مچ درد یا سندرم تونل کارپال چیست؟

ستاره | سرویس سلامت – مفصل مچ دست به ظاهر از تركیب دو استخوان زند زبرین (Radius) و زند زیرین (Ulna) و هشت استخوان مچ دست بوجود آمده است؛ ولی در واقع این مفصل از استخوان‌های زند زبرین و سه استخوان ناوی یا اسکافوئید (Navicular or Scaphoid bone)، استخوان هلالی (Lunate bone) و استخوان هرمی (Triquetral bone) تشكیل شده است. چهار استخوان ذكر شده مچ دست با استخوان‌های ردیف پایین‌تر به نام‌های ذوزنقه (Trapezium bone) و چنگكی (Hamate bone) نیز مفصل شده و همین استخوان‌ها با استخوان‌های كف دست مفصل می‌شود.

 

حرکات مچ دست

مچ دست قادر به انجام حركات زیر است:

• دور شدن یا آبداكشن (Abduction): در این حرکت مچ دست از خط فرضی میانی دست به سمت بیرون دور می‌شود.

 

 

• نزدیك شدن یا آداكشن (Adduction): در این حرکت مچ دست از خط میانی دست به سمت داخل نزدیک می‌شود.
• تا شدن یا فلكشن (Flextion): استخوان‌ها در سطح ساجیتال (سطحی فرضی که بدن را به دو نیمه چپ و راست تقسیم بندی می‌کند) به یکدیگر نزدیک می‌شوند و زاویه بین مفصل کاهش می‌یابد.

 

 

• باز شدن یا اكستنشن (Extension): در این حالت استخوان‌ها در سطح ساجیتال از یکدیگر دور می‌شوند و زاویه بین مفاصل زیاد می‌شود.
• هایپر آداكشن (Hyperadduction): این حرکت ادامه حرکت آداکشن است به طوری که از مبدأ حرکت آداکشن فراتر رود. این حرکت علاوه بر مچ دست در مفاصل ران و شانه نیز قابل انجام می‌باشد.
• هایپر فلكشن (Hyperflextion): ادامه حرکت فلکشن در مفصل مچ دست است. این حرکت در شانه نیز قابل انجام است.

 

ساختار عضلانی مچ دست

حركات متنوعی كه در مچ دست وجود دارد به علت وجود بیست و پنج عضله‌ای است كه در این قسمت فعالیت دارند. قوی كردن این عضلات مخصوصا عضلات ناحیه ساعد می‌تواند شما را در برابر مچ درد تا حدودی مصون سازد. از این عضلات می‌توان به بازكننده دراز شست دست، دور كننده دراز شست دست، تاكننده دراز شست دست، بازكننده انگشت كوچك دست، تا كننده عمقی انگشتان دست و چندین عضله دیگر اشاره كرد.

 

مچ درد چگونه دردی است؟

سندروم تونل کارپال (Carpal Tunnel Syndrome) یكی از بیماری‌های بسیار رایجی است كه متأسفانه در گذشته چندان مورد تحقیق قرار نگرفته و تا حدی ناشناخته مانده است. معمولاً مردم این بیماری را به عنوان “مچ درد” می‌شناسند كه درد آن به انگشت‌های دست ختم شده و حركات دست را تا حدودی مشكل می‌سازد و ناتوانی به وجود می‌آورد. امروزه این ناراحتی در میان كارگران و كاركنان كشورهای صنعتی فوق العاده رایج است. این عارضه در میان كسانی كه ساعات زیادی با كامپیوتر كار می‌كنند مانند صندوق‌دارها، ماشین‌نویس‌ها و كارگران كارخانه‌های ماشین سازی و افرادی كه به كارهای مكانیكی اشتغال دارند بسیار رایج است. در حال حاضر این درد شناخته شده و قابل درمان است. البته عوامل دیگری نیز می‌تواند موجب مچ درد شود ولی این بیماری یكی از شایع‌ترین علت‌های درد در ناحیه مچ دست است.

