اختلال مبدل پوشی؛ علائم و روش های درمانی

ستاره | سرویس روانشناسی – اختلال مبدل پوشی؛ به تمایل به پوشیدن لباس جنس مخالف و لذت جنسی از آن گفته می‌شود. فرد مبتلا، علائم این ناهنجاری را حداقل به مدت ۶ ماه مشاهده می‌کند و در طول این مدت، از ناراحتی شدید در زمینه‌های اجتماعی، شغلی یا سایر موارد مهم رنج می‌برد. در این مقاله به بررسی کامل این ناهنجاری و بیان علائم و راه‌های درمان آن خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.

 

اختلال مبدل پوشی چیست؟

مبدل پوشی، دگرپوشی یا ترنسوستیک (Transvestic disorder) در طبقه‌بندی اختلالات پارافیلی قرار می‌گیرد و مشخصه‌ی آن، هیجان جنسی افراد به هنگام پوشیدن لباس جنس مخالف (کراس درس) یا نوع تفکرات آن‌ها مورد لباس جنس مخالف است. مردان مبتلا به این اختلال، معمولاً خود را به شکل یک زن تصور می‌کنند (اتوژینفیلی) و با فکر کردن به عملکردهای بدن زنانه (مانند قاعدگی)، درگیر شدن در رفتارهای زنانه (مانند پوشیدن لباس‌های صورتی، آرایش زنانه و …) یا داشتن آناتومی زنانه (مانند اندام‌های جنسی زنانه) به لذت جنسی می‌رسند.

 

واژه‌شناسی اختلال مبدل پوشی

همه‌ی ما حداقل یک بار این اصطلاحات به گوشمان خورده است؛ اما درست نمی‌توانیم آن‌ها را از هم تفکیک کنیم و در جای درست به کار ببریم. پس بیایید یک بار برای همیشه با معنای این واژه‌های مشابه آشنا شویم:

تراجنسیتی (دگرجنس‌گونه یا ترنسجندر)	افرادی که تضاد مشهود بین جنس، جنسیت و رفتار جنسیتیشان وجود دارد و با توجه به مرزبندی‌های جنسیتی تعریف شده در جامعه برای تغییر جنسیت و حرکت بین دو جنس در چالش هستند. افراد مبدل پوش‌، دوجنسیتی، جنسیت نامنطبق، جنسیت سیال، دگرجنسگونه، دوجنسه، بی جنسیت، ترنسکشوال  و … همگی نوعی ترنسجندر هستند.
ترنسکشوال (تراجنسی)	افرادی که از تضاد بین جنس خود (اندام تناسلی) با جنسیت (باور ذهنی)، هویت و رفتار جنسیتیشان رنج می‌برند و اغلب دوست دارند با اقدامات پزشکی مانند هورمون درمانی یا عمل تغییر جنسیت، برای همیشه تغییر جنسیت دهند.
ترنسوستیک (مبدل پوش یا دگرپوش)	در این افراد بین جنس و جنسیت فرد هماهنگی برقرار است و صرفاً تمایل دارند برای لذت جنسی و احساسی، موقتاً لباس جنس مخالف را به تن کنند. این افراد تمایلی به تغییر جنسیت ندارند.
کراس دِرِسر (cross dresser)	این افراد درست همانند مبدل پوشان، لباس جنس مخالف را به تن می‌کنند؛ با این تفاوت که نیت آن‌ها لزوماً لذت جنسی نیست.
درگ کویین	مردی که برای اجرای برنامه‌های عمومی، جشن و شادی لباس زنانه به تن می‌کند.
درگ کینگ	زنی که برای اجرای برنامه‌های عمومی، جشن و شادی لباس مردانه به تن می‌کند.

 

۴ روش تشخیص اختلال دگر پوشی

برای اینکه مبدل پوشی در فردی تشخیص داده شود، معیارهای مختلفی بررسی می‌شوند:

• خیالات، نیازها یا اعمال فرد در رابطه با دگرپوشی حداقل به مدت ۶ ماه باعث برانگیختگی شدید جنسی او می‌شود.
• این خیالات، نیازها و اعمال باعث ظهور احساس پریشانی و جدا افتادن فرد در زمینه‌های اجتماعی، شغلی یا سایر حیطه‌های مهم زندگی او می‌شود.

همچنین مشخصات خاصی وجود دارد که باید در افراد مبتلا به اختلال ترنسوستیک تشخیص داده شود، از جمله:

۱. فرد مبتلا به فتیشیسم مبدل پوشی

فرد در این حالت توسط پارچه‌ها و مواد تشکیل‌دهنده مورد تحریک جنسی قرار می‌گیرد. فتیشیسم احتمال ابتلا به آشفتگی جنسیتی را در مردان مبتلا به اختلال مبدل پوشی کاهش می‌دهد.

