چشم برزخی چیست و راه های رسیدن به آن کدام است؟

ستاره | سرویس مذهبی – در این دنیا اموری وجود دارد که چشم ما به دلیل پوشش دنیوی اش قادر به دیدن آن ها نیست و اگر این پرده از جلوی چشمان ما کنار برود قادر خواهیم بود از آینده و گذشته دیگران باخبر شویم. چشم برزخی مربوط به زمانی است که این پرده برداشته شده باشد که قرآن به آن چشم حدید و تیزبین می گوید.

 

علمایی که چشم برزخی داشتند

هر انسانی می تواند با طی مراحل سیر و سلوک و مراقبت بر حالات معنوی خودش به مرتبه ای از بصیرت برسد و صاحب چشم برزخی شود اما نکته مهم آن است که نباید هدف از عبادت را رسیدن به این امور قرار داد بلکه هدف اصلی از عبادت باید رضای خداوند متعال باشد و اموری همچون چشم برزخی در پس آن حاصل خواهد شد. برای همین است که خیلی از مدعیان چشم برزخی را می توان دروغگوهایی دانست که از سادگی مردم سو استفاده می کنند چرا که بندگان واقعی خدا که به این کمالات دست پیدا می کنند مایل به معروف شدن و شناخته شدن نیستند.

 

 

چشم برزخی در قرآن

خداوند در آیه ۲۲ سوره قاف می فرماید:

«لَقَدْ کُنْتَ في‏ غَفْلَةٍ مِنْ هذا فَکَشَفْنا عَنْکَ غِطاءَکَ فَبَصَرُکَ الْيَوْمَ حَديدٌ»

«(به او خطاب می شود:) تو از این صحنه (و دادگاه بزرگ) غافل بودی و ما پرده را از چشم تو کنار زدیم و امروز چشمت کاملًا تیزبین است.»

در این آیه خداوند درباره امری سخن می گوید که وجود دارد اما چشم انسان قادر به دیدن آن چیز نیست؛ مانند بهشت و دوزخ.

 

جایگاه چشم برزخی در علوم

دانشمندان اسلامی چند ابزار را برای شناخت، ضروری می دانند: حس، عقل و دل. بنابراین ما دارای چند نوع شناخت خواهیم بود:

• شناخت حسی (که به وسیله حواس پنج گانه دریافت می شود)
• شناخت عقلی (مانند منطق و فلسفه)
• شناخت شهودی (که از راه عرفان و شهود به دست می آید)

چشم برزخی در دسته سوم شناخت ها قرار می گیرد و راه رسیدن به آن فقط تزکیه دل و تقوای الهی می باشد. ملاصدرا در این باره می گوید: «علم مکاشفه نوری است که بعد از پاک کردن قلب و دل از زنگار صفات ناپسند در قلب انسان ظاهر می شود»

 

عالم برزخ چیست؟

عالم برزخ عالمی فراتر از دنیاست و هر چه دلبستگی و وابستگی ما به مادیات کم شود به آن عالم نزدیک تر خواهیم شد. بر اساس آنچه در روایات آمده یکسری کارهای می تواند انسان را به عالم برزخ نزدیکتر کند و چشم برزخی مان را بینا کند. برخی از این اعمال عبارتند از:

• عمل به واجبات

• ترک محرمات

• انجام نوافل

• رعایت بیش از حد معمول تقوا

با این حال باید متذکر شد که چشم برزخی با چند توصیه معمولی باز نمی شود بلکه این کار نیازمند تلاش پیگیر و جهاد مداوم با نفس است تا این که روح انسان به تزکیه کامل برسد و آمادگی درک حقایق عالم هستی را داشته باشد.

آیت الله مولوی قندهاری نقل می کند: در سن جوانی به آیت الله العظمی سیّد ابوالحسن اصفهانی عرضه داشتم: آقاجان! چه کنیم چشم برزخیمان باز شود؟ ایشان فرمودند: آسیّد محمّدحسن! من انتظار داشتم تو بگویی: چه کنم چشم قیامتی و اُخروی ام باز شود؟ این فقط با اخلاص است. اگر اخلاص باشد، در همین دنیا آن شعبه های نور کار خودش را انجام می دهد. کاری می کند که انسان به آن مقام والا و عالی می رسد.

 

میزان قدرت چشم برزخی

مقدار و نوع دامنه دید چشم برزخی به میزان معرفت و مقدار فاصله ای که انسان از عالم ماده می گیرد و توجه او به عالم مجردات و حقایق بستگی دارد. با این تفاسیر می توان نتیجه گرفت که دامنه دید برزخی انبیا و اولیا از سایر انسان ها بیشتر است و دیگران به میزان درجه شناخت و اطاعت شان از خداوند از دامنه دید محدودتری برخوردار خواهند بود.

 

راه باز شدن چشم برزخی

آیت الله کشمیری ذکرهای زیر را برای تقویت چشم برزخی توصیه کرده اند:

• قرائت ذکر یونسیه در سجده و ادامه آن تا یک سال

• قرائت یک حمد و ۱۱ بار سوره توحید و هدیه آن به ارواح مومنین

• قرائت سوره فتح

• مداومت بر قرائت سوره توحید

 

معیارهای تشخیص چشم برزخی

• واردات قلبی در اثر چشم برزخی نباید مخالف احکام عقلی باشد و نباید هیچ ظلمی را تایید کند بلکه باید موید عدل باشد.
• این واردات قلبی نباید مخالف معارف دینی باشد.
• این واردات قلبی نباید با احکام دینی مغایرت داشته باشد.
• شخصی که ادعای چشم برزخی دارد باید وارسته باشد و هیچ گاه از آن سو استفاده نکند.

 

داستان شیخ رجبعلی خیاط و ماجرای کنترل نفس او را نیز در ستاره بخوانید.