ستاره | سرویس خواص شناسی – گیاه دارویی – زینتی گل ختمی در کشور ما در اطراف تهران، نواحی مختلف البرز، اطراف رودخانه کرج، اراک، آذربایجان و نواحی شمال یافت میشود. این گیاه دارای گونههای بنفش، سفید، سیاه و ختمی زرد است که تقریبا دارای ترکیبات مشابه و خواص دارویی یکسان هستند. به منظور استفاده از خواص دارویی ختمی، بایستی گلها را در هوای غیر بارانی برداشت کرد. همچنین لازم است گلبرگها، بدون کاسبرگ جمعآوری شوند و پس از برداشت توسط جریان نسیم ملایم یا خشککنهای الکتریکی در درجه حرارت ۴۰ تا ۵۰ درجه سانتیگراد خشک میگردند. قسمتهای دارویی گل ختمی زرد، گل، میوه و ریشه آن میباشد. لازم به ذکر است، ختمیهای با گل زرد و سفید نسبت به سایر ختمیها کاربرد درمانی بیشتری دارند. این گل جزو گیاهان لعابدار محسوب شده و دارای ترکیب قندی موسیلاژ است. از اینرو اصلیترین کاربرد آن در درمان بیماریها و ناراحتیهای تنفسی است. در طب سنتی از دمنوش ختمی زرد، برای کاهش فشار خون بالا و کاهش کلسترول استفاده میشده است.
خواص گل ختمی زرد
طبیعت این گیاه سرد و تر است و کسانی که سرد مزاج هستند، لازم است آن را با عسل بخورند و به طور کلی روی تمام اعضای بدن مخصوصا رودهها، ریهها، معده، کلیهها و مثانه موثر است. گلبرگها و برگهای این نوع ختمی را میتوان به صورت دم کرده یا عرق گیاهی استفاده نمود و از آن برای درمان انواع بیماریها استفاده کرد.
- گل ختمی زرد، ملین و برطرف کننده یبوست است، بیماریهای تنفسی را برطرف میکند، سرفههای خشک را از بین میبرد، همچنین برای رفع گلو درد میتوانید جوشانده گل ختمی را غرغره کنید.
- استفاده از این گیاه دارویی برای درمان بیماریهای زنان نیز بسیار مفید بوده، استفاده از دم کرده گل ختمی، عادت ماهیانه را منظم و ترشحات عادت ماهیانه را برطرف میکند.
- خواص گل ختمی برای کلیهها، برطرف کردن تورم ناشی از احتباس آب در بدن بوده، ادرار را زیاد میکند و به طور کلی ناراحتیهای دستگاه ادراری را برطرف و قند خون را تنظیم میکند.
- عصاره گل ختمی بر روی سوخت و ساز بدن موثر بوده، از چاق شدن و تجمع چربی در کبد پیشگیری میکند.
- گیاه دارویی ختمی زرد، یکی از داروهایی است که پوستاندازی را سریع و شادابی پوست را تضمین میکند و ضدعفونی کننده بسیار خوب و ضدقارچ است. همچنین از آن برای درمان ریزش مو، شوره و چربی سر استفاده می شود. از دیگر کاربردهای آن از بین بردن جای جوش و برطرف کننده جوش صورت، کاهش قرمزی و سوزش اگزما، نرم کردن پوستهای خشک و ایجاد طراوت و شادابی پوست با استفاده از انواع ماسک گل ختمی است.
خواص ريشه ختمی زرد
از ریشه این گیاه نیز برای معالجه ناراحتیهای پوستی همراه با گل آن استفاده میشود و عصاره ریشه ختمی، باعث نرم شدن پوست میگردد. همچنین از عصاره ریشه برای درمان سوختگیها و زخمهای پوستی نیز میتوان استفاده نمود. استفاده از دم کرده ریشه این گیاه برای درمان سرفههای خشک، درمان سرماخوردگی، گلو درد و دیگر مشکلات تنفسی بسیار مفید است.
خواص برگ ختمی زرد
در کشورهای افریقایی از برگهای گل ختمی زرد برای درمان زخمها و جراحات استفاده شده، برگهای این گیاه را به طور مستقیم در محل زخم قرار میدهند. از ضماد تهیه شده از برگ ختمی نیز برای درمان رعشه استفاده میشود. ضماد برگ ختمی در برطرف كردن درد سياتيك مفيد است و برای التيام شكستگیها، میتوان این ضماد دارویی را روی محل شكستگی قرا داد. از دیگر کاربردهای ضماد تهیه شده از برگهای گیاه ختمی، برطرف کردن دملها، ورم پستان، ورم بناگوش و ورم معده است.
سایر کاربردهای گل ختمی زرد
امروزه از گیاه ختمی زرد در صنعت داروسازی استفاده میشود. فرم دارویی جدید از این گیاه به نام التادین وجود دارد که به صورت ترکیبی از این گیاه و گیاه آویشن برای درمان التهابات تنفسی، سرفههای تحریکی، تب و برونشیت تجویز میگردد. همچنین از این گیاه آدامسی تهیه میشود که برای تسکین دندان درد مفید و مثمر است، از ریشه و گلهای این گیاه نیز برای تهیه و ساخت محصولات آرایشی و بهداشتی استفاده شده، از فیبر موجود در ساقههای این گیاه برای تهیه کاغذ و از ریشه آن برای تهیه نوعی چسب استفاده میشود. روغن گرفته شده از بذرهای این گیاه برای تهیه جلا و نقاشی کاربرد دارد.
نکات احتیاطی
در مورد این گیاه هیچ گونه عوارض جانبی و یا تداخلات دارویی تا کنون گزارش نشده است، اما لازم است ماردان باردار و شیرده از مصرف آن پرهیز کنند. همچنین استفاده از این گیاه برای کودکان زیر دو سال ممنوع است.