 

علل بروز مچ درد چیست؟

آرتروز یا ساییدگی مچ دست

آرتروز یا ساییدگی مچ دست می‌تواند موجب درد و تورم مچ دست و محدودیت حرکتی آن شود. شکستگی‌های بدجوش خورده مچ دست و یا آسیب‌های ماندگار در غضروف‌ها و یا ناپایداری در مفاصل مچ دست می‌توانند در دراز مدت موجب بروز آرتروز در مچ دست گردد. تحقیقات نشان می‌دهد از هر ده نفر افرادی كه به این ناراحتی دچار هستند، یك نفر كسانی هستند كه با دست‌هایشان كار می‌كنند. خانم‌های خانه‌دار، تایپیست‌ها، قصاب‌ها، نجارها، موسیقی دانان و خیاط‌ها بیشتر به این بیماری دچار می‌شوند. به عبارتی این عارضه در میان زنان ۴۰ تا ۶۰ ساله و بخصوص زنان باردار رایج است؛ زیرا در دوران بارداری به دلیل ترشحات زیاد هورمون، غضروف شل شده و باعث تورم می‌گردد. در ضمن این حالت در میان خانم‌هایی كه قرص ضد بارداری مصرف می‌كنند نیز دیده می‌شود. همچنین كسانی كه از ناراحتی تیروئید رنج می‌برند به دلیل نوسان هورمون به این بیماری دچار می‌‌گردند.

 

گانگلیون یا کیست سینوویال در مچ دست

گانگلیون می‌تواند موجب درد مچ دست شود. گانگلیون یک کیست خوش خیم بافت نرم است که معمولا در پشت مچ دست خانم‌ها ایجاد می‌شود. درون این کیست مایع غلیظی جمع می‌گردد. گانگلیون بصورت یک برجستگی سفت دید می‌شود که اندازه آن ممکن است در طول زمان کم و زیاد شود.

 

 

بیماری دکرون مچ دست

در بیماری دکرون مچ دست که موجب احساس درد در سمت خارجی مچ دست می‌شود، مشکل اصلی تورم غلاف تاندون‌هایی است که از این ناحیه عبور می‌کنند. این بیماری بیشتر در خانم‌ها بخصوص آن‌هایی که کارهای مکرری را با مچ دست انجام می‌دهند دیده می‌شود.

 

سندروم تقاطع

سندروم تقاطع می‌تواند موجب احساس درد در سطح بیرونی مچ دست گردد. این بیماری به علت ساییده شدن تاندون‌هایی که از مچ دست بر روی هم عبور می‌کنند، ایجاد می‌شود.

 

بیماری کین باخ و مچ درد

بیماری کین باخ به علت کاهش خون‌رسانی به استخوان لونیت ایجاد می‌شود. بیمار مبتلا به کین باخ دچار درد مچ دست و محدودیت حرکتی در مچ دست است.

 

سایر علل درد مچ دست

عفونت‌های مفصل یا استخوان‌های مچ دست یا عفونت بافت‌های اطراف آن، شکستگی‌ها و در رفتگی‌ها و آسیب تاندون‌های مچ دست، تومورهای این ناحیه و یا انواع روماتیسم‌ها هم می‌توانند موجب درد مچ دست شوند.

 

ورزش های مفید برای پیشگیری از مچ درد

با انجام تمرینات زیر می‌توانید تا حدی از ابتلا به مچ درد را در آینده را پیشگیری کنید.

