احکام نماز چیست و شامل چه مواردی است؟

ستاره | سرویس مذهبی – نماز مهمترين اعمال دينى است که اگر قبول درگاه خداوند عالم شود، عبادت هاى ديگر هم قبول می شود و اگر پذيرفته نشود، اعمال ديگر هم قبول نمى‏شود. همانطور که اگر انسان شبانه روزى پنج نوبت در نهر آبى شستشو کند، چرک در بدنش نمی ماند، نمازهاى پنجگانه هم انسان را از گناهان پاک می کند. سزاوار است ‏که انسان نماز را در اول وقت بخواند و کسى که نماز را پست و سبک شمارد، مانند کسى است که نماز نمی خواند.

 

پيغمبر اکرم (ص) فرمود: «کسى که به نماز اهميت ندهد و آن را سبک شمارد، سزاوار عذاب آخرت است». روزى حضرت در مسجد تشريف داشتند، مردى وارد و مشغول نماز شد. او رکوع و سجودش را کاملا به جا نياورد. حضرت فرمودند: «اگر اين مرد در حالى که نمازش اين طور است از دنيا برود، به دين من از دنيا نرفته است».

 

احکام نماز

نمازهاى واجب شش مورد است:  

اول: نماز يوميه

دوم: نماز آيات

سوم: نماز ميت

چهارم: نماز طواف واجب خانه کعبه

پنجم: نماز قضاى پدر که بر پسر بزرگتر واجب است

ششم: نمازى که به واسطه اجاره، نذر و قسم و عهد واجب می شود

 

 

نمازهاى واجب يوميه

نمازهاى واجب يوميه: ظهر و عصر هر کدام چهار رکعت، مغرب سه رکعت، عشا چهار رکعت، صبح دو رکعت می باشد.

• در سفر بايد نمازهاى چهار رکعتى را با شرايطی که گفته می شود، دو رکعت‏ خواند.
• اگر پيش از خواندن نماز ظهر سهوا مشغول نماز عصر شود و در بين نماز بفهمد اشتباه کرده است، چنانچه در وقت مشترک باشد، بايد نيت را به نماز ظهر برگرداند. يعنى نيت کند که آنچه تا حال خوانده‏ام و آنچه را مشغولم و آنچه بعد مى‏خوانم، همه نماز ظهر باشد. بعد از آن که نماز را تمام کرد، نماز عصر را بخواند.
• اگر در وقت مخصوص به ظهر باشد، بايد نيت را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام کند و بعد نماز عصر را بخواند و احتياط آن است که دوباره نماز عصر را هم بعد از آن بخواند، و اين احتياط خيلى خوب است.

 

نمازهاى مستحب

نمازهاى مستحبى زياد است و آن ها را نافله گويند. در بين نمازهاى مستحبى، به خواندن نافله‏هاى شبانه روز بيشتر سفارش شده است. نمازهای نافله در غير روز جمعه ۳۴ رکعت هستند؛ هشت رکعت آن نافله ظهر، هشت رکعت نافله عصر، چهار رکعت نافله مغرب، دو رکعت نافله عشا، يازده رکعت نافله شب و دو رکعت نافله صبح می ‏باشد.

چون دو رکعت نافله عشا را بنابر احتياط واجب بايد نشسته خواند، يک رکعت‏حساب می ‏شود ولى در روز جمعه بر ۱۶ رکعت نافله ظهر و عصر، چهار رکعت اضافه مى‏شود.

از يازده رکعت نافله شب، هشت رکعت آن بايد به نيت نافله شب، دو رکعت آن به نيت نماز شفع و يک رکعت آن به نيت نماز وتر خوانده شود.

نمازهاى نافله را می ‏شود نشسته خواند ولى بهتر است دو رکعت نماز نافله نشسته را يک رکعت ‏حساب کند؛ مثلا کسى که می ‏خواهد نافله ظهر را که هشت رکعت است نشسته بخواند، بهتر است ‏شانزده رکعت بخواند و اگر می خواهد نماز وتر را نشسته بخواند، دو نماز يک رکعتى نشسته بخواند.

 

 

پوشانيدن بدن در نماز

• مرد بايد در حال نماز اگر چه کسى او را نمی ‏بيند، عورتين خود را بپوشاند و بهتر است از ناف تا زانو را هم بپوشاند.

• زن بايد در موقع نماز تمام بدن، حتى سر و موى خود را بپوشاند ولى پوشاندن صورت به مقدارى که در وضو شسته مى‏شود و دستها و پاها تا مچ لازم نيست. براى آنکه يقين کند که مقدار واجب را پوشانده است، بايد مقدارى از اطراف صورت و قدرى پايين تر از مچ را هم بپوشاند.
  
