سونوگرافی بیضه به چه علت و چگونه انجام می‌شود؟

ستاره | سرویس پزشکی- سونوگرافی بیضه بی خطر و بدون درد است و انجام آن، تصاویری از داخل بدن با استفاده از امواج صوتی تولید می‌کند. سونوگرافی شامل استفاده از یک مبدل کوچک (پروب) و ژل اولتراسوند است که به طور مستقیم بر روی پوست قرار می‌گیرد.

روش انجام این آزمایش بدین شکل است که طی آن امواج صوتی با فرکانس بالا از پروب و از طریق ژل به بدن منتقل می‌شوند؛ سپس بازگشت امواج صوتی از بدن جمع آوری شده و تصویر بافت‌های داخلی بدن بر روی یک کامپیوتر نمایش داده می‌شود. در سونوگرافی برخلاف تصویر برداری اشعه‌ی ایکس از هیچ تابشی استفاده نمی‌شود، از اینرو خطرات تابش اشعه برای بیمار وجود ندارد. سونوگرافی ساختار و اندام‌های داخلی بدن و حتی جریان خون در رگ‌ها را به خوبی نشان می‌دهد. در این مطلب به بررسی دلایل انجام سونوگرافی بیضه، روش انجام و نتایج آن می‌پردازیم.

دلایل انجام سونوگرافی بیضه

سونوگرافی یک روش تصویربرداری اولیه برای ارزیابی اختلالات بیضه‌ها، اپیدیدیم (لوله‌ای در کنار بیضه‌ها که اسپرم تولید شده توسط بیضه را جمع آوری می‌کند) و اسکروتوم (کیسه بیضه) است که به دلایل زیر انجام می‌شود:

۱. تشخیص سرطان و کیست بیضه

در صورت وجود برآمدگی یا بزرگ شدن بیضه، پزشک معمولا به وجود توده در بیضه‌ها و سرطان بیضه مشکوک می‌شود. در اغلب اوقات توده‌های بیضه سرطانی نیستند و معمولا بی ضرر و جامدند. یکی از آزمایش‌های اولیه که برای تشخیص سرطانی یا غیر سرطانی بودن این توده‌ها انجام می‌شود، سونوگرافی است. سونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا محل و اندازه‌ی توده را مشخص کند.

۲. تشخیص اپیدیدیمیت

التهاب و عفونت اپیدیدیم که به نام بیماری اپیدیدیمیت نیز شناخته می‌شود، معمولا در اثر عفونت به وجود می‌آید. در صورت ورم کیسه بیضه، درد و حساس شدن بیضه به لمس، پزشک به اپیدیدیمیت مشکوک شده و برای تشخیص قطعی آن سونوگرافی انجام می‌دهد.

۳. تشخیص پیچ خوردگی بیضه

پیچ خوردگی بیضه یا تورشن یک وضعیت اورژانسی است که با درد شدید بیضه همراه است و در صورت عدم درمان به موقع، باعث از دست دادن بیضه می‌شود. پیچ خوردگی در اثر پیچ خوردن طناب اسپرماتیک که جریان خون را به بیضه‌ها می‌رساند به وجود می‌آید. در صورت پیچ خوردگی جریان خون در بیضه‌ها کاهش می‌یابد و بافت بیضه بدون جریان خون زنده نمی‌ماند و از بین خواهد رفت. سونوگرافی بیضه به پزشک کمک می‌متد تا این وضعیت جدی و خطرناک را به موقع تشخیص دهد.

۴. تشخیص بیضه‌های نهفته یا نزول نکرده

در صورتیکه بیضه قبل از تولد تا کیسه بیضه پایین نیاید، نوزاد ممکن است دارای بیضه‌های نهفته باشد. معمولا فقط یکی از بیضه‌ها نهفته است، با این وجود در برخی مواقع هر دو بیضه داخل شکم پنهان هستند. بهترین راه برای تشخیص این عارضه معاینه‌ی فیزیکی است، در چنین شرایطی کیسه بیضه خالی است و بیضه قابل لمس نیست. معمولا برای تعیین محل دقیق بیضه‌ها سونوگرافی انجام می‌شود. این عارضه در برخی از مواقع تا ۶ ماهگی نوزاد بهبود می‌یابد، اما در صورت عدم بهبودی باید به پزشک اورولوژی مراجعه کرد تا با انجام جراحی، بیضه‌ها را در محل صحیح قرار دهد.

