شکوفایی استعداد کودکان؛ از چه راه‌هایی برای شکوفایی استعداد کودکان کمک بگیریم؟

ستاره | سرویس روانشناسی – نوزادان در طول ۱۲ ماه اول زندگیشان، تقریباً بدون هیچ وقفه‌ای اطلاعات را جذب می‌کنند، به کاوش می‌پردازند و آزمایش می‌کنند و در این فرآیند، رابط‌های عصبی مورد نیاز یک عمر آموزش و یادگیری خود را می‌سازند. برای برانگیختن ذهن خود در طول این فرایند به چه گردش‌های علمی و اسباب بازی‌هایی نیاز دارد؟ خوشبختانه دقیقاً هیچ چیزی! بیشترین روزهای خسته کننده او دیگر به طور طبیعی با فرصت‌های تقویت کننده ذهن او پر شده‌اند. لازم نیست کار زیادی کنید تا کودک باهوش و تیزی تربیت نمایید؛ برای تقویت مغز و شکوفایی استعداد کودکان ، فعالیت‌های زیر را روزانه امتحان کنید.

 

 

شکوفایی استعداد کودکان

سوزان هیم، نویسنده کتاب تقویت قدرت مغز نوزاد شما، می‌گوید: “نیازی به ویدئوها، فلش کارت‌های خاص یا کلاس های گران قیمت ندارید. در صورت تحریک ذهن او، تقریباً هر کاری که با کودکتان انجام می‌دهید می‌تواند زمان آموزش او محسوب شود.”

 

 

ذهن خواب آلودۀ او را بیدار کنید!

ممکن است مدت زیادی از آخرین باری که نوزاد شما، شما را دیده است نگذشته باشد، اما باز هم همین که دوباره در مقابل او ظاهر می شوید، هیجان زده می‌شود. دکتر “جیل استم” نویسنده کتاب “باهوش از روز اول” می‌گوید: “نوزادان نیاز دارند که پیوسته و به طور قابل پیش بینی همان چهره را ببینند؛ این مسأله به سیم کشی کردن سیستم توجه شان کمک می‌کند.”

 

 

بر لبان او لبخند زیبایی بنشانید

مغز نوزادتان مجهز به نورون‌های بازتاب کننده است؛ سلول‌های ویژه‌ای که به او در مشاهده کردن و سپس تقلید از آنچه که انجام می‌دهید کمک می‌کند. یکی از اولین پیروزی‌های او لبخند زدن به شما در پاسخ به لبخندتان است.

آواز بخوانید

او در ۳ ماهگی دوست دارد به لب‌ها، زبان و دندان‌هایتان توجه کند. وقتی شعر “پاشو پاشو کوچولو” را برایش می‌خوانید، به او نشان می‌دهید که کلمات چگونه تشکیل می‌شوند. یک روز خودش می‌تواند آن را بخواند.

بازی”حدس بزن چی دارم” را انجام دهید

یک حیوان پارچه‌ای را داخل پتو بپیچید و او را تشویق به کشف کردن آن کنید: “این چیه؟ نرمه” در حالی که نگاه او به پتو است شیئ پنهان شده را بیرون بیاورید: “دالی!” زرافه است!” این بازی نه تنها به او می‌آموزد که حواس خاصی را کنار هم قرار دهد بلکه توجه مشترک (یعنی نگاه کردن به همان چیزی که شما به آن نگاه می‌کنید) مرحلۀ شناختی بسیار مهم و برجسته ای است.

بیایید بازی کنیم

از نظر کوچولویتان هر شئی می‌تواند آزمایشی علمی باشد. در مطالعه‌ای جدید در دانشگاه تولان، کودکان ۶ و ۱۰ ماهه با مکعب‌های سخت یا نرم روی سطوح مختلف بازی کردند. کودکان بزرگتر خیلی زود متوجه شدند که مکعب‌های سخت در طول یک سینی پلاستیکی صیقلی سریع‌تر حرکت می‌کنند و تمام نوزادان دریافتند که بلند‌ترین صدا‌ها از کوبیدن مکعب سخت به روی سطح سخت تولید می‌شود (که این کار را چندین بار تکرار کردند). اشیائی را که برای کودک‌تان خطری ندارند، در جعبه اسباب بازی‌اش بیاندازید.

