نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: 21 شهریور 1401
در آیین‌هاى باستانى ایران براى هر جشن “خوانی یا سفرهای” گسترده مى‌شد که داراى انواع خوراکى‌ها بود. سفره نوروزى “هفت سین” نام داشت و مى‌بایست از بقیه سفره ها رنگین‌تر می‌بود. هرکدام از اشیا و خوراکیهای انتخابی بر سرسفره هفت سین در عید نوروز، نمایانگر نماد و معنای خاص در زندگی ایرانیان می‌باشند.
سفره هفت سین پارسی با ۷ جز که همگی با سین شروع می‌شوند یعنی؛ سیب، سیر، سماک (سماق به عبارتی سماغ)، سرکه، سمنو، سنجد و سبزه چیده می‌شود. این خوراکی و اشیاء به همراه کلامالله مجید در سر همه سفرهای هفت سین در سراسر ایران همیشه بطور ثابت وجود دارد. پس می‌توان گفت: گذاردن سنبل، سکه و سماور که نه خوراکی هستند و نه پارسی، هیچ حقیقت هفت سینی ندارند. و نیز گزینه‌هایی چون سوزن، سنجاق، ساعت و … نیز به همین ترتیب.
چرا هفت، سین؟
در گذشته عدد هفت خوش یمن، مبارک و حتی مقدس تلقی میشده است. هفت‌سین در مراسم نوروزی به روایت‌های گوناگون به وجود آمده است، گروهی از پژوهشگران بر این باورند كه در جشن نوروز، میوه‌ها، شیرینی‌ها و خوراکی‌ها را در هفت عدد از سینی‌ها می‌چیدند و بر سفره نوروزی می‌گذاشتند و آن را هفت‌سینی می‌گفتند که بعدها در طول زمان به هفت‌سین تبدیل شده است.
عدد هفت در زبان باستانی به نام “امرداد” است. امرداد معنای جاودانگی و بی مرگی نام داشت و از آنجایی که این عدد معنای زیبای زندگی و جاودانگی را می‌داد هفت واژه را به نشانه آن گزینه کرده و بر خوان نوروزی می‌چینند.
نگاهی گذرا به واقعیت های طبیعی، كتب الهی، باورهای مردم، هنر معماری، موسیقی، خط و نیز ادبیات ملل نشان می دهد كه عدد هفت تا چه حد مورد توجه ویژه قرار دارد. هفت برای ایران و ایرانیان باستان مقدس بود و از آن برای مفاهیم مثبت، خوش یمنی و فال نیک استفاده می‌شد مانند؛ هفت رنگ رنگین کمان، هفت خان رستم در شاهنامه، هفت آسمان، هفت اقلیم، هفت روز هفته، هفت فرشته، هفت شهر عشق در عرفان، هفت پیکر و … .
در قرآن كریم و نیز نزد مسلمانان ایرانی عدد هفت جدای از سایر عددها مورد توجه قرار دارد. در برخی از آیه‌ها و سوره‌های قرآن از عدد هفت نام برده شده و نیز قرآن را مشتمل بر هفت موضوع دانسته‌اند. مناسك حج هفت مرحله دارد و نخستین قاریان نیز هفت نفر بوده‌اند.
قبلا درباره نماد سنبل در سفره هفت سین صحبت کرده‌ایم، این بار قصد داریم درباره سیب صحبت کنیم و ببینیم میوه سیب در هفت سین نماد چیست؟
سیب در هفت سین نماد چیست؟
سیب در بسیاری از سنت‌های مذهبی و اغلب به عنوان میوه ممنوع و یا اسرار آمیز ظاهر می‌شود. یکی از مشکلات شناختن سیب در مذهب ، اسطوره‌شناسی و فولکلور این است که تا اواخر قرن هفدهم، کلمه سیب به عنوان یک کلمه عام برای تمام میوه‌ها و حتی میوه‌هایی مثل گردو (مغزدانه‌ها) به جز بری‌ها استفاده می‌شد.
سیب بر سر سفره هفت سین، نمادی از تندرستی و زیبایی است. سیب را مادر یا پدربزرگ خانواده بر سفره هفت سین می‌چیند. شاید به آن خاطر که همه ما بارها شاهد دلواپسی و نگرانی مادر خانواده برای حفظ سلامتی اعضای خانه بوده‌ایم. همچنین سیب را که راز و رمز آن عشق است و زایش و نمودی از هدیه الهی به بنده، بر سر هفت سین مینهند تا مورد لطف خدا قرار گیرند و از رزق و روزی بهشتی نصیبشان شود و دوستی خدا شامل حالشان.
ضرب‌المثل معروفی می‌گوید: “کسی که روزانه یک سیب بخورد، به پزشک نیازی نخواهد داشت.” تحقیقات علمی جدید، عقیده دارند که سیب شایستگی این شهرت که با خوردن آن انسان سالم می‌ماند را دارد. بنابراین در فلسفه نوروز، سیب به انسان یادآوری می‌کند که به فکر بهداشت و سلامت خود باشد.