۲. فرد مبتلا به اتوژینفیلی مبدل پوشی

فرد با فکر کردن و تصور خود به عنوان یک زن برانگیخته می‌شود. اتوژینفیلی احتمال ابتلا به آشفتگی جنسیتی را در مردان مبتلا به اختلال مبدل پوشی کاهش می‌دهد.

۳. رفتار فرد در محیط کنترل شده

فرد در موسسه یا مکانی تحت کنترل زندگی می‌کند که در آن پوشیدن لباس جنس مخالف (کراس درس) امکان‌پذیر نیست یا محدود است.

۴. بهبودی کامل فرد مبتلا

فرد به مدت ۵ سال یا بیشتر، حتی در محیط‌های کاملاً آزاد، هیچ نشانه‌ای از این اختلال در زمینه‌های اجتماعی، شغلی یا سایر کارکردها از خود نشان نداده است.

 

علائم و نشانه‌های اختلال مبدل پوشی

• احساس نیاز به لباس جنس مخالف برای برانگیختگی جنسی
• پوشیدن لباس جنس مخالف برای کاهش استرس
• عدم تحریک جنسی، مگر در مواقعی که فرد لباس یا اکسسوری جنس مخالف را به تن کند.
• احساسات جنسی مداوم و قدرتمند ناشی از تصور یا پوشیدن حتی یک آیتم از لباس جنس مخالف (این آیتم می‌تواند جوراب، کفش پاشنه بلند، پیراهن یا لباس زیر زنانه باشد.)
• خرید لباس و اقلام دیگر مربوط به جنس مخالف، پوشیدن آن‌ها و سپس دور انداختن آن‌ها در تلاش برای خاتمه دادن به این رفتار
• علایق یا اعمالی که حداقل به مدت ۶ ماه مشهود است و هر روز منجر به پریشانی جدی در روابط دوستانه، عاطفی و حتی حیطه کاری فرد می‌گردد.
• بسیاری از افراد مبتلا به این اختلال به سبب پریشانی شدید، اغلب قادر به فعالیت در محل کار نخواهند بود.
• اگر فرد جوان‌تر باشد، عمل کراس دِرِس ممکن است موجب رضایت جنسی او از خود شود.
• افراد مسن معمولاً برای آنکه مدت زمان بیشتری لذت ببرند، اقداماتی مانند استمناء را انجام می‌دهند.
• مبتلایان متأهل، در طول رابطه جنسی لباس جنس مخالف را به تن می‌نمایند.

 

 

عوامل خطر و گسترش اختلال مبدل پوشی

• هیچ گروهی به طور خاص در معرض خطر ابتلا به اختلال دگرپوشی نیستند و بنا بر آمار، گسترش این اختلال در آقایان نادر و در خانم‌ها بسیار نادر است.
• اولین علائم این اختلال در مردان، ممکن است در حدی جزئی باشند؛ یعنی صرفاً به یکی از اقلام مورد استفاده توسط خانم‌ها مانند رژلب یا یک پیراهن علاقه شدید داشته باشند.
• با پیشرفت این روند، ایده مبدل پوشی فرد را به هیجان می‌آورد و زمانی که به اوج خود برسد، برای فرد با لذت جنسی همراه است.
• به طور معمول، این هیجان جنسی با گذشت زمان کاهش می‌یابد؛ اما تمایل به پوشیدن لباس جنس مخالف ممکن است باقی بماند یا حتی بیشتر شود.
• گاهی این اختلال دوره‌ای است و گه‌گداری شدت می‌یابد؛ اما برخی افراد سراسر عمر خود را با این میل دست و پنجه نرم می‌کنند.

 

علت مبدل پوشی چیست؟

علت بروز اختلال مبدل پوشی هنوز مشخص نیست. مشاهده می‌شود که برخی از جوانان مبتلا، پیش از رسیدن به سن بلوغ، لباس جنس مخالف را به تن می‌کنند و از آن لذت می‌برند. این تمایل ممکن است در همین سطح بماند و یا شدت یابد. تداوم این رفتار تا سن بلوغ، این میل را به مراتب قوی‌تر می‌نماید. اختلال مبدل پوشی یک ناهنجاری نادر است که کمتر از ۳ درصد آقایان با آن به لذت جنسی می‌رسند. این اختلال در مردان بیشتر مشاهده می‌شود و اکثر آن‌ها خود را جذب جنس مخالف می‌دانند؛ البته گاهی درگیر رابطه جنسی با هم‌جنس می‌شوند.

