معنی شعر ای ایران ای مرز پر گهر (پایه پنجم)

ستاره | سرویس فرهنگ و هنر – سرود ای ایران یکی از مشهورترین سرودهای میهنی و ملی گرایانه ایران است که حسین گل گلاب آن را سروده و «روح‌الله خالقی» آهنگساز معروف، آهنگ آن را ساخته است. این سرود که یکی از بهترین اشعار درباره ایران است در درس ششم کتاب فارسی پنجم ابتدایی نیز آمده است. از این رو در این مطلب معنی شعر ای ایران ای مرز پر گهر را بیت به بیت می‌خوانید. 

 

 

معنی شعر ای ایران ای مرز پر گهر با آرایه ها و معنی کلمات

ای ایران، ای مرز پر گهر
ای خاکت سر چشمه‌ی هنر

ای ایران، ای مرزی که ارزشمندی های زیادی در دل خود داری، تو کشوری هستی که خاکت منشأ هنر است.

معنی کلمات: گهر: سنگ های قیمتی، مروارید

 

دور از تو اندیشه‌ی بدان
پاینده مانی و جاودان

دعا می‌کنم اندیشه‌ی پلید انسان‌های بد از تو دور باشد و همیشگی و پایدار بمانی.

معنی کلمات: اندیشه:‌فکر، گمان و خیال / مانی: بمانی / جاودان: همیشگی

 

ای دشمن، ار تو سنگ خاره‌ای، من آهنم
جان من فدای خاکِ پاکِ میهنم

ای دشمن، اگر تو مانند سنگی سخت قوی و بیرحمی، من همچون آهن سخت و مقاوم هستم و از تو سخت‌ترم. جانِ من فدای خاک پاک میهنم ایران باشد.

معنی کلمات: از: مخفف اگر / سنگ خاره: سنگ خارا، نوعی سنگ سخت / 

آرایه ادبی: سنگ خاره استعاره از دشمن قوی و بی رحم / آهن: استعاره از انسان های مقاوم و محکم

 

مِهرِ تو چون، شد پیشه‌ام
دور از تو نیست، اندیشه‌ام

مهر ورزیدن به تو، کار و شغل من شده است و فکرم یک لحظه از تو غافل نیست.

معنی کلمات: مهر: دوست داشتن، محبت / پیشه: شغل، کار

 

در راه تو، کی ارزشی دارد این جان ما؟
پاینده باد، خاک ایران ما

در راهِ تو (که بسیار ارزشمند است)، جانِ ما بی‌ارزش است و آن را فدا می‌کنیم. خاک کشور ما (ایران) پایدار باشد.

معنی کلمات: پاینده: پایدار و جاودانه

آرایه ادبی: کی ارزشی دارد => ارزشی ندارد (پرسش انکاری)

 

 

سنگ کوهت دُرّ و گوهر است
خاکِ دشتت بهتر از زر است

(ای ایران) کوه های تو از جنس جواهرات و سنگ های قیمتی مثل مروارید و الماس است. و خاک دشت ایران از طلا بهتر و باارزش تر است.

معنی کلمات: دُر: مروارید / گوهر: جواهرات، سنگ های قیمتی / زر: طلا (استعاره از چیز باارزش)

 

مِهرت از دل، کی برون کنم؟
برگو، بی مهر تو چون کنم؟

ایران من؛ هرگز نمی‌‌توانم عشقِ تو را از دلم بیرون کنم. بگو بدون عشقِ تو چه‌کار کنم؟ (کاری جز مهر ورزیدن به تو ندارم)

معنی کلمات: برگو: بگو / چون کنم: چکار کنم

 

تا گردش جهان و دور آسمان به پاست
نور ایزدی همیشه رهنمای ماست

تا هر زمانی که دنیا پابرجاست، خداوند همیشه راهنمای ما خواهد بود.

معنی کلمات: دور آسمان: گردش آسمان / به پا: پابرجا / نور ایزدی: نور خدایی

 

مهر تو چون، شد پیشه‌ام
دور از تو نیست، اندیشه‌ام

مهر ورزیدن به تو، کار و شغل من شده است و فکرم یک لحظه از تو غافل نیست.

معنی کلمات: مهر: دوست داشتن، محبت / پیشه: شغل، کار

 

در راه تو، کِی ارزشی دارد این جان ما؟
پاینده باد خاک ایران ما

در راهِ تو (که بسیار ارزشمند است)، جانِ ما بی‌ارزش است و آن را فدا می‌کنیم. خاک کشور ما (ایران) پایدار باشد.

معنی کلمات: پاینده: پایدار و جاودانه

آرایه ادبی: کی ارزشی دارد => ارزشی ندارد (پرسش انکاری)

 

ایران، ای خرّم بهشت من
روشن از تو سرنوشت من

ای ایران، ای که مانند بهشت سرسبز و پر طراوت هستی، به لطفِ تو سرنوشت من خوب و خوش است.

معنی کلمات: خرم: سرسبز

آرایه ادبی: ایران مثل بهشت خرم => تشبیه

نکته دستوری: خرم بهشت => بهشت خرم (صفت و موضوف وارونه)

 

گر آتش بارد به پیکرم
جز مِهرت در دل نَپرورم

حتی اگر بر جسم من آتش ببارد، باز هم چیزی غیر از محبت و عشقِ تو چیزی در دل من جای نخواهد داشت.

معنی کلمات: پیکر: بدن 

آرایه ادبی: آتش بر پیکر باریدن کنایه از «در شرایط سخت قرار گرفتن»

 

از آب و خاک و مهرِ تو سرشته شد گِلم
مهرت ار برون رود چه می‌شود دلم

گِل وجود من از آب و خاک و مهر تو آفریده شده و پرورش یافته است. اگر عشق تو از دل من بیرون برود چه بر سر دلم می آید؟ (هرگز مهر تو از دلم بیرون نمی‌رود = پرسش انکاری)

معنی کلمات: مهر (۱. محبت و علاقه ۲. خورشید) / سرشته: آفریده / ار: اگر 

 

مهر تو چون، شد پیشه‌ام
دور از تو نیست، اندیشه‌ام

مهر ورزیدن به تو، کار و شغل من شده است و فکرم یک لحظه از تو غافل نیست.

معنی کلمات: مهر: دوست داشتن، محبت / پیشه: شغل، کار

 

در راه تو، کِی ارزشی دارد این جان ما؟
پاینده باد خاک ایران ما

در راهِ تو (که بسیار ارزشمند است)، جانِ ما بی‌ارزش است و آن را فدا می‌کنیم. خاک کشور ما (ایران) پایدار باشد.

معنی کلمات: پاینده: پایدار و جاودانه

آرایه ادبی: کی ارزشی دارد => ارزشی ندارد (پرسش انکاری)