علت ترس از تاریکی کودکان چیست و چگونه با آن برخورد کنیم؟

ستاره | سرویس روانشناسی – ترس از تاریکی کودکان از حدود ۲ تا ۳ سالگی شروع می‌شود. در واقع این ترس تا حدودی نشان دهنده رشد ذهنی و هوش کودک است. زیرا عامل اصلی این ترس‌ و کابوس‌های شبانه تصورات خیالی کودک است که از ذهن خلاق آنها نشات می‌گیرد. کودکان قوه تخیل بسیار قوی دارند و تا آنجا که به آن‌ها مربوط است اژدها، جادوگر، هیولا و… کاملا واقعی هستند. این ترس‌ها به طور معمول با بزرگتر شدن کودک از بین می‌روند ولی گاهی نیز ممکن است تا بزرگسالی ادامه پیدا کند، مخصوصا اگر در کودکی برخورد درستی با این ترس‌ها نشود و اثر روانی آن با کودک بماند.

 

علت ترس از تاریکی کودکان

• یکی از دلایل مهم ترس از تاریکی در کودک شیوه نادرست تربیتی والدین با فرزندانشان هست. به طور مثال جهت تنبیه فرزندشان، او را در اتاق تاریکی مانند زیرزمین و انباری تاریک زندانی می‌کنند.

• روانشناسان معتقدند نحوه صحبت کردن والدین با کودک نیز می‌تواند یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار ترس از تاریکی کودکان باشد. به طور مثال گفتن جملاتی مانند: «اگر به حرفم گوش نکنی لولو شب می‌یاد تو اتاقت و با خودش می‌بردت.» و سایر جملات از مواردی هستند که ترس کودکان را چندین برابر می‌کنند. آرام کردن کودک با روش ایجاد ترس از موجودات خیالی، یکی از بدترین روش‌های تربیتی است که متاسفانه میان خانواده‌ها رواج دارد.

• کودکان خردسال ممکن است با قوه تخیل قوی خود هر تصویر ذهنی پیش پا افتاده و یا حتی شاد را به چیزی ترسناک تبدیل کنند. جدا کردن خیال از واقعیت برای کودکان کار دشواری است. سایه‌های روی دیوار و جیر‌جیر پله‌ها کودک شما را متقاعد می‌کند که ترس‌هایش بی‌مورد نبوده است.

• اصولا ترس از تاریکی این مساله را یادآوری می‌کند که کودک نمی‌داند در تاریکی چه کاری باید انجام دهد و وقتی به تنهایی فکر می‌کنند شدیدا می‌ترسند. خیلی مواقع این ترس برگرفته از تصورات ذهنی او درباره دزد و سایر موجودات خیالی‌ست که از اطرافیانش شنیده است. این کودکان بیش از هر چیزی نیاز به احساس امنیت و آرامشی که از والدین و اطرافیانشان می‌گیرند دارند.

 

 

واکنش مناسب به ترس از تاریکی در کودکان

۱- لازم است که با این ترس در کودکان با حساسیت برخورد شود تا از به وجود آمدن مشکلات دراز مدت جلوگیری شود. کودکانی که از تاریکی و تنهایی دچار ترس می‌شوند، بیش از هر چیز نیازمند احساس امنیت و آرامشی هستند که والدین می‌توانند به آن‌ها بدهند.

۲- بگذارید کودک از ترس خود برای شما صحبت کند و آنرا به کتمان ترسش ترغیب نکنید و احساساتش را مسخره نکنید.

۳- ترس از تاریکی کودکان در بسیاری موارد از خیالات و اوهام ناشی از تاریکی سرچشمه می‌گیرد، کودک شما نمی‌تواند آنها را بیان کند و شما نیز هرگز قادر به درک آنها نیستید. پس فقط به ترس کودک احترام بگذارید و همیشه با او همدردی کنید، او را دلداری دهید، و به او اطمینان ببخشید.

۴- مواظب فیلم‌ها و برنامه‌های ترسناک تلویزیونی و نیز داستان‌های تخیلی وحشتناک باشید، زیرا ممکن است به صورت غیرمنتظر‌ه‌ای موجب ترس‌های غیرمنطقی در کودکان شوند. حتی دلقک‌ها و شخصیت‌های پانتومیم نیز می‌توانند ذهن یک کودک مستعد ترس را آشفته کنند.

۵- با بازی، کودک را به قرار گرفتن در تاریکی عادت دهید. مثلا شما به عنوان راننده ماشین، و او مسافر شما. ابتدا مکان‌های روشن خانه را و سپس مکان‌های تاریک را طی کنید و به تدریج زمان ماندن در نقاط تاریک را بیشتر نمایید. یا اینکه زیر میز، اتاق بازی درست کنید و روی میز پتو بیندازید و درب و پنجره هم بگذارید و یا در بازی دیگر اشیایی را در خانه از جمله در جای تاریک پنهان کنید که در بازی باید آنرا پیدا نمایید.

۶- علت اصلی ترس از تاریکی کودکان را پیدا کنید و در زمان مواجهه با ترس اگر نمی تواند ترسش را بیان کند از او بخواهید که نقاشی بکشد. به نقاشی کودکان دقت کنید. اصولا کودکانی که می‌ترسند بیشتر از رنگ‌های تیره و مات استفاده می‌کنند و یا چیزی را می‌کشند و بعد او را خط خطی می‌کنند. هیچ وقت از فرزندتان نخواهید چیزی را نقاشی کند که از آن می‌ترسد. کودک شما اول باید احساس آرامش و امنیت داشته باشد و بعد اگر می‌خواهد عامل ترس خود را نقاشی کند. شما می‌توانید بعد از ترسیم نقاشی فرزندتان در رابطه با موضوع نقاشی پرس و جو کنید تا عامل اصلی اضطراب کودکان و ترس او را بیابید.

۷- موفقیت کودک را در غلبه بر ترسش تحسین نمایید و وقتی کودک نشان داد ترسش کاملا از تاریکی از بین رفته به او یک پاداش مخصوص بدهید.

 

 

واکنش مناسب به ترس از تاریکی کودکان موقع خوابیدن

۱- بهتر است هنگام خواب، اتاق او را با چراغ کم نور، روشن نگه دارید. بدین ترتیب هرگاه کودک بعد از خوابی که می‌بیند بیدار شود، می‌تواند موقعیت خود را در اتاق پیدا کند و رویا را از واقعیت تشخیص دهد. البته این را در نظر داشته باشید چراغ خواب را جایی بگذارید که موجب ایجاد سایه اشیا اتاق بر روی دیوار نشود. زیرا کودکان از این سایه‌ها با قدرت تخیلشان هر چیزی می‌سازند و از او می‌ترسند.