نویسنده: ابوالفضل ناظمی
بروزرسانی: 10 آذر 1400
ستاره | سرویس مذهبی – با پیشرفت‌هایی که علم پزشکی کرده است بسیاری از بیماری‌ها را می‌توان از طریق پیوند عضو درمان کرد. حال برای ما این سؤال پیش می‌آید که آیا می‌توانیم برای عضوی که به منظور پیوند به فرد دیگری داده‌ایم وجهی را دریافت کنیم؟ آیا اصلاً می‌توانیم هر عضوی را که دلمان خواست برای پیوند بفروشیم؟ ستاره در این مقاله به سؤالات این‌چنینی شما پاسخ می‌دهد.
حکم خرید و فروش اعضای بدن برای پیوند
آیت‌الله مکارم شیرازی:
خرید و فروش اعضای بدن برای پیوند جایز است ولی بهتر است پول را در برابر اجازه برداشتن عضو بگیرد.
فروختن خون و کلیه در صورتی که خطری برای دهنده ایجاد نکند اشکالی ندارد ولی بهتر آن است که پول را در مقابل اجازه برداشتن کلیه یا گرفتن خون بگیرند ولی فروختن عضوی مثل چشم مطلقاً جایز نیست.
امام خمینی و آیت‌الله بهجت:
خرید و فروش عین نجسی که بتوان از آن استفاده حلال کرد جایز است مثلاً خرید و فروش خون برای نجات مجروحان و بیماران.
آیت‌الله خامنه‌ای:
اگر آن عضو از اعضایی باشد که برداشتن آن از بدن خطر و یا ضرر قابل ملاحظه‌ای برای اهداکننده نداشته باشد اشکالی ندارد.
آیت‌الله سیستانی:
برداشتن بخشى از بدن انسان زنده براى پیوند زدن، در صورتى که قطع آن زیان مهمى داشته باشد مانند چشم و دست و امثال آن‌ها جایز نیست، ولى اگر زیان مهمى نداشته باشد مانند قطعهاى از پوست یا نخاع یا یک کلیه در صورت سالم بودن کلیه دیگر با فرض رضایت صاحبش جایز است (اگر کودک یا دیوانه نباشد) وگرنه به هیچ وجه جایز نیست و هرگاه قطع آن جایز بود گرفتن پولى به ازاى آن نیز جایز است.
آیت‌الله نوری همدانی:
دریافت پول در ازای بعضی از اعضا مانند کلیه مانعی ندارد.
آیت‌الله هادوی تهرانی:
فروش عضو در صورتی که ضرر قابل توجهی به بدن نزند با یک غرض عقلایی مثل نجات کسی از مرگ اشکالی ندارد ولی بهتر است که به دلیل فشارهای اقتصادی از انجام این کار اجتناب کنید.
آیت‌الله میرزا جواد تبریزی:
فروش اعضای بدن جایز نیست و عمل آن نیز اشکال دارد و بر فرض وقوع عمل صاحب عضو جدا شده می‌تواند پولی بگیرد و از عضو مذکور رفع ید کند.
خرید و فروش عضو قطع شده در حد یا قصاص
خرید و فروش یا واگذاری عضو قطع شده در حد یا قصاص اگر به منظور پیوند به انسان دیگری باشد (همان‌طور که در مورد کلیه مرسوم است) با اجازه صاحب آن جایز است.
خرید و فروش تولیدات اعضای پیوندی
خرید و فروش موادی که از اعضای پیوندی انسان استخراج می‌شود نظیر پروتئین، فاکتور تحریک‌کننده استخوان‌سازی و… جایز است هرچند بهتر است که پول را در مقابل اعمالی که روی آن مواد انجام می‌دهند بگیرند.
حکم شرعی فروش مو
خرید و فروش و پیوند مو جایز است.
قاچاق جسد
اگر منظور از قاچاق کاری است که برخلاف مقررات حکومت اسلامی باشد این کار شرعاً اشکال دارد.
فروش قبل از مرگ تحویل پس از مرگ
فروش اعضای بدن قبل از مرگ برای تحویل پس از مرگ در صورتی که باعث نجات جان مسلمان یا درمان بیماری مهمی باشد مانعی ندارد.
آیت‌الله خامنه‌ای:
در این باره اگر مصالحه باشد مانعی ندارد.
امام خمینی:
اگر قطع عضو کسی را که در زمان حیات اذن داده جایز دانستیم پس از مرگ فروش آن نیز برای بهره‌وری جایز خواهد بود.
خرید و فروش اجساد کفار
خرید و فروش جسد مسلمان
خرید و فروش بدن میت مسلمان جایز نیست و مال محسوب نمی‌شود. خرید و فروش بدن میت غیرمسلمان برای اهداف مشروع مانند تشریح در مواردی که جایز است هم خالی از اشکال نیست. در هر دو حالت در صورت سرقت جسد، اجرای حد سرقت مشکل است.
خرید و فروش اعضای مجرمان به اعدام یا قصاص
محکومین به اعدام یا قطع عضو در صورتی که منافع عقلایی برای پیوند بر آن مترتب باشد می‌توانند قبل از اجرای حکم اعضای بدن خود را بفروشند یا به کسی اهدا کنند.
اداره حقوقی قوه قضائیه:
چون اعضاء بدن مال نیست، قابل فروش نمی‌باشد ولی شخص می‌تواند آن را در حیات یا ممات به دیگری اهداء کند و در عوض، مالی دریافت نماید. اما این امر به هیچ وجه نباید موجب تأخیر اجرای احکام قطعی شود.
جمع‌بندی
فکر کنم حالا کاملاً متوجه شده‌اید که برای فروختن اعضای بدن تا چه مقدار دستتان باز است! خوشحال می‌شویم اگر نظرات و سؤالاتتان را با ما در میان بگذارید.
مطالب مرتبط: در ارتباط با موضوع پیوند اعضا مقالات زیر نیز برای مطالعه پیشنهاد می‌گردد.
