نویسنده: صفورا دادخواه
بروزرسانی: 19 دی 1400
ستاره | سرویس مادر و کودک – خواب کودک یک مسئله مهم و حیاتی در روند رشد کودک است. اینکه کودک شما چه ساعتی بخوابد و چه میزان از شبانه‌روز را در خواب باشد قطعا روی نحوه زندگی شما والدین هم تاثیر چشمگیری دارد. با افزایش رشد کودک تعداد ساعات خواب او هم دست‌خوش تغییراتی می‌گردد. اگرچه نمی‌توان یک برنامه خواب واحدی برای تمامی کودکان در سنین خاص و یکسانی پیش‌بینی کرد اما می‌توان به طور تقریبی از میزان آن در سالهای مختلف رشد او آگاه شد.
هیچ عدد دقیقی برای ساعات خواب مورد نیاز برای همه بچه‌ها در یک سن خاص وجود ندارد. یک کودک دو ساله ممکن است از ساعت ۸ شب تا ۸ صبح بخوابد، اما کودک دیگر با سنی مشابه ممکن است با خوابیدن از ۱۰ شب تا ۵ صبح، کاملا سرحال شود. به هر حال خواب در سلامت کودک نقش مهمی را ایفا می‌کند؛ اما همیشه ارتباط بین کمبود خواب یک کودک و رفتارش، روشن و واضح نیست. وقتی بزرگ‌ترها خسته می‌شوند بدخلق شده و انرژی‌شان کاهش می‌یابد، اما کودکان احتمال دارد که فعال‌تر شده، مرتبا با همه چیز مخالفت کرده و رفتارهای افراطی از خود نشان دهند. درواقع می‌توان گفت هر کودکی شخصیت منحصر به فردی دارد که میزان خواب مورد نیاز او را تعیین می‌کند.
میزان خواب نوزاد
عموما میزان خواب نوزاد ، بین ۱۶ تا ۲۰ ساعت در شبانه‌روز است که این میزان خواب بین شب و روز تقسیم می‌شود. نوزادان هر ۳ تا ۴ ساعت باید بیدار شوند تا وزن‌گیری آنها کامل شود، این اتفاق در دو هفته اول روی می‌دهد. بعد از آن، حتی اگر نوزاد مدت بیشتری را هم بخوابد مشکلی ایجاد نمی‌شود. البته بیشتر نوزادان فاصله زمانی زیادی را نمی‌خوابند چون گرسنه می‌شوند. بیشترین مدتی که یک نوزاد به طور پیوسته می‌خوابد معمولا بین ۴ تا ۵ ساعت است این کاملا به میزان گرسنگی طفل بستگی دارد. اگر نوزاد مدت زیادی را بخوابد احتمالا در طی روز گرسنه‌تر شده و نیاز به وعده‌های غذایی بیشتر در او افزایش می‌یابد.
ایده‌‌آل این است که کودکتان قبل از به خواب رفتن، در تختخواب مخصوص خود قرار گیرد و اصلا زود نیست که ساعت خواب منظم و ثابتی را برای او در نظر بگیرید. هر کار آرامش‌بخشی که در زمان خاصی در هر شب انجام شود، به روتین ساختن ساعت خواب کودک کمک می‌کند.
میزان خواب کودک از شش ماهگی تا یک سالگی
در شش ماهگی ممکن است کودک در حدود ۳ ساعت در طی روز و ۱۱ ساعت در شب بخوابد، در این سن شما می‌توانید عکس‌العمل خود را نسبت به رفتار کودکی که در طول شب بیدار شده و گریه می‌کند تغییر دهید. شما می‌توانید به مدت ۵ دقیقه او را به آرامی در گهواره‌اش نوازش کرده تا مجدداً به خواب رود. اگر فرزندتان در حال گریه از خواب شبانه بیدار می‌شود، بررسی کنید که بیمار نباشد و خودش را خیس نکرده باشد. شما می‌توانید او را با مهربانی وقتی به پشت یا به شکم خوابیده نوازش کنید. استفاده از پستانک یا مکیدن انگشت میتواند به کودک در این سن کمک کند که آرام شدن را یاد بگیرد.
در صورتی که کودک به گریه کردن ادامه می‌دهد شما اجازه دارید کمی بیش از ۵ دقیقه و به آرامی به نوازش او بپردازید، به همین ترتیب طفل بعد از چند روز به خواب رفتن مجدد را در محل مناسب خویش خواهد آموخت اما اگر از خواب برخاستن‌های مکرر او بیش از ۵ یا ۶ نوبت در طول شب اتفاق افتد، حتماً باید با پزشک کودک خویش مشاوره نمائید.
