خواب گردی چیست؟

ستاره | سرویس سلامت – مطالب مرتبط با خواب گردی در سینما، تلویزیون و حتی کلیپ‌های خانگی که در یوتیوب به اشتراک گذاشته می‌شوند، به دو صورت متفاوت نمایش داده می‌شوند: فوق العاده خنده دار یا به شدت وحشتناک! اما واقعیت خواب گردی برای خود اشخاص مبتلا و اعضای خانواده آن‌ها پدیده‌ای در میان این دو وضعیت نمایش داده شده است.

 

به نظر می‌رسد مشاهده کسی که در نصف شب از خواب بیدار شده و مشغول تمیز کردن اتاق‌های خانه می‌شود در حالی که جاروبرقی خاموش است و یا سرگرم شستشوی ظروف نامرئی داخل ظرف شوئی می‌شود، خنده دار باشد. اما اغلب افرادی که به این قضیه می‌خندند، در اعماق قلب خود نگران و دلواپس هستند. شاید شخص رویداد‌های پشت سر نهاده را سرگرم کننده و خنده دار بداند، لیکن نمی‌تواند ترس خود را نسبت به وقایع احتمالی آینده نیز پنهان کند.

 

علائم خواب گردی

روانشناسان خواب گردی را به عنوان نوعی نابهنجاری خواب (پاراسومنیا) طبقه بندی کرده اند. نابهنجاری خواب عبارت است از رفتار‌هایی که شامل اعمال و حرکات فیزیکی ناخواسته در هنگام خواب می‌شود. از دیگر نشانه‌های نابهنجاری خواب می‌توان به شب ادراری (خیس کردن جای خواب در طول شب) اشاره کرد.

خواب گردی معمولاً در مراحل ابتدایی خواب عمیق و در طول موج آهسته حرکت غیر سریع چشم (NREM) در خواب اتفاق می‌افتد، اما احتمال وقوع آن در مراحل سبک‌تر  حرکت غیر سریع چشم در خواب نیز وجود دارد. خواب گردی در هنگام حرکت سریع چشم (REM) در خواب رخ نمی‌دهد، چون ضعف ماهیچه‌ها از انجام رؤیا‌های خواب توسط بدن جلوگیری می‌کند.

علائم خواب گردی (که به نام راه رفتن در خواب نیز شناخته می‌شود) می‌تواند در حالت‌های مختلفی، از نشستن در تخت خواب و نگاه کردن سراسیمه به اطراف تا رفتار‌های خودکار ساده‌ای مانند راه رفتن در خانه و انجام امور و فعالیت‌های روزمره، و حتی اعمال پیچیده‌ای از قبیل: ترک خانه و رانندگی کردن واقع شود.

 

علائم عمومی خواب گردی عبارتند از:

• شخص با چشمان باز از تخت خواب برمی خیزد.
• شخص از تخت خواب بیرون آمده و در اتاق یا منزل مشغول قدم زدن می‌شود.
• شخص مشغول پخت و یا صرف غذا می‌شود.
• در این وضعیت چشم‌ها معمولاً بی حالت هستند و نگاهی خیره یا تهی دارند.
• شخص با فردی خیالی صحبت می‌کند، فریاد می‌زند یا زیر لب سخن می‌گوید.
• بیدار کردن فرد برای اطرافیان کار مشکلی است.
• شخص ظاهری سراسیمه دارد.
• حافظه شخص بسیار ضعیف است و یا اصلاً چیزی از رخداد‌ها را به خاطر نمی‌آورد.
• شخص سریعاً به تخت خواب باز گشته و خواب معمول خود را ادامه می‌دهد.

 

اما علائم نادری نیز وجود دارند که به قرار زیر هستند:

• ترک خانه
• رانندگی کردن
• درگیر شدن یا تلاش برای درگیر شدن در رفتار‌های جنسی
• انجام اعمال غیر معمول از قبیل: ادرار کردن روی کف
• خشن شدن
• زخمی شدن

 

رواج خواب گری و عوامل آن

خواب گردی در میان کودکان بسیار معمول‌تر از بزرگسالان است. مطابق یافته‌های آکادمی آمریکایی طب خواب، بیش از ۱۷ درصد کودکان در خواب راه می‌روند. خواب گردی در میان هر دو جنس مذکر و مؤنث اتفاق می‌افتد و بیشتر در سنین ۳ تا ۷ سالگی رایج است.

