خواص گل سرخ و فرآورده های آن برای پوست، لاغری و سلامت

ستاره | سرویس سلامت – گل سرخ یکی از قدیمی‌ترین گل‌های رز در جهان و دارای سابقه‌ای به اندازه‌ی دوران باستان است. خواص گل سرخ بی‌شمار بوده و این گیاه در صنعت بهداشت پوست و مو و زیبایی بسیار محبوب است. در ایران گل سرخ را بیشتر با نام گل محمدی و عرق آن را تحت عنوان گلاب می‌شناسیم. گل سرخ نه تنها با کاربرد زینتی در گلدان و باغچه‌ها کاشته می‌شود، بلکه از آن در عطرسازی، صنعت زیبایی و محصولات بهداشتی استفاده می‌شود. در ادامه می‌توانید با برخی خواص گل سرخ آشنا شوید.

معرفی گل سرخ

گل سرخ از بوته‌های ساقه‌دار مسلح به تیغ‌های ریز و درشت بدست می‌آید که در مناطق مختلف جهان انواع مختلفی دارد. این گیاه می‌تواند گل‌هایی به اندازه ناخن انگشت شست یا به بزرگی یک گل رز تولید کند. این گل بیش از هرچیز به علت عطر و زیبایی‌اش شناخته می‌شود. گل سرخ یا همان گل محمدی که به طور گسترده در ترکیه، پاکستان، سوریه، بلغارستان، چین، ازبکستان، هند و ایران رشد می‌کند یکی از رایج‌ترین انواع آن است. این گل همچنین مهم‌ترین گونه از خانواده‌ی رز است.

گل سرخ را در دو گروه تابستانه و چهارفصل دسته بندی می‌کنند؛ اولی در تابستان و دیگری در تابستان و پائیز و بهار شکوفا می‌شود. گل محمدی به رنگ‌های سفید و صورتی رشد می‌کند. شکوفه‌های بسیار معطر گل سرخ باعث شده تا صنعت عطرسازی به آن توجه بسیاری داشته باشد. این گل ها همچنین در پزشکی، بهداشت و سلامت پوست و مواد غذایی مصرف می‌شوند.
گفته می‌شود که خاستگاه گل سرخ خاورمیانه است و برخی شواهد حاکی از آنند که گلاب، ابتدا در ایران معرفی شده است. علاوه بر این، اعتقاد بر این است که اسانس گل سرخ از یونان سرچشمه می‌گیرد. گل سرخ به صورت خشک، روغن، اسانس و عرق (گلاب) برای بهره‌مندی از خواص و عطرش استفاده می‌شود و امروزه خواص گل سرخ بر کسی پوشیده نیست.

خواص گل سرخ در طب سنتی 

خواص گل سرخ بسیار زیاد است اما گل سرخ به طور سنتی برای درمان شرایطی از جمله موارد زیر استفاده می‌شود:

• درد شکمی
• درد قفسه سینه
• خونریزی بیش از حد قاعدگی
• مشکلات مربوط به هضم
• سرفه
• یبوست
• التیام زخم

بر اساس طب سنتی، خواص گل سرخ همچنین به تقویت سلامت قلب، درمان افسردگی، اضطراب و استرس نیز کمک می‌کند.

بررسی مهم ترین خواص گل سرخ

گل سرخ به دلیل داشتن اثرات ضد میکروبی، ضد التهابی، اثر ملین، کاربرد در مسائل مربوط به چشم و اثرات خواب‌آور دارای مزایای سلامتی بسیاری است.

خواص عرق گل سرخ یا گلاب

گلاب از قرون وسطی مورد استفاده بوده است. مورخان ادعا می‌کنند که گلاب از سرزمین ایران سرچشمه گرفته است. استفاده از آن تنها به مراسم‌های مذهبی مسلمانان محدود نمی‌شود و در ساخت محصولات زیبایی و همچنین صنایع غذایی نیز پرکاربرد است. گذشته از خواص گل سرخ، گلاب نیز فواید بسیاری دارد که می‌توانید برخی را در ادامه بخوانید:

۱. تسکین پوست

گل سرخ به دلیل برخورداری از خواص ضد التهابی، می‌تواند به تسکین مشکلات پوستی کمک کند. گلاب به عنوان یک درمان خانگی برای تسکین سوزش پوست ناشی از روزاسه، اگزما و سایر موارد موثر است.