میزان خواب کودک از یک سالگی تا سه سالگی
اغلب کودکان در بین سنین ۱ تا ۳ سالگی حدود ۱۰ تا ۱۳ ساعت می‌خوابند. هیجانات گوناگون و یا تمایل به بیدار ماندن با پدر و مادر و غافل نشدن از جریاناتی که در پیرامون خود می‌گذرد میتواند عاملی برای بیدار ماندن کودک تلقی گردد. زمان شروع علائم به خواب رفتن کودکتان را در شب هنگام یادداشت کرده و سعی نمائید که آن را در شب های بعدی به عنوان زمان تقریبی به خواب رفتن او اعمال کنید. به استراحت نمودن کودکان ۲ یا ۳ ساله خود در طول روز اصرار نورزید مگر سستی و خستگی بر آنها فائق آید.
توجه: فقدان و یا کمبود خواب در کودکان باعث تندخوئی و یا انواع رفتارهای افراطی شده و همچنین امکان دارد بیماری اختلال کم توجهی و بیش فعالی را در کودکان (ADHD) ایجاد کند.
والدین گاهی به اشتباه فکر می‌کنند که بیدار نگه‌داشتن کودکان به روش‌های مختلف به خوابیدن آنان سر ساعت مشخص کمک می‌کند. در حقیقت اگر کودکان بیش از حد خسته شده باشند ساعت مشخصی برای خوابیدن نخواهند داشت. برقراری ساعت معمول خواب به کودکان کمک می نماید تا آنان آرامش داشته و برای خواب مهیا گردند. توجه داشته باشید که دندان در آوردن کودک در این سنین میتواند اختلالاتی در خواب او به وجود آورد که موقتی است.
میزان خواب کودک بین سنین سه تا نه سالگی
کودکان پیش دبستانی در حدود ۱۰ تا ۱۲ ساعت در هر شب می‌خوابند اما دلیلی وجود ندارد که به طور کلی در این حد آنها در خواب باشند. کودک ۵ سالهای که در طول شب به قدر کافی استراحت نموده است نیازی به خواب در طول روز ندارد. در نهایت می‌توان گفت کودکان در بین سنین ۶ تا ۹ سالگی حدود ۱۰ ساعت را در خواب به سر می‌برند.
توصیه‌هایی برای تنظیم خواب کودک
به او کمک کنید که خودش به خواب برود
در حالی که که کودکتان یاد می‌گیرد که بتواند خودش به خواب برود، این که نیمه‌های شب به سراغتان بیاید و از شما بخواهد که با او در رختخوابش بخوابید امری طبیعی است. اما هدف این است که به او کمک کنید تمام شب در رختخوابش بخوابد.
به او آرامش ببخشید
سعی نمائید قبل از به خواب رفتن کودک با او خلوت کنید و با گفت و گوئی کوتاه به آنان درباره همه چیز اطمینان خاطر بخشید، که این کار خود در به آرامش رسیدن کودک و ادامه آن در طول خواب کمک فراوان می‌نماید.
نگذارید کودک بترسد
نور خانه را کم کنید. روشن بودن یک چراغ خواب باعث می‌شود که وقتی که تنها در تاریکی شب بیدار شد نترسد. اما به یاد داشته باشید که نور زیاد مانع از به خواب رفتن او می‌شود. اگر کودکتان ترس‌های شبانه دارد حقیقت را به او بگویید. کودکتان به شما اعتماد دارد. اگر به او بگویید که هیچ هیولایی وجود ندارد ممکن است باور کند.
ساعات تماشای تلوزیون را کم کنید
هرچه کودک بیشتر تلویزیون تماشا کند، بیشتر در به خواب رفتن مشکل خواهد داشت و احتمال مختل شدن خواب او بیشتر می‌شود. بهتر است زمان مشخصی را آن هم در طول روز به تماشای تلوزیون کودک اختصاص دهید.
برای داشتن یک خواب آرام شبانه او را در روز به پارک ببرید
شاید کودکتان در طول روز نیاز به تحرک و ورزش بیشتری داشته باشد تا شب به خواب برود. اجازه بدهید اواخر بعد از ظهر در پارک بدود تا حسابی خسته شود.
در آخر باید بدانید ایجاد یک برنامه منظم برای خواب مهم است، اما مهم‌تر از آن این است که امنیت و عشقی را که لازمه خوابی آرام و خوب است، برایش فراهم کنید.