چنین باوری وجود دارد که احتمالاً عناصر ژنتیکی بر خواب گردی مؤثر باشند، زیرا بیش از ۸۰ درصد از کودکانی که در خواب راه می‌روند، سابقه خواب گردی در میان اعضای خانواده را دارند.
البته، خواب گردی در میان بزرگسالان هم پدیده غیر معمولی نیست و معمولاً با مشکلات روانپزشکی و روانشناختی مرتبط است. تقریباً ۴ درصد از افراد بزرگسال در خواب راه می‌روند.

 

 

عوامل خواب گردی

• انتقال به صورت ارثی
• کمبود خواب باکیفیت یا خستگی مفرط
• محرومیت از خواب
• قطع و چندپاره شدن فرآیند خواب
• ناشی شدن از دیگر اختلالات خواب (این وضعیت در میان کودکان دارای اختلالاتی مانند قطع موقت تنفس در خواب و ناتوانی در دفع ادرار در طول شب رواج بیشتری دارد)
• استرس و اضطراب
• برخی از دارو‌های مسکن خاص
• بیماری یا تب
• پرکاری تیروئید
• آسیب دیدن سر
• سردرد یا میگرن
• محیط خواب پر سروصدا
• خوابیدن در محیط ناآشنا

 

مقابله با خواب گردی

صدمه دیدن بزرگترین نگرانی اشخاصی است که در خواب راه می‌روند. صدمه‌های معمول شامل کبود شدگی، بریدگی، خون دماغ شدن و معمولاً صدمه‌های جدی تری که از پشت پا خوردن، زمین افتادن و برخورد با دیوار‌ها ناشی می‌شوند. وقتی خواب گرد‌ها در هنگام خواب به خشونت روی می‌آورند، می‌توانند موجب آسیب دیدن اعضای خانواده و به خصوص همسر شوند. بهترین روش مقابله با خواب گردی عبارت است از ایجاد یک محیط امن برای شخصی که در خواب راه می‌رود. این روش شامل موارد زیر می‌شود:

• وسایل تیز یا شکستنی را از اتاق خواب بیرون ببرید.
• در‌ها و پنجره‌ها را ببندید.
• سویچ خودرو را در مکانی دور از دسترس قرار دهید.
• ورودی‌ها را در قسمت‌های پایین یا بالای راه پله‌ها قرار دهید.
• تنظیمات آب گرمکن را به منظور اجتناب از سوختن یا سوزاندن شخص دیگر، خاموش کنید.
• به آرامی فرد خواب گرد را راهنمایی کنید تا به اتاق خواب باز گردد.

 

 

 

درمان خواب گردی

اغلب کودکانی که در خواب راه می‌روند معمولاً این اختلال را نیز تا رسیدن دوران نوجوانی با خود به همراه دارند. باید گفت که هیچ درمان خاصی برای خواب گردی وجود ندارد. اما احتمال اینکه برخی از روش‌های درمانی موفقیت آمیز باشند، وجود دارد. روش‌های مؤثر درمان خواب گردی به قرار زیر هستند:

• هرگونه اختلال خواب قابل توجه دیگری را درمان کنید. ممکن است علائم با درمان قطع موقت تنفس در خواب کاهش یا با درمان CPAP کاملاً از بین برود.
• بهداشت خواب را رعایت کنید، مثلاً یک دوره استراحت ذهنی را پیش از خوابیدن امتحان کنید.
• درمان‌های دارویی از قبیل: آرام بخش‌ها، هیپنوتیزم و ضد افسردگی را امتحان کنید.
• برخی از محققان هیپنوتیزم را توصیه می‌کنند.

 

اگر مواردی را که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌شود در خود می‌بینید، حتماً باید برای تشخیص و درمان خواب گردی به پزشک مراجعه کنید: در صورتی که علائم شما به طور مداوم تکرار می‌شوند، موجب آسیب‌های مداوم یا بالقوه می‌گردند، به خواب آلودی در طول روز، خستگی مفرط، بی خوابی، افسردگی یا اضطراب منتج شده اند، کیفیت زندگی شما را پایین آورده اند و یا اینکه در دوران پس از نوجوانی نیز هنوز به خواب گردی ادامه می‌دهید.

شما برای درمان این عارضه چه روش‌هایی را پیشنهاد می‌کنید؟ نظرات و تجربیات خود را در انتهای این صفحه در قسمت “ارسال نظر” با مخاطبان ستاره به اشتراک بگذارید.