• علاوه بر زمان نماز، موقعى که انسان قضاى سجده فراموش شده يا تشهد فراموش شده را بجا می ‏آورد، بلکه بنابر احتياط واجب در موقع سجده سهو هم، بايد خود را مثل موقع نماز بپوشاند.

• اگر انسان عمدا در نماز عورتش را نپوشاند، نمازش باطل است و ‏اگر از روى ندانستن مساله هم باشد، بنابر احتياط واجب بايد نمازش را دوباره بخواند.

• اگر در بين نماز بفهمد که عورتش پيدا است، بايد آن را بپوشاند و چنانچه پوشاندن عورت زياد طول بکشد، احتياط واجب آن است که نماز را تمام کند و دوباره بخواند. ولى اگر بعداز نماز بفهمد که در نماز عورت او پيدا بوده، نمازش صحيح است.

• اگر در حال ايستاده، لباسش عورت او را می ‏پوشاند ولى ممکن است در حال ديگر مثلا در حال رکوع و سجود نپوشاند، چنانچه موقعى که عورت او پيدا مى‏شود به‏ وسيله‏ اى آن را بپوشاند، نماز او صحيح است. ولى احتياط مستحب آن است که با آن لباس نماز نخواند.

• انسان می ‏تواند در نماز خود را به علف و برگ درختان بپوشاند، ولى احتياط مستحب آن است که موقعى خود را با اينها بپوشاند که چيز ديگرى نداشته باشد.

• اگر غير از گل هيچ چيز ندارد که در نماز خود را بپوشاند، گل ساتر نيست و می ‏تواند برهنه نماز بخواند.

• اگر چيزى ندارد که در نماز خود را با آن بپوشاند، چنانچه احتمال دهد که پيدا مى‏کند، بنابر احتياط واجب بايد نماز را ت‏اخير بيندازد و اگر چيزى پيدا نکرد، در آخر وقت مطابق وظيفه‏ اش نماز بخواند.

• کسى که می ‏خواهد نماز بخواند، اگر براى پوشاندن خود حتى برگ درخت و علف نداشته باشد، و احتمال ندهد که تا آخر وقت چيزى پيدا کند که خود را باآن بپوشاند، در صورتى که نامحرم او را می ‏بيند، بايد نشسته نماز بخواند و عورت خود را با ران خود بپوشاند. و اگر کسى او را نمی ‏بيند، ايستاده نماز بخواند و جلوى خود را با دست بپوشاند. و در هر صورت رکوع و سجود را با اشاره انجام می ‏دهد و براى سجود سر را قدرى پايين‏تر می ‏آورد.

 

 

احکام لباس نمازگزار

لباس نمازگزار شش شرط دارد:

• پاک باشد
• مباح باشد
• از اجزاى مردار نباشد.
• از حيوان حرام گوشت نباشد.
• اگر نمازگزار مرد است، لباس او ابريشم خالص و طلاباف نباشد

 

احکام مکان نمازگزار

• مباح باشد

کسى که در ملک غصبى نماز مى‏خواند، اگر چه روى فرش و تخت و مانند اينها باشد، نمازش باطل است. ولى نماز خواندن در زير سقف غصبى و خيمه غصبى، مانعى ندارد.

• بايد بی حرکت باشد

اگر به واسطه تنگى وقت ‏يا جهت ديگر ناچار باشد در جايى که حرکت دارد مانند اتومبيل و کشتى و ترن نماز بخواند، به قدرى که ممکن است بايد در حال حرکت چيزى نخواند و اگر آن ها از قبله به طرف ديگر حرکت کنند به طرف قبله برگردد.

نماز خواندن در اتومبيل و کشتى و ترن و مانند اينها، وقتى ايستاده‏اند، مانعى ندارد.

• سقف بلند داشته باشد

در جايى که سقف آن کوتاه است و نمى‏تواند در آنجا راست بايستد، يا به اندازه‏اى کوچک است که جاى رکوع و سجود ندارد، نماز نخواند. اگر ناچار شود که در چنين جايى نماز بخواند، بايد به قدرى که ممکن است قيام و رکوع و سجود را بجا آورد.

• پاک باشد

مکان نمازگزار اگر نجس است به طورى تر نباشد که رطوبت آن به بدن يا لباس او برسد، ولى جايى که پيشانى را بر آن مى‏گذارد اگر نجس باشد در صورتى که خشک هم باشد، نماز باطل است و احتياط مستحب آن است که مکان نمازگزار اصلا نجس نباشد.

 

توصیه می کنیم مطالب زیر را بخوانید:

• فواید نماز اول وقت و تاثیر آن بر خوشبختی
• پوشش زنان در نماز چه شرایطی باید داشته باشد؟