۲. دارای خاصیت قابض است

استفاده‌ای موضعی از گلاب روی پوست باعث درخشش بیشتر و جمع شدن سلول‌ها و مویرگ‌های پوست می‌شود. به همین خاطر از آن به عنوان یک تونر طبیعی استفاده می‌شود.

۳. کمک به التیام زخم‌ها

از جمله خواص گل سرخ، خاصیت ضد عفونی کنندگی و ضد باکتریایی آن است و همین گلاب را به یک مایع مطلوب برای بهبود سریع‌تر زخم‌ها تبدیل می‌کند. عملکرد ضد باکتریایی آن از عفونت زخم، بریدگی و سوختگی جلوگیری به عمل می‌آورد.

۴. خواص آنتی‌اکسیدانی گل سرخ

همانطور که از نام آن پیداست، آنتی اکسیدان‌ها اکسیداسیون را مهار می‌کنند؛ یک فرایند شیمیایی که رادیکال‌های آزاد تولید می‌کنند و در نهایت منجر به زنجیره‌ای از واکنش‌های شیمیایی آسیب‌زا به سلول‌ها می‌گردد. این آسیب می‌تواند در نهایت باعث سرطان، آترواسکلروز یا حتی از دست دادن بینایی شود. آنتی اکسیدان‌ها با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد مانع از این آسیب سلولی می‌گردند. گلاب حاوی چند آنتی اکسیدان بسیار موثر است؛ بنابراین استفاده از آن به صورت خوراکی یا موضعی می‌تواند ما را در برابر آسیب سلولی محافظت کند.

۵. گلاب باعث تسکین گلودرد می‌شود

فارنژیت یک عفونت ویروسی، مانند سرماخوردگی و آنفولانزا است که موجب ایجاد درد و سوزش در گلو، به ویژه در هنگام بلع می‌شود. معمولا بیشتر افراد برای تسکین درد و خارش گلو ناشی از این بیماری آب نمک قرقره می‌کنند. اما گلاب همچنین می‌تواند به درمان بیماری کمک کند. شواهد قوی برای این خاصیت گل سرخ وجود دارد، از این رو استفاده از آن مفید بوده و احتمالا خطرناک نیست.

۶. خواص ضد پیری عرق گل سرخ

صد‌ها محصول زیبایی حاوی گلاب هستند و این به دلیل اثرات ضد پیری و زیبایی آن است که باعث محبوبیت آن در صنعت زیبایی می‌شود. کاربرد موضعی گلاب باعث تقویت سلامت پوست و شادابی و درخشش آن می‌گردد.

۷. کاهش قرمزی پوست

همانطور که گفته شده از جمله خواص گل سرخ، خواص ضد التهابی آن است. در نتیجه استفاده‌ی موضعی از گلاب می‌تواند «اریتیم»، سرخی بیش از حد پوست صورت، تورم و قرمزی اطراف جوش‌ها را بهبود بخشد.

۸. کمک به درمان عفونت چشم

گلاب باعث درمان ملتحمه – التهاب ملتحمه – می‌شود. ملتحمه یک بافت نازک و شفاف است که قسمت سفید چشم و همچنین قسمت داخل پلک‌ها را در بر می‌گیرد. یک عفونت باکتریایی یا ویروسی که می‌تواند باعث بروز این لایه و در نتیجه قرمزی، تورم و خارش چشم، ترشح اشک بیشتر، خارش و سوزش چشم، حساسیت به نور و غالبا ترشحات سفید یا سبز از چشم گردد. صد‌ها سال است که بزرگان طب سنتی از گلاب برای کاهش علائم بیماری ملتحمه استفاده می‌کنند. ماده‌ای رایج در قطره‌های چشمی و سایر دارو‌های مربوط به آن.

۹. گل سرخ ضد اضطراب و ضد افسردگی

خواص ضد اضطرابی و ضد افسردگی گلاب به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته‌است. مطالعه‌ای که در سال ۲۰۱۱ روی موش‌ها انجام شد، نشان می‌دهد که گلاب موجب آرامش سیستم اعصاب مرکزی و در نهایت منجر به کاهش اثرات افسردگی و اضطراب می‌گردد.

قطره گل سرخ (Rose Oral Drop) یا افشره گل سرخ که از عصاره این گیاه تهیه شده، برای درمان افسردگی و اضطراب و همچنین برای رفع سردمزاجی زنان و مردان تجویز می‌شود.

