نویسنده: مهناز پیرزاده
بروزرسانی: 17 مرداد 1401
ستاره | سرویس خواص شناسی – روناس از تیره گیاهی روبیاسه و از گیاهان چند ساله بوده كه از ریشه آن، یكی از بادوامترین رنگهای قرمز طبیعی به نام آلیزارین به دست می آید و به همین دلیل جزء یكی از گیاهان رنگ‌دار صنعتی محسوب می‌گردد. از برگ و ساقه این گیاه به عنوان علوفه حیوانی و از ریشه آن، به عنوان یك ماده رنگزا جهت استفاده در رنگرزی استفاده میشود. چندین گونه از گیاه روناس، به عنوان گیاه زینتی کشت میشود که برخی منبع رنگ و بعضی دیگر از نظر دارویی مهم هستند.
این گیاه به حالت وحشی در منطقه مدیترانه از اسپانیا تا آسیای صغیر و همچنین در شمال آفریقا و برخی نواحی آسیا می‌روید. منشاء اولیه آن خاور نزدیك و قفقاز بوده است. روناس در قدیم در ایران به صورت سنتی در تبریز، ارومیه، اراك، فارس و یزد كشت می‌گردید و امروزه نیز به صورت خودرو در استان مركزی و ساوه به صورت علف هرز در باغها در و در استان فارس نیز به صورت گیاه مرتعی مشاهده میشود. ریشه این گیاه علاوه بر استفاده در صنایع رنگرزی، دارای طعمی تلخ و گس بوده و قسمت مهم این گیاه از نظر طبی محسوب میشود. در ادامه مضرات و خواص روناس گردآوری شده است.
| روناس (Madder) | |
| طبع گیاه |
|
| طریقه مصرف |
|
| خواص درمانی |
|
| مضرات |
|
خواص روناس (طبیعت و خواص درمانی)
روناس از نظر طب قدیم ایران گرم و خشک است. برخی خواص دارویی این گیاه عبارتند از:
- ریشه روناس مدر است و میزان اوره موجود در خون را کاهش می دهد.
- گیاه روناس، دارای خاصیت انحلال سنگهای مجاری ادراری است.
- گیاه روناس به دلیل داشتن تانن، دارای خاصیت قابض بوده، ملین، مسهل و ضد نقرس می‌باشد.
- از خواص روناس، خاصیت ضد راشیتیسم (بیماری نرمی استخوان) بوده و هنگام شکستگی استخوان‌ها برای جوش خوردن سریع آنها موثر است.
- مصرف روناس رفع كننده دردهای قاعدگی است.
- كمپرس جوشانده روناس برای رفع بیماریهای پوستی مفید است.
- برای برطرف کردن بی حسی و سستی دست و پا، خوردن روناس مخلوط با عسل توصیه میشود، همچنین از دیگر خواص روناس با عسل، کمک به درمان و معالجه بیماری فلج است.
- مصرف روناس، افزاینده شیر مادران است.
- اگر چه روناس بطور كامل در پزشكی مورد استفاده قرار نمی‌گیرد اما بعنوان داروئی موثر در درمان زردی و یرقان كاربرد دارد، همچنین این گیاه کبد، کیسه صفرا و طحال را پاکسازی می‌کند.
- تسکین دردهای سیاتیکی از دیگر خواص روناس است.
- ضماد تهیه شده از برگ و ریشه روناس، کک و مک را برطرف و رفع کننده خارش پوست است.
- یکی دیگر از خواص گیاه روناس، افزایش اشتها است.
- روناس، یبوست شدید را معالجه و تورم بدن را از بین می برد.
- روناس، رنگ موی طبیعی بوده، از آن به همراه وسمه و حنا، برای رنگ کردن موها استفاده میشود.
کاربرد روناس در صنعت
مهمترین مورد استفاده از روناس در صنعت، رنگرزی پشم در صنعت قالی‌بافی و پارچه‌بافی است. ماده رنگی روناس (آلیزارین) امروزه به طور صنعتی نیز تهیه میشود، با این وجود امروزه، به دلیل کشف رنگ شیمیایی آنیلین، تا حدود زیادی اهمیت خود را از دست داده است.
مضرات روناس (موارد احتیاطی و منع مصرف)
روناس ترشح ادرار را زیاد می‌کند و فشار آن را بالا می‌برد، بنابراین ممکن است بر اثر استفاده زیاد، ایجاد خون در ادرار کند، در این صورت بهتر است که روناس با کتیرا خورده شود. مصرف گیاه روناس برای خانم‌های باردار و شیرده بایستی با احتیاط همراه باشد.