۵. تشخیص واریکوسل

واریکوسل شبیه به واریس است؛ در سیاهرگ‌ها دریچه‌هایی وجود دارند که خون را به طرف قلب برمی گردانند، در صورتیکه این دریچه‌ها دچار مشکل شوند جریان خون به عقب برگشته و باعث بزرگ شدن این سیاهرگ‌ها می‌شود. این عارضه معمولا در بیضه‌ی چپ اتفاق می‌افتد و با ورم کیسه بیضه و ایجاد برآمدگی در یکی از کیسه‌ها همراه است. در برخی مواقع این سیاهرگ‌ها کاملا محسوس‌اند و کیسه بیضه شبیه به یک کیسه‌ی پر از کرم می‌شود.

۶. تشخیص علت ناباروری مردان

برخی از اختلالات بیضه مانند عفونت، جراحی‌های قبلی، تروما و یا سایر بیماری‌های مربوط به بیضه می‌تواند باعث ناباروری مردان شود. معمولا برای تشخیص علت ناباروری در مردان سونوگرافی بیضه انجام می‌شود.

آمادگی‌های لازم برای انجام سونوگرافی بیضه

قبل از سونوگرافی نیازی نیست تا فرد از خوردن و نوشیدن اجتناب کند و انجام این سونوگرافی به آمادگی خاصی نیاز ندارد، معمولا افراد برای انجام آن باید لباس راحت بپوشند و لباس‌های زیر خود را در آورند. در صورتیکه قرار است کودک تحت سونوگرافی قرار گیرد والدین او می‌توانند همراه او در اتاق سونوگرافی بمانند تا کودک احساس راحتی داشته باشد.

روش انجام سونوگرافی بیضه

رادیولوژیست مبدل را به عقب و جلو حرکت می‌دهد تا تصویر مورد نظر را تهیه کند. معمولا فشار ناشی از مبدل باعث ایجاد درد نمی‌شود. با این حال، اگر سونوگرافی در یک منطقه حساس به لمس انجام شود، ممکن است فشار یا درد جزئی احساس شود. بعد از انجام سونوگرافی ژل با استفاده از یک دستمال تمیز پاک می‌شود و هر قسمتی از ژل که پاک نشده باشد به سرعت خشک می‌شود. این ژل معمولا بدون رنگ است و باعث لکه شدن لباس نمی‌شود. کل فرآیند سونوگرافی معمولا بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد.

نتایج سونوگرافی بیضه

رادیولوژیست تصاویری را که در طول سونوگرافی بیضه به دست می‌آید، تجزیه و تحلیل خواهد کرد. سپس نتایج را برای دکتر می‌فرستد. یافته‌های غیر طبیعی در سونوگرافی ممکن است نشان دهنده‌ی شرایطی مانند عفونت بیضه، کیست خوش خیم، پیچش بیضه، تومور بیضه، هیدروسل یا جمع شدن آب در اطراف بیضه و واریکوسل باشد. اگر سونوگرافی بیضه یک تومور را شناسایی کند احتمالا پزشک برای تشخیص دقیق‌تر تست‌های دیگر انجام خواهد داد.

مزایای سونوگرافی بیضه

• یک روش غیر تهاجمی و بدون درد است
• ارزان‌تر از سایر روش‌های تصویر برداری است
• یک روش ایمن و بدون خطر است
• یک ابزار هدایت برای انجام روش‌های کم تهاجمی مانند بیوپسی و آسپراسیون

آیا شما نیز تا به حال تجربه‌ای در خوص انجام سونوگرافی بیضه داشته‌اید؟ دلیل انجام این آزمایش چه بوده‌ است؟ لطفا نظرات و تجربیات خود را از طریق “ارسال نظر” با ما و سایر مخاطبین ستاره به اشتراک بگذارید.