۱۰. تسکین سردرد

گلاب یکی از ترکیبات رایج در رایحه درمانی است. اثرات ضداسترس آب گل سرخ، سردرد را تسکین می‌بخشد. تحقیقات نشان می‌دهند که استنشاق بخار گلاب می‌تواند سردرد را کاهش دهد. برای دریافت نتایج بهتر همچنین می‌توانید یک پارچه‌ی آغشته به گلاب را به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه روی سر بمالید.

خواص روغن گل سرخ

از گلاب می‌توان طی یک فرایند طولانی تقطیر و بخار، روغن اسانس تولید کرد. درست مانند گلاب، روغن اسانس گل سرخ نیز یک داروی قدیمی برای درمان انواع شرایط سلامتی و بهبود زیبایی است. دو خاصیت اصلی به روغن اسانس گل سرخ نسبت داده می‌شود. اما پیش از پرداختن به جزئیات، اجازه دهید نگاهی به ترکیبات درمانی موجود در آن بیاندازیم.

 به طور کلی، تحقیقات بیش از ۸ ترکیب با خاصیت درمانی در اسانس گل سرخ کشف کرده‌اند. این موارد عبارت هستند از:

• سیترال

  این ترکیب در بسیاری از مواد آرایشی و محصولات مراقبت شخصی مانند مرطوب‌کننده‌ها، افترشیو‌ها، عطر‌ها، لوسیون‌ها و محصولات استحمام به کار می‌رود. همچنین دارای خواص ضد میکروبی قوی است و در سنتز ویتامین آ نقش دارد.

• کروُن

  روغن‌های اسانس گیاهی مثل روغن گل سرخ و دانه‌های کاری حاوی کرون هستند که می‌توانند به محصولات غذایی طعم دهند و در خوشبوکننده‌های هوا استفاده می‌شوند. این ماده همچنین از جوانه زدن سیب زمینی نیز جلوگیری می‌کند. علاوه بر این، روغن‌های حاوی این ماده در طب‌های جایگزین بسیار پرکاربرد هستند.

• سیترونلول

  این ماده در محصولات دافع حشرات به کار می‌رود. صنعت عطرسازی نیز از این ترکیب استفاده می‌کند.

• سیترونلیل استات

  به عنوان یک عطر و طعم‌دهنده استفاده می‌شود. این ماده عامل بوی خوش گل سرخ است و به همین دلیل در محصولات شوینده، خوشبوکننده‌ها و بسیاری از مواد آرایشی پرکاربرد است.

• اوژنول

  این ماده دارای خاصیت ضدعفونی‌کنندگی و ضدالتهابی است. اوژنول به غیر از کابرد به عنوان یک ضدعفونی‌کننده موضعی، در عطر‌ها و طعم‌دهنده‌های غذایی نیز کاربرد دارد.

• فارنسول

  این ماده در عطر گل‌ها وجود دارد. فارنسول همچنین یکی از سموم طبیعی برای کنه‌هاست و شاید برایتان عجیب باشد، اما یکی از ۵۹۹ افزودنی به سیگار است.

• نرول

  نرول یک مایع بی‌رنگ است که دارای بوی گل بوده و در عطرسازی به کار می‌رود.

• فنیل استالدهید

  یک عطر و طعم‌دهنده‌ی دیگر که در نوشیدنی‌ها، سیگار‌های طعم‌دار و عطر‌ها استفاده می‌شود.

• فنیل جیرانیول

  ماده‌ای رایج در عطرهاست که در آناناس، لیمو، پرتقال، آلو و … نیز یافت می‌شود.

حال به بررسی خواص روغن گل سرخ می‌پردازیم:

۱. درمان افسردگی به کمک روغن گل سرخ

یکی از خواص گل سرخ بهبود خلق و خو است. پیش از آنکه دارو‌های ضدافسردگی و مراقبت‌های بهداشت روان مانند امروز رواج پیدا کند، جزئیاتی مثل در تماس بودن با طبیعت اصلی‌ترین استراتژی‌ها برای مبارزه با ناراحتی‌ها بودند. امروزه با وجود اینکه گزینه‌های درمان زیادی در دسترس ما هستند، همچنان بهره‌مندی از خواص گل سرخ یک انتخاب سودمند است.
محققان جهت بررسی این خاصیت ۲۸ زن را پس از زایمان به دو گروه تقسیم کردند و مورد مطالعه قرار دادند. طی بررسی چهار هفته‌ای، گروه اول دوبار در هفته یک جلسه آروماتراپی دریافت کرد که شامل ترکیبی از روغن گل سرخ و روغن اسطوخودوس بود. گروه دو، اما گروه کنترلی بود. پس از چهار هفته، محققان نتایج دو گروه را با یکدیگر مقایسه کردند و دریافتند که زنان گروه ۱ کاهش معناداری در افسردگی پس از زایمان تجربه کردند.

