علائم سرطان نوروبلاستوما چیست و چه راه درمانی دارد؟

ستاره | سرویس سلامت – نوروبلاستوما نوعی سرطان است که از سلول‌های عصبی نابالغ موجود در مناطق مختلف بدن ایجاد می‌شود. نوروبلاستوما بیشتر در کودکان ۵ سال یا سنین کمتر مشاهده می‌شود، هرچند ممکن است به ندرت، کودکان بزرگتر را نیز تحت تاثیر قرار دهد. در این مقاله با علائم، علت و راه های درمان سرطان نوروبلاستوما بیشتر آشنا خواهیم شد.

علائم سرطان نوروبلاستوما

علائم و نشانه‌های سرطان نوروبلاستوما بسته به ناحیه مبتلا شده در بدن، متفاوت هستند.

سرطان نوروبلاستوما در شکم

این فرم از سرطان نوروبلاستوما بسیار رایج بوده و علائم آن عبارتند از:

• درد شکم
• وجود یک توده در زیر پوست که دردناک نیست
• تغییر در اجابت مزاج مانند اسهال یا یبوست

سرطان نوروبلاستوما در قفسه سینه

علائم این وضعیت عبارتند از:

• خس خس سینه
• درد در قفسه سینه
• تغییر در وضعیت چشم‌ها، از جمله افتادگی پلک‌ها و تغییر در اندازه مردمک‌ها

دیگر علائم سرطان نوروبلاستوما 

از دیگر علائم و نشانه‌های سرطان نوروبلاستوما می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• وجود توده و غده در زیر پوست
• بیرون زدگی چشم (پروپتوز)
• وجود حلقه‌های سیاه، شبیه به کبودی، در اطراف چشم
• کمردرد
• تب
• کاهش وزن بی دلیل
• استخوان درد

علت بروز سرطان نوروبلاستوما

به طور کلی، سرطان با یک جهش ژنتیکی آغاز می‌شود که به سلول‌های سالم و طبیعی اجازه می‌دهد، رشد خود را بدون واکنش به سیگنال‌های بازدارنده، همچنان ادامه دهند. در نتیجه، سلول‌های سرطانی به طور کنترل ناپذیری تکثیر شده و تجمع سلول‌های غیرطبیعی باعث تشکیل تومور می‌شوند.

نوروبلاستوما در نوروبلاست‌ها (سلول‌های عصبی نابالغی که جنین به عنوان بخشی از روند رشد خود ایجاد می‌کند)، شروع می‌شود. با رشد جنین، نوروبلاست‌ها سرانجام به سلول‌های عصبی، فیبر‌ها و سلول‌های تشکیل دهنده غدد فوق کلیوی تبدیل می‌شوند. بیشتر نوروبلاست‌ها در بدو تولد بالغ می‌شوند، اگرچه تعداد کمی از نوروبلاست‌های نابالغ را می‌توان در نوزادان تشخیص داد. در بیشتر موارد، این نوروبلاست‌ها، بالغ شده یا از بین می‌روند. با این حال، تعدادی از آن‌ها ممکن است تشکیل تومور دهند. هنوز مشخص نیست که چه عواملی باعث جهش ژنتیکی اولیه شده که منجر به سرطان نوروبلاستوما می‌شوند.

عوامل خطرزا

اگر در خانواده‌ای، سابقه ابتلا به سرطان نوروبلاستوما وجود داشته باشد، احتمال ابتلای کودکان به این بیماری افزایش پیدا خواهد کرد. با این حال، در بیشتر موارد، علت هرگز مشخص نمی‌شود.

عوارض سرطان نوروبلاستوما

عوارض سرطان نوروبلاستوما عبارتند از:

• گسترش سرطان (متاستاز). نوروبلاستوما ممکن است به دیگر نقاط بدن مانند غدد لنفاوی، مغز استخوان، کبد، پوست و استخوان سرایت کند.
• فشردگی نخاع. تومور‌ها ممکن است رشد کرده و به نخاع فشار بیاورند و باعث ایجاد فشردگی نخاع شوند. این وضعیت ممکن است باعث درد و فلجی شود.
• علائم و نشانه‌های ناشی از ترشحات تومور. سلول‌های نوروبلاستوما ممکن است مواد شیمیایی خاصی را ترشح کنند که موجب تحریک دیگر بافت‌های طبیعی شده و در نتیجه باعث ایجاد علائمی به نام سندروم پارانئوپلاستیک یا نشانگان منتج از سرطان خواهند شد. از علائم این سندرم که به ندرت در افراد مبتلا به نوروبلاستوما ایجاد می‌شوند، می‌توان به حرکت سریع چشم، اختلال در توازن و هماهنگی، تورم شکم و اسهال اشاره کرد.

