تهیه شامی لپه بدون گوشت
- لپه را با آب سرد حداقل از یک ساعت قبل از شروع پخت خیس کنید. این کار به دو علت صورت می‌گیرد: اول اینکه نفخ احتمالی لپه به حداقل برسد و دوم لپه زودتر بپزد.
- لپه خیس‌شده را با مقداری آب بپزید.
- وقتی لپه پخته شد، آن را آبکش کرده و به همراه یک عدد پیاز، دو بار چرخ کنید تا خوب نرم شود. توجه کنید که پیاز یک بار چرخ شود ولی لپه دوبار. (اگر از چرخ گوشت یا غذاساز استفاده می‌کنید، بهتر است لپه خنک باشد ولی اگر با گوشت‌کوب کار می‌کنید، بهتر است لپه داغ باشد تا آسانتر له شود. در این‌صورت پیاز را با رنده ریز رنده کرده و در صورت تمایل آب اضافی آن را بگیرید. اولویت استفاده از چرخ گوشت است.)
- سپس لپه چرخ‌شده را درون کاسه‌ای ریخته و اجازه دهید کاملاً خنک شود.
- تخم‌مرغ، مرزه خشک، نمک، فلفل، زرچوبه، ادویه‌جات دل‌خواه و آرد نخودچی را با همدیگر درون کاسه ریخته و خوب ورز دهید.
- در این مرحله، مقداری از مایه شامی به اندازه یک نارنگی کوچک بردارید و درون پودر سوخاری بغلتانید. سپس به هر شکلی که دوست دارید (بیضی‌شکل، دایره‌ای شکل، شکل دونات) یا با قالب مخصوص کتلت یا شامی آن را شکل دهید.
- شامی‌ها را با روغن سرخ‌کردنی نسبتاً داغ و حرارت نسبتاً بالا سرخ کنید. (حرارت نسبتاً بالا باشد ولی مراقب باشید روغن نسوزد.)
- این غذا با نان سنگگ، نان فرانسوی و یا باگت، به همراه گوجه‌فرنگی و در صورت تمایل سس کچاپ سرو می‌شود.
نوش جان.
نکات:
- حرارت روغن اگر خیلی ملایم باشد شامی سرخ نمی‌شود و فقط پخته می‌شود و از هم وا می‌رود.
- آرد نخودچی به این علت به مایه افزوده می‌شود که بین مواد چسبندگی ایجاد کرده و شامی از هم وا نرود.
- اگر از روغن مخصوص سرخ‌کردن و نسبتاً داغ استفاده کنید، شامی اصلاً روغن زیادی جذب نخواهد کرد.
- برای اجتناب از روغن اضافی می‌توانید شامی‌ها را پس از سرخ‌کردن روی دو ورق حوله کاغذی آشپزخانه قرار دهید تا روغن اضافی را به خود جذب کرده و غذا سالم‌تر باشد.
- درصورت عدم دسترسی به مرزه خشک، می‌توانید از مرزه تازه و یا سایر سبزیجات معطر استفاده نمائید.
لپه
لپه جزو حبوبات و یک گیاه دولپه‌ای است که در خانواده نخودها جای می‌گیرد. می‌دانید که حبوبات ارزش غذایی بسیار بالایی دارند و مناسب‌ترین جایگزین برای گوشت هستند زیرا علاوه بر داشتن پروتئین، مقداری نشاسته هم دارند. در کل حبوبات هم انرژی بدن را تامین می‌کنند و هم پروتئین مورد نیاز را به مصرف‌کننده می‌رسانند.
چگونگی تهیه لپه
فرآیند تهیه لپه، از نخود در چند مرحله مختلف صورت می‌گیرد و چگونگی آن به تجهیزات مراکز لپه‌کوبی بستگی دارد. نخود در خانواده حبوبات قرار دارد و دارای انواع و اندازه‌های مختلفی است که نوع بسیار مرغوب آن، دانه‌درشت و یک‌دست است. نوعی از نخود وجود دارد که دانه‌های بسیار ریزی دارد و رنگ پوستش هم تیره و یا تقریبا سیاه‌رنگ است. این نوع نخود چون در بازار مصرف چندانی ندارد برای تهیه لپه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- برای تهیه لپه ابتدا نخودها را خیس کرده و بعد این نخودها وارد دستگاه لپه‌کوبی می‌شوند که با این عمل ضربه‌هایی به نخود خیس‌خورده وارد شده و نخود از خط وسطش به دو نیم تقسیم می‌شود.
- در مرحله بعد باید پوست نخود که در اثر ضربه از آن خارج شده است، از بقیه محصول جدا شود و این محصولات در شرایط دمایی و رطوبت خاصی خشک شوند و در نهایت تبدیل به محصول لپه بشوند.
