فاصله زن و مرد در نماز؛ آیا زن می تواند جلوتر از مرد نماز بخواند؟

ستاره | سرویس مذهبی – فاصله زن و مرد در نماز  چقدر باید باشد؟ برخی از مراجع، ایستادن زن در کنار مرد و حتی جلوتر از او به هنگام نماز را حرام و برخی دیگر از مراجع نه باعث بطلان نماز؛ بلکه آن را فقط مکروه می دانند.

 

در موضوع رعایت فاصله بین زنان و مردان در نماز دو نظر عمده بین مراجع عظام تقلید وجود دارد: برخی رعایت آن را واجب و عدم رعایت فاصله و یا نبود حائل را موجب بطلان نماز می دانند. برخی دیگر رعایت آن را مستحب می دانند و نه واجب و نیز عدم رعایت فاصله و یا نبود حائل را موجب بطلان نماز نمی دانند. سوالاتی که در این زمینه مطرح می شود از این قرار است:

• فاصله زنان و مردان در نماز چقدر باید باشد؟
• آیا قرار دادن حائلی مانند پرده میان آنها لازم است؟
• آیا در این موضوع، فرقی بین محرم و نامحرم هست؟
• در نماز فرادی و جماعت چطور؟

 

نظر اول: فاصله زن و مرد در نماز مستحب است

برخی از مراجع، ایستادن زن در کنار مرد و حتی جلوتر از او به هنگام نماز را نه حرام می دانند و نه باعث بطلان نماز؛ بلکه آن را فقط مکروه می دانند. برای رفع این کراهت هم یا بین شان حائلی مانند پرده قرار دهند یا حداقل پنج متر (ده زراع) فاصله بگیرند.

بنابر نظر این بزرگان، بهتر است زن، طورى بایستد كه جای سجده او كمى از جاى ایستادن مرد عقب تر باشد.

امام خمینی: مستحب است زن عقب تر از مرد بایستد و سجده گاه او از محل ایستادن مرد کمی عقب تر باشد. اگر زن برابر [یعنی در کنار] مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند، بهتر آن است كه نماز را دوباره بخوانند.

آیات عظام گلپایگانی، بهجت و صافی به حکم بالا این را هم اضافه می کنند که: مكروه است زن در نماز جلوتر از مرد یا مُحاذى (موازی) با او بایستد.

آیات عظام گلپایگانى و صافى: اگر زن برابر مرد [یعنی در کنار] یا جلوتر بایستد نماز هر دو صحیح است چه با هم وارد نماز شوند یا به ترتیب.

هرچند آیت الله بهجت تصریح به این حکم ندارند؛ اما از اشتراک نظری که با این گروه داشتند به دست می آید که حکم ایشان در این باره نیز صحیح بودن نماز زن و مرد در این صورت است.

آیت الله زنجانى: اگر زن برابر مرد [یعنی در کنار] یا جلوتر، بدون رعایت فاصله مناسب بایستد و با هم وارد نماز شوند احتیاط مستحب آن است كه نماز را دوباره بخوانند و اگر یكى بعد از دیگرى به نماز بایستد احتیاط مستحب آن است كه نمازش را دوباره بخواند.

آیت الله خامنه ای: در مكان هایى مثل حرم امام رضا (ع) كه برخى خانمها جلوتر از آقایان ایستاده اند یا برعكس، اگر بین زن و مرد مقدارى (حداقل به اندازه یك وجب) فاصله باشد، جلوتر بودن زن یا هم ردیف بودن او با مرد اشكال ندارد و نمازشان صحیح مى باشد.

 

نظر دوم: فاصله زن و مرد در نماز واجب است

برخی مراجع نیز بر این نظرند که زن باید [یعنی واجب است] در نماز عقب تر از مرد بایستد؛ بنابراین اگر زن جلوتر یا مساوى مرد بایستد نماز باطل است.

آیات عظام فاضل و مکارم شیرازی: در نماز، زن باید عقب‌تر از مرد بایستد. بنابراین اگر زن جلوتر یا مساوى مرد بایستد نماز باطل است. اگر زن در كنار مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند نماز هر دو باطل است؛ امّا اگر یكى قبلًا وارد نماز شده باشد نماز او صحیح و نماز دوّمى باطل است. در این حكم بین محرم و نامحرم تفاوتى نیست.

آیت الله سیستانی هم با قید احتیاط لازم حکم به عقب تر ایستادن زن می کنند. اگر زن در كنار مرد یا جلوتر بایستد و با هم وارد نماز شوند بنا بر احتیاط واجب باید نماز را دوباره بخوانند و هم چنین است اگر یكى زودتر از دیگرى به نماز بایستد.

 

 

فاصله زن و مرد در نماز جماعت

بنابر مبنای گروه اول از مراجع معظم تقلید:

زنان و مردان می توانند در کنار هم به نماز جماعت بایستند (یعنی بدون رعایت فاصله و حتی تقدم و تاخر) و نمازشان نیز صحیح است هر چند که این نوع ایستادن مکروه است و بهتر آن است که زنها عقب تر از مردان بایستند و اگر می خواهند در کنار مردان بایستند در پشت حائلی مانند پرده قرار گیرند.

آیت الله خامنه ای: ایستادن زنان در کنار مردان فقط کراهت دارد و موجب بطلان نماز نمی شود. برای رفع این کراهت هم می توان بین آنها حائلی قرار داد (مانند نصب پرده) تا این کراهت کنار هم ایستادن مردان و زنان در نماز برطرف شود. اما اگر همین زنانها پشت سر مردان بایستند دیگر آن کراهت کنار هم ایستادن در نماز نیز وجود ندارد و نیازی به نصب حائلی مانند پرده هم وجود نخواهد داشت.

بنابر مبنای گروه دوم از مراجع معظم تقلید:

زنان باید (واجب است) عقب تر از مردان بایستند و نباید در کنار یا جلوتر از آنها بایستند و اگر محل ایستادن آنها در کنار مردان بود باید حائلی مانند پرده بین شان نصب شود.

 

حداقل فاصله زن مرد در نماز جماعت

آیت الله تبريزى: بايد حداقل بين زن و مرد يك وجب فاصله باشد و با رعايت فاصله، اگر زن هم جلوتر بايستد، نمازش صحيح است.

آیت الله خامنه‏ اى: بنا بر احتياط واجب بايد حداقل بين زن و مرد يك وجب فاصله باشد و با رعايت فاصله، اگر زن هم جلوتر بايستد، نمازش صحيح است.

آیت الله وحيد: بايد بين مرد و زن در حال نماز، حداقل يك وجب فاصله باشد ؛ ولى اگر زن برابر مرد يا جلوتر در كمتر از فاصله‏اى كه ذكر شد بايستد و هر دو با هم وارد نماز شوند، بايد نماز را دوباره بخوانند.