۲. بهبود سلامت پوست

همانطور که در بخش‌های قبل مشاهده کردید، یکی از خواص گل سرخ و گلاب، مراقبت از پوست است. خاصیت ضد میکروبی گل سرخ در روغن آن نیز وجود دارد و می‌توان از آن به ویژه برای پوست‌های مستعد آکنه استفاده کرد. یک مطالعه در سال ۲۰۱۰ نشان داد که روغن گل سرخ یکی از قوی‌ترین روغن‌ها در برابر باکتری‌هاست و قادر است باکتری تولید کننده‌ی آکنه را ظرف مدت ۵ دقیقه از بین ببرد.
روغن گل سرخ همچنین باعث نفوذ‌پذیری بیشتر پوست شما می‌شود و درنتیجه پوست می‌تواند بیشتر مواد مغذی را جذب کند. محصولات مراقبت از پوست که شامل روغن گل سرخ یا گلاب هستند در واقع بدین طریق می‌توانند برای پوست شما مفید باشند. شما همچنین می‌توانید روغن اسانس گل سرخ را مستقیما به روی لکه‌های پوستی یا جوش بمالید. برای رقیق‌کردن روغن می‌توانید آن را با کمی روغن نارگیل ترکیب کنید، چراکه یکی از خواص روغن نارگیل مرطوب کنندگی است.

خواص دمنوش گل سرخ

۱. نوشیدنی بدون کافئین

بسیاری از نوشیدنی‌های گرم مثل چای یا قهوه، حاوی کافئین هستند که اگرچه خواص زیادی دارد، برای برخی افراد عوارض جانبی به همراه دارد. به عنوان مثال کافئین ممکن است فشار خون را افزایش دهد و باعث اضطراب در برخی افراد شود. اما دمنوش گل سرخ یک نوشیدنی گرم و بدون کافئین و در نتیجه جایگزین بسیار عالی برای سایر نوشیدنی‌هاست.

۲. آبرسانی و کمک به کاهش وزن

علاوه بر این، آب با تقویت متابولیسم شما می‌تواند به کاهش وزنتان کمک کند. براساس تحقیقات نوشیدن ۵۰۰ میلی‌لیتر آب می‌تواند سوخت و ساز بدن را تا ۳۰ درصد افزایش دهد. از این گذشته، برخی شواهد نشان می‌دهند که نوشیدن آب قبل از غذا می‌تواند باعث احساس سیری بیشتر و دریافت کالری کمتر گردد. در نهایت نیز نوشیدن مایعات کافی ممکن است به جلوگیری از سنگ کلیه کمک کند.

۳. دمنوش گل محمدی، سرشار از آنتی‌اکسیدان

یک مطالعه نشان داده است که فعالیت آنتی‌اکسیدانی دمنوش گل سرخ برابر یا بیشتر از چای سبز است و این یکی از مهم ترین خواص گل سرخ است. این دمنوش به ویژه سرشار از اسید گالیک است؛ یک ترکیب آنتی‌اکسیدانی که خواص ضد سرطانی، ضدمیکروبی و ضد التهابی و ضد درد دارد.

۴. بهبود درد‌های قاعدگی

دمنوش گل سرخ در طب سنتی چین برای درمان درد قاعدگی استفاده‌ی زیادی داشته ‌است. در یک مطالعه نشان داده شده که کسانی که از یک هفته قبل از شروع قاعدگی خود به مدت ۱۲ روز، روزانه ۲ فنجان دمنوش گل سرخ بنوشند، در دوران قاعدگی درد و فشار روانی کمتری را تجربه خواهند کرد؛ این نشان می‌دهد که نوشیدن این دمنوش به درمان درد‌های قاعدگی کمک خواهد کرد. با اینحال، این نتایج تنها براساس یک مطالعه‌است و باید برای نتیجه‌گیری قطعی، از طریق تحقیقات بیشتر تائید شود.

سخن پایانی

از دیگر خواص گل سرخ چه می دانید؟

برگرفته از: healthline ،blackpaint