برای کودکان ۵ سال به بالا نیز بازی های دسته جمعی می تواند بسیار موثر باشد. زمانی که کودک به خواندن و نوشتن مسلط شد نیز می توانید انواع بازی های  قدیمی مانند بازی لب خوانی یا بازی پانتومیم را امتحان کنید. برای کودکان بزرگ تر می توانید از ضرب المثل برای پانتومیم یا کلمات سخت برای پانتومیم استفاده کنید. حتی می توانید با انتخاب کلمه برای بازی اسم روی پیشانی، قدرت ذهن او را افزایش دهید. 

تحویل بدهید

هرچیزی از جوراب گرفته تا کلید ماشین، او را با بافت‌ها، ابعاد و وزن‌های مختلف آشنا می‌کند. کاوش اقلام مختلف درک نوزادتان از چگونگی تفاوت اشیاء را افزایش می دهد.

به او کمک کنید باعث رویداد چیزی شود

همین که نوزادتان می‌بیند، فشار دادن دکمۀ عروسک اسباب بازیش باعث خنده او می‌شود، متوجه می‌شود که سایر دکمه‌ها نیز می‌توانند نتیجه جالبی داشته باشند. فرایندی که روانشناسان آن را “فرآیند انتقال” می‌نامند. پس موبایل قدیمی‌تان را به او بدهید و فشار دادن دکمه‌ها را تماشا کنید.

یک ایستگاه طبل زنی خلق کنید

ممکن است برای شما شنیدن صدای به هم خوردن یک قاشق به ظرف ناخوشایند و اعصاب خرد کن باشد، ولی به کودک خود این امکان را بدهید تا با این بازی به چیزهای جدیدی دسترسی پیدا کند. ظرف خالی غذای نشاسته‌ای، یک کاسه فلزی، و قاشق‌های چوبی، صدای تلق تلق خوشایندی را برایش تولید می‌کنند؛ یک لذت فوری که او را به ادامه نواختن آن تشویق می‌کند.

کارهای خانه را باهم تقسیم کنید

شاید تمایل داشته باشید وقتی که نوزادتان چرت زده است کارهای خانه از قبیل شستن لباس‌ها را انجام بدهید اما او دوست دارد شما را در حین کار کردن تماشا کند. امیلی باشنل، روانشناس رشد دانشگاه تافتس می گوید: “برخی این را تئوری یادگیری آنی تنبل‌ها می‌نامند، یعنی نوزادان تنها از طریق مشاهده کردن چیزهای زیادی می‌آموزند. “

بیشتر از معمول واکنش نشان دهید

اگر دوست دارید که کوچولویتان با حوله، دالی موشه بازی کند، شاد باشید و بخندید تا تمایل به ادامه دادن آن داشته باشد. نوزادان با مشاهده نتیجه، بیشتر تمایل به تکرار آن دارند.

مربی او باشید

باشنل می گوید: “در صورتی که خود نوزاد فرصت انجام کاری را داشته باشد دانش او تقویت می‌شود . بنابراین وقتی چیزی را که روی زمین ریخته شده پاک می‌کنید، سعی کنید دست نوزادتان را روی دست خودتان قرار دهید تا بتواند این لحظه را حس کند. سپس می‌توانید یک دستمال تمیز به او بدهید، بگذارید اشتیاق خود را نشان دهد.“

 

 

سخت نگیرید

از این که وقتی روزنامه و مجله می‌خوانید یا فقط استراحت می‌کنید نوزادتان نزدیک‌تان بی کار بماند، عذاب وجدان نداشته باشید.” استم” می گوید: “