ارزش غذایی لپه
- هر واحد غذایی لپه که حدود یک فنجان نپخته است، معادل یک واحد گوشت یعنی ۶۰ تا ۹۰ گرم وزن دارد. بیش‌ترین ارزش غذایی حبوبات به پروتئینشان بازمی‌گردد و برای افرادی که دچار سوتغذیه بوده و یا کودک و سالمند هستند، یک انتخاب مناسب تلقی می‌شوند. با خوردن هر ۱۰۰ گرم لپه ۲۲ گرم پروتئین مورد نیاز بدن تامین می‌شود. بنابراین کسانی که گوشت نمی‌خورند، بهتر است که لپه را به عنوان یکی از اعضای خانواده حبوبات با برنج مخلوط و آن را مصرف کنند.
- از نظر انرژی یک واحد غذایی لپه پخته، حدود ۲۳۱ کیلوکالری انرژی و ۱۶ گرم پروتئین دارد.
- لپه منبع خوب ویتامین B١، B۶ و اسید فولیک نیز می‌باشد. البته به شرطی‌که خیلی پخته نشود چون ویتامین‌های گروه B در برابر حرارت ناپایدارند.
- جالب است بدانید که لپه از منابع گیاهی کلسیم نیز هست به طوری‌که با خوردن ۱۰۰ گرم از آن حداقل ۶۰ میلی‌گرم کلسیم مورد نیاز بدن تامین می‌شود البته این مقدار جذب پایین‌تری دارد اما برای افرادی که شیر و لبنیات نمی‌خورند یک عادت غذایی مناسب تلقی می‌شود.
خواص لپه
لپه و بیماری‌های قلبی عروقی: لپه منبع غنی فیبر است به همین دلیل، مصرف آن برای کاهش کلسترول خون و کاهش بیماری‌های قلبی – عروقی توصیه می‌شود. عامل دیگری که باز هم لپه را در کاهش بیماری‌های قلبی – عروقی و تنظیم فشارخون برجسته می‌سازد، وجود پتاسیم در آن است. به طوری‌که هر واحد آن حدود ۷۱۰ میلی‌گرم پتاسیم دارد. در مقابل پتاسیم، مقدار سدیم لپه کم است و به همین خاطر به افراد فشارخونی خوردن آن توصیه می‌شود. لپه مانع از ایجاد پلاک در رگ‌های خونی می‌شود از این رو به حفظ سلامت قلب کمک می‌کند.
لپه و کم‌خونی فقر آهن لپه: از نظر موادمعدنی، لپه منبع خوبی از آهن بوده و برای افرادی که کم‌خون هستند، ماده غذایی مناسبی به حساب می‌آید. مصرف هر پیمانه لپه، ۱۴درصد نیاز روزانه بدن به آهن را تامین می‌کند.
لپه و سلامت دستگاه گوارش: همان‌طور که ذکر شد، لپه منبعی غنی از فیبر است به همین دلیل برای پیشگیری از یبوست توصیه می‌شود و احتمال ابتلا به بیماری‌های روده را کاهش می‌دهد و در کاهش وزن نیز موثر است.
لپه و بیماری دیابت: آخرین تحقیقات انجام‌شده بیانگر این است که لپه حاوی کلسیم و منیزیم و اسید چرب است و از این لحاظ برای بیماران دیابتی فوق‌العاده عالی است. لپه موجب می‌شود که کلیه‌های این بیماران خوب کار کند و چون حاوی آنتی‌اکسیدان نیز هست، برای کاهش فشارخون بالا بسیار خوب و مفید است. گفتنی است کربوهیدرات و پروتئین موجود در حبوبات باعث می‌شوند فرد دیابتی مدت زیادی در طول روز احساس سیری کند و به سراغ مواد شیرین نرود.
نکات مهم درباره مصرف لپه:
- لپه می‌تواند جایگزین خوبی برای نان و برنج باشد، البته هنگام طبخ نباید خیلی زیاد پخته شود. یکی از مزیت‌های لپه این است که در مقایسه با دیگر حبوبات سریع‌تر پخته می‌شود.
- لپه حاوی زنجیره‌ای از قندهایی به نام گالاکتو – الیگوساکارید می‌باشد که بدن انسان فاقد آنزیم‌هایی برای شکستن این زنجیره هستند. از این رو افرادی که دچار نفخ می‌شوند باید کمتر مصرف کنند.
- چون پوست لپه گرفته می‌شود به مراتب نفخش کمتر از سایر حبوبات بوده و مدت زمان لازم برای خیساندن آن نیز کمتر است. اما افرادی که احساس می‌کنند با مصرف لپه دچار نفخ می‌شوند، بهتر است آن را خیسانده، آب آن را دور بریزند و بعد آن را به غذای‌شان اضافه کنند.
- افراد مبتلا به آسم که دچار نفخ نیز می‌شوند بهتر است از لپه و مواد غذایی نفاخ دیگر کمتر استفاده کنند.
