خواص گزنه چیست؟ (آشنایی با مضرات و خواص گیاه گزنه)

ستاره | سرویس خواص شناسی – گزنه گیاهی علفی، چند ساله، پایا با ساقه‌ای راست، چهار گوش و منشعب است که ساقه آن به طور راست تا ارتفاع یک متر بالا می‌رود و برگهای آن پوشیده از کرک‌های گزنده است. ساقه این گیاه را نیز پرزها و تارهای مخروطی شکل پوشانده است که در صورت لمس کردن به دست می‌چسبد و موجب خارش و سوزش می‌شود و به همین دلیل آن را گزنه نامیده‌اند. به منظور آشنایی با فواید دارویی، مضرات و خواص گزنه با ما همراه باشید.

گیاه گزنه در یک نگاه

نام‌های دیگر این گیاه، گزما، گزگز، گزنک و قریض است. گزنه معمولا در مناطق متروکه، خرابه‌ها، باغها و نقاط مرطوب به شکل خودرو می‌روید. قسمت‌های مورد استفاده این گیاه برگها، سرشاخه‌های گلدار، ریشه و دانه آن است و در شمال کشور از برگ‌های آن برای تغذیه استفاده می‌کنند.

تركیبات شیمیایی گزنه شامل تانن، لسیتین، ‌اسید فورمیك،نیترات پتاسیم و كلسیم، تركیبات آهن، ویتامین C و نوعی گلوكوزید است كه پوست را قرمز می‌كند و از سرشاخه‌های این گیاه ماده قرمز رنگی بنام اورتی‌سین استخراج می‌شود.

خواص گزنه (طبیعت و خواص درمانی)

گزنه از نظر طب قدیم ایران گرم و خشك است. برخی خواص دارویی گیاه گزنه عبارتند از:

• گزنه دستگاه هاضمه را تقویت و ادرار را زیاد می‌كند، رفع خون در ادرار نیز از دیگر خواص گزنه است.
• گیاه گزنه، برای درمان بیماری قند مفید است، بدین منظور یك فنجان دمنوش گزنه را سه بار در روز میل كنید.
• برای التیام زخمها و زخم‌های سرطانی از ضماد تخم گزنه مخلوط با عسل استفاده می‌شود.
• از خواص گزنه افزایش شیر در دوران شیردهی است و باعث افزایش ترشح شیر می‌شود.
• گزنه در درمان کم خونی موثر است و تعداد گلبول‌های قرمز را زیاد می‌کند.
• رفع گرفتگی‌های کبد، تقویت نیروی جنسی، رفع اخلاط خونی و برطرف کردن بیماری‌های پوستی از دیگر خواص گزنه است.
• برای برطرف کردن کهیر از جوشانده گزنه به مقدار سه فنجان در روز میل کنید.
• دمنوش گزنه روده را پاکسازی و کرم‌های روده را از بین می‌برد.
• یکی از مهمترین خواص گیاه گزنه جلوگیری از بزرگ شدن غده پروستات در مردان است و نوشیدن دمنوش گزنه به مردان توصیه می شود.
• گیاه گزنه، سرفه، سل، عفونت مجاری ادرار و ناراحتی‌های روده را از بین می‌برد.
• گزنه مو را تقویت كرده و از ریزش موی سر جلوگیری می‌كند، حتی در بعضی از موارد در صورت استفاده مستمر از آن، موی سر دوباره می‌روید . برای استفاده از این خاصیت ۶ گرم سر شاخه‌ها و برگها و ریشه گزنه را به تنهایی و یا با ۳۰ گرم چای كوهی در یك لیتر آبجوش ریخته و آنقدر بجوشانید تا حجم مایع به نصف برسد. شبها مقدری از این مایع را به سر بمالید و صبح بشوئید. همچنین براق کردن و جلا دادن به موها و درمان شوره سر از دیگر خواص گزنه بوده، به این منظور بعد از شستشوی سر موها را با چای گزنه ماساژ دهید.
• برای از بین بردن زگیل، ضماد برگ‌های تازه آنرا روی زگیل بمالید .
• برای پاك كردن مثانه، رفع عفونت مثانه و دفع سنگ از مثانه برگ گزنه همراه با ریشه شیرین بیان استفاده می‌شود.
• از فواید مصرف گزنه، کاهش درد نقرس است.
• برای برطرف كردن ناراحتی های زنانه قبل از عادت ماهیانه از چای گزنه استفاده كنید. همچنین این چای ناراحتی‌های كلیه را برطرف و كرم معده و روده را می‌كشد.
• ضماد برگ گزنه، دردهای عضلانی را تسکین و برای برطرف كردن درد رماتیسم مفید است.

مضرات گزنه (عوارض جانبی، موارد احتیاطی و منع مصرف)

• گزنه اگر بیش از حد استفاده شود ممكن است برای روده‌ها و كلیه‌ها مضر باشد، بنابراین بهتر است با صمغ عربی و كتیرا خورده شود.
• مقدار مصرف بیش از ۱۰ گرم در روز از گیاه گزنه، ممكن است باعث بند آمدن ادرار و احتباس مایعات بدن شده و به تبع منجر به کاهش عملکرد قلب و کلیه گردد.
• زنان باردار و كودكان باید از مصرف آن خودداری كنند.
• از شایعترین مضرات گزنه، تحریک معده است و احتمال بروز واکنش‌های آلرژیک نیز در افراد حساس وجود دارد.
• از آنجا که گیاه گزنه، حاوی مقادیری از تانن می‌باشد، مصرف همزمان گیاه گلدار شامل برگ‌ها یا ریشه با غذاهای حاوی آهن ممکن است باعث کاهش جذب آهن شود.