 

آیا درمانی برای اختلال مبدل پوشی وجود دارد؟

افراد مبتلا به اختلال مبدل پوشی معمولاً به دنبال معالجه نیستند. این اختلال لزوماً نیاز به درمان ندارد، مگر اینکه فرد مبتلا، به سبب علاقه جنسی به کراس دِرِس، دچار شرم و اضطراب شود یا از جانب اطرافیان مورد تمسخر شدید قرار گیرد. با این حال، راه‌هایی برای درمان این اختلال و اثرات منفی آن وجود دارد.

 

درمان های اختلال مبدل پوشی

این اختلال به دلیل احساس پریشانی و افسردگی که فرد مبتلا تجربه می‌کند، باید توسط روانشناس یا روان‌پزشک معالجه شود. معمولاً برای معالجه افراد مبتلا به اختلال دگرپوشی، از درمان شناختی رفتاری با تمرکز بر روی خودآگاهی منفی (احساس گناه و احساس شرم) استفاده می‌شود. درمانگر به فرد مبتلا کمک می‌کند تا با پریشانی موجود برخورد کرده و راهکارهایی برای مقابله با آن بیاید. توجه کنید که بسیاری از افرادی که از این اختلال رنج می‌برند، رنج خود را لذت تصور می‌کنند و تمایلی به معالجه و درمان ندارند؛ بلکه همیشه پای یک دوست یا شریک در میان است که او را در مسیر درمان قرار می‌دهد.

 

داروهای ضد افسردگی؛ کاهنده شدت علائم بیماری

در این دوره، ترکیبی از داروها و جلسات تراپی، فرد را با واقعیت رو به رو می‌کند. با مصرف داروهایی مانند قرص‌های ضد افسردگی در کنار آنتی‌آندروژن‌ها (برای به حداقل رساندن خواسته‌ها و شدت آن‌ها)، فرد مبتلا از خواسته‌های روانی و اضطراب شدید رهایی خواهد یافت.

جلسات تراپی؛ دارای اهمیت بالا در درمان اختلال

جلسات تراپی برای مردان مبتلا به اختلال ترنسوستیک که قصد دارند رابطه‌ با شریک زندگی خود (یک زن) را حفظ کنند، می‌تواند مؤثر باشد. به راحتی می‌توان حدس زد که این تغییر پوشش، مشکلاتی در روابط مرد و زن به وجود خواهد آورد. علاوه بر این زمانی که افسردگی به اوج خود برسد و فرد در پرتگاه خودکشی قرار گیرد، حضور در جلسات تراپی امری حیاتی است.

 

نکات کلیدی مقاله در یک نگاه

• اکثر مبتلایان به اختلال مبدل پوشی به معالجه و درمان تمایل ندارند.
• تنها زمانی می‌توان گفت فردی به ترنسوستیک مبتلاست که علائم کراس دِرِس، پریشانی شدید و اختلال عملکرد فرد حداقل به مدت ۶ ماه ادامه یابد.
• هیچ دارویی قادر به درمان این عارضه نیست؛ داروهای ضد افسردگی صرفاً از اضطراب فرد می‌کاهند و روان درمانی و گروه درمانی ممکن است مؤثر باشند.

 

کلام آخر

اختلال مبدل پوشی نوعی انحراف جنسی است که فرد را به سوی لباس‌ها و اکسسوری‌های جنس مخالف جذب می‌کند. فرد مبتلا لباس جنس دیگر را به تن می‌کند و به لحاظ جنسی برانگیخته می‌شود؛ در نتیجه احساس غم و اندوه، پریشانی، تحقیر و جبران خسارت ناشی از تمایل به لباس جنس مخالف، گریبان گیر او خواهد شد. مشکلات عاطفی با شریک زندگی و طرد شدن در زمینه‌های اجتماعی و حرفه‌ای در جوامعی چون کشور ما، از دیگر نگرانی‌های این افراد است.

اختلال دگر پوشی یکی از انواع پارفیلیا بودن که در این مقاله با آن پرداختیم، از دیگر مثال های این اختلال می‌توان به اختلال تماشاگری جنسی (چشم چرانی) اشاره کرد که پیشنهاد می‌کنیم با آن نیز آشنا شوید. همراهان عزیز، اگر اطلاعات بیشتری در این زمینه دارید یا نمونه‌هایی از این افراد را در اطراف خود می‌شناسید، دانسته‌های خود را با ما و دیگر همراهان ستاره به اشتراک بگذارید. از همراهی شما سپاس‌گزاریم.

برگرفته از: thriveworks