نحوه تشخیص سرطان نوروبلاستوما

از آزمایش‌ها و روش‌های زیر برای تشخیص نوروبلاستوما استفاده می‌شود:

• معاینه بدنی. پزشک، علائم و نشانه‌های کودک را بررسی کرده و درباره عادات و رفتار‌های او سؤال خواهد کرد.
• آزمایش ادرار و خون. از این آزمایش‌ها برای بررسی میزان برخی مواد شیمیایی خاص استفاده می‌شود.
• آزمایشات تصویربرداری. از آزمایش‌هایی مانند اشعه ایکس، سونوگرافی، سی تی اسکن و ام آر آی برای تشخیص تومور استفاده می‌شود.
• نمونه برداری از بافت. در صورت مشاهده توده، پزشک نمونه برداری (بیوپسی) از بافت را تجویز خواهد کرد.
• نمونه برداری از مغز استخوان. پزشک برای آنکه تشخیص دهد آیا نوروبلاستوما به مغز استخوان سرایت کرده است یا خیر، بیوپسی و آسپیراسیون مغز استخوان را تجویز خواهد کرد.

پس از تشخیص نوروبلاستوما، پزشک با استفاده از برخی آزمایشات تصویربرداری مانند اشعه ایکس، اسکن استخوان، سی تی اسکن، ام آر آی و اسکن MIBG، اندازه و میزان سرایت سلول‌های سرطانی را تعیین می‌کند.

درمان سرطان نوروبلاستوما

پزشک با در نظر گرفتن عواملی مانند سن کودک، مرحله سرطان، نوع سلول‌های درگیر در سرطان و اینکه آیا در کروموزوم‌ها و ژن‌ها، ناهنجاری وجود دارد یا خیر، اقدام به درمان بیماری می‌کند. پزشک با استفاده از این اطلاعات، سرطان را به سه گروه، کم خطر، ریسک متوسط و پرخطر دسته بندی می‌کند. نوع درمان بستگی به این دسته بندی خواهد داشت.

عمل جراحی

به کمک جراحی می‌توان سلول‌های سرطانی را از بین برد. کودکانی که مبتلا به نوروبلاستومای کم خطر هستند، ممکن است با جراحی، کاملا درمان شوند. برداشتن کامل تومور بستگی به محل و اندازه آن دارد. برداشتن تومور‌هایی که نزدیک اندام‌های حیاتی مانند ریه‌ها یا نخاع هستند، ممکن است کاری پرخطر باشد.
در نوروبلاستومای با ریسک متوسط و پرخطر، جراح سعی می‌کند تا جایی که امکان داشته باشد، تومور را خارج کند. سپس از دیگر روش‌های درمانی مانند شیمی درمانی و پرتودرمانی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی باقی مانده استفاده می‌شود.

شیمی درمانی

در شیمی درمانی، از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. متأسفانه، در این روش علاوه بر سلول‌های سرطانی، سلول‌های سالم نیز که به سرعت رشد می‌کنند، مانند سلول‌های موجود در فولیکول‌های مو و دستگاه گوارش نیز آسیب می‌بینند که این موضوع باعث ایجاد عوارض جانبی خواهد شد.
کودکان مبتلا به نوروبلاستوما با ریسک متوسط، معمولاً قبل از جراحی، ترکیبی از دارو‌های شیمی درمانی دریافت می‌کنند تا احتمال از بین رفتن کامل تومور افزایش پیدا کند. کودکان مبتلا به نوروبلاستومای پرخطر، معمولاً دوز‌های بالایی از دارو‌های شیمی درمانی دریافت می‌کنند. از شیمی درمانی معمولاً قبل از جراحی و قبل از پیوند مغز استخوان استفاده می‌شود.

پرتودرمانی

در کودکانی که نوروبلاستومای کم خطر یا با ریسک متوسط دارند، اگر جراحی و شیمی درمانی مفید نباشند، ممکن است از پرتودرمانی استفاده شود. در کودکان مبتلا به نوروبلاستومای پرخطر، پس از شیمی درمانی و جراحی، از پرتودرمانی برای پیشگیری از عود مجدد سرطان استفاده می‌شود.

پیوند مغز استخوان

در کودکان مبتلا به نوروبلاستومای پرخطر ممکن است از پیوند مغز استخوان یا پیوند سلول‌های بنیادی استفاده شود. پس از دریافت دوز بالای شیمی درمانی، سلول‌های بنیادی به جریان خون کودک تزریق می‌شوند تا سلول‌های جدید و سالمی را تولید کنند.

ایمونوتراپی

در ایمونوتراپی از دارو‌هایی برای تحریک دستگاه ایمنی بدن به منظور مبارزه با سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود.

درمان‌های جدیدتر

پزشکان در حال مطالعه نوعی جدید از پرتودرمانی هستند که ممکن است به کنترل نوروبلاستومای پرخطر کمک کند. در این روش درمانی از نوعی رادیواکتیو خاص استفاده شده که گاهی این روش درمانی با شیمی درمانی یا پیوند مغز استخوان ترکیب می‌شود.

کلام آخر