1. انگشتان خود را محكم بسته یك ثانیه بسته نگه دارید مجددا باز كنید این كار را بیست بار پشت سر هم برای هر دست انجام دهید.
2. یك توپ تنیس یا چند جوراب كه در هم به شكل توپ پیچیده شده است را در دست گرفته و سعی كنید انگشتان خود را ببندید. در این صورت انگشتان شما با مقاومت از طرف توپ مواجه می‌شود؛ انگشتان خود را در همین وضعیت به مدت سه ثانیه نگه دارید و سپس سه ثانیه استراحت دهید. این حركت را ده بار برای هر دست انجام دهید.
3. آرنج خود را طوری خم كنید كه ساعد شما با بازویتان زاویه نود درجه تشكیل دهد طوری كه كف دست شما رو به بالا باشد سپس انگشتان خود را بسته مچ خود را به آرامی به سمت بالا و پایین حركت دهید.
4. دست خود را در همان حالت تمرین شماره قبل نگه داشته ولی این‌بار به جای بالا و پایین كردن، مچ دست را به چپ و راست به آرامی حركت دهید (توجه داشته باشید كه مچ در این حركت باید بدون هیچ شكستگی از ساعد باشد.)
5. دست خود را در همان حالت تمرین شماره قبل نگه داشته این‌بار مچ خود را طوری حركت دهید كه در مرحله اول كف دست رو به بالا باشد و در مرحله بعد با چرخاندن ساعد كف دست رو به پایین شده باشد (توجه داشته باشید كه مچ در این حركت باید بدون هیچ شكستگی با ساعد باشد و زاویه نود درجه‌ای ساعد با بازو حفظ شود.)

 

ارتباط مچ درد و استفاده از رایانه چیست؟

استفاده از موس تقریبا به بخشی جدا نشدنی و معمول در کار با کامپیوتر تبدیل شده است و در بسیاری از موارد باعث بروز مشکلاتی در مچ دست می‌شود. توجه به نکات زیر در کاهش مشکلات بوجود آمده در اثر بکارگیری بیش از حد موس موثر می‌باشند:

استفاده از ماوس نوری: استفاده از موس‌های قدیمی که با گوی کار می‌کنند را فراموش کنید. موس‌های نوری از حساسیت بیشتری برخورداند و به همین دلیل کار با آن‌ها به نسبت موس‌های قدیمی نیاز به فشار کمتر دست و حرکت کمتر مچ دارد. با کمی تنظیم و انتخاب یک موس اپیتک می‌توانید حرکت مچ دست خود را کمتر و مدت بیشتری از موس بدون احساس خستگی استفاده کنید.

موس پد طبی: موس پدهای طبی دارای یک بالشتک در پایین پد هستند که مچ دست بر روی آن قرار می‌گیرد. مهمترین عامل درد مچ در کار با موس حالت شکسته و زاویه مچ دست است که در بلند مدت حتی می‌تواند باعث دردهای مزمن و ماندگار در مچ دست شود. اما در موس پدهای طبی مچ دست در وضعیت بهتری قرار می‌گرد و تقریبا ساعد و کف حالت افقی و بدون شکستی دارند که این مسئله در سلامتی مفاصل و خستگی کمتر مچ دست نقش مهمی دارد.

 

 

ورزش: در بسیاری از موارد کار با موس و کیبورد و یا احتمالا نوشتن تنها کارهایی هستند که ممکن است یک فرد در طول روز با مچ دست خویش انجام دهد. این مسئله در دراز مدت باعث ضعیف شدن مچ دست می‌شود به طوریکه کمی فشار بیشتر می‌تواند باعث درد مچ دست شود. لذا انجام ورزش‌های ذکر شده در بالا بسیار موثر می‌باشد.

اسکرول کردن صفحات وب: تا کنون فکر کرده‌اید که چه مدت از زمانی را که با موس کار می‌کنید صرف اسکرول کردن صفحات می‌کنید؟ به خصوص اگر اهل کار با اینترنت و گردش در وب باشید قطعا مدت زیادی را صرف اسکرول صفحات وب می‌کنید. اسکرول با حرکت موس باعث تغییر زاویه مچ دست و یا حرکت دست می‌شود. استفاده از موس‌هایی که دکمه اسکرول را وسط کلیدهایشان دارند می‌توانند نیاز به حرکت دست و مچ را کاهش دهند. طبیعی است که کاری که تنها با حرکت یک انگشت انجام می‌شود را با مچ دست و یا ساعد انجام نمی‌دهند. در نهایت و چنانکه از مطالب بالا مشخص است کمی دقت در انتخاب و خرید موس و موس پد می‌تواند سلامتی بیشتر و خستگی کمتری را برای شما به ارمغان آورد.

منبع: وبسایت دکتر علی فرخانی – وبلاگ شاپوران