نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: 15 آذر 1401
بادرنجبویه، بادرنگبویه یا بادرنجوبه با نام علمی Melissa officinalis گیاهی است معطر، علفی، چند ساله، پایا، پرشاخه و پرپشت که ارتفاع آن به ۳۰ تا ۸۰ سانتی‌متر و حتی بیشتر می‌رسد. بادرنجبویه از تیره نعناعیان می‌باشد که به حالت وحشی و خودرو در ایران می‌روید. این گیاه دارای عطری با طعم لیموی تند بوده و موطن اصلی آن قسمت وسیعی از شرق مدیترانه است و در بعضی نقاط آذربایجان و جلگه خزر نیز یافت می‌شود.
از تمامی قسمت‌های رویشی این گیاه جهت کاربردهای دارویی استفاده می‌شود. از جمله خواص بادرنجبویه که داروی مورد علاقه پزشک بزرگ ایرانی، ابوعلی سینا بوده می‌توان به تاثیر در درمان بیماری‌های قلب، معده و روده اشاره کرد.
بادرنجبویه بیشتر به عناون گیاه آرام بخش اعصاب، مفرح، نشاط آور و خوشبو کننده دهان شناخته می‌شود. این گیاه مانند هر ماده مفید دیگری، مضراتی نیز دارد. برای مثال گیاه بادرنجبویه بالابرنده فشار خون است و برای افرادی که دارای فشار خون هستند مضر می‌باشد.
طرز تهیه دمنوش بادرنجبویه
برای تهیه دمنوش بادرنجبویه باید یک قاشق غذاخوری برگ بادرنجبویه را داخل یک قوری ریخته و آب با دمای ۸۰ درجه سانتی گراد روی آن بریزید و به مدت ۱۵ دقیقه صبر کنید تا دم بکشد. برای شیرین‌کردن آن می توانید از عسل یا نبات استفاده کنید.
خواص دمنوش بادرنجبویه
گیاه بادرنجویه دارای طبعی گرم و خشک است و آن را می‌توان مثل بسیاری از گیاهان دیگر به صورت دم‌کرده یا دمنوش گیاهی استفاده کرد و از خواص آن به صورت نوشیدنی بهره‌مند شد.
از جمله خواص دمنوش بادرنجبویه می‌توان به:
- بهبود تهوع
- تاثیر درمانی در مراحل اول سرماخوردگی
- رفع خستگی عصبی و افسردگی
- خوش بو کردن دهان و از بین بردن بوی بد دهان
- داروی مسکن دستگاه عصبی مرکزی
- تقویت حافظه
- برطرف کننده تنگی نفس
- جلوگیری‌کننده از ایجاد سکته قلبی و مغزی اشاره کرد.
دم کرده گیاه بادرنجبویه تعریق بدن را افزایش می‌دهد که راه درمان سنتی سرماخوردگی‌های همراه با تب می‌باشد. همچنین نوشیدن دم کرده بادرنجبویه به هضم غذا نیز کمک می‌کند.
هشدارهای مهم و عوارض جانبی مصرف دمنوش بادرنجبویه
- از آنجا که روغن گیاه بادرنجبویه عامل اصلی درمان گیاهی است، در همه کتب طب سنتی توصیه شده که از مصرف خشک شده گیاه خودداری و تازه آن استفاده شود. خواص بادرنجبویه تازه به‌حدی است که در اسپانیا برگ تازه آن را با چای معمولی مخلوط و یک نوشیدنی مطبوع تهیه می‌کنند.
- از مصرف خودسرانه آن و بدون نظر پزشک خودداری گردد.
- به دلیل تداخلات دارویی، در صورت داشتن هر گونه بیماری خاص یا مصرف دارویی خاص، قبل از استفاده از گیاه دارویی با پزشک مشورت شود.
- در صورت بروز هر نوع واکنش حساسیتی، باید مصرف این گیاه قطع گردد.
- با مشاهده هر گونه عارضه جانبی به پزشک مراجعه شود.
- بهتر است اشخاص دارای مزاج گرم، گیاه بادرنجبویه را نخورند و چنانچه مصرف کردند بری رفع عوارض آن می‌توانند از گل بنفشه یا سکنجبین استفاده کنند.
- افرادی که دارای اختلالات هورمون‌های تیروئیدی، افراد مبتلا به گلوکوم (آب سیاه چشم)، زنان باردار و شیرده، افراد حساس به آسپیرین و کودکان بایستی از مصرف دمنوش بادرنجبویه یا برگ تازه آن خودداری کنند.
- تهوع، گیجی، تحریکات پوستی، در مواردی ناراحتی گوارشی، خستگی عمومی، احساس سنگینی در سر، بی‌حسی و سپس خواب عمیق و کاهش فشار خون از عوارض مصرف بیش از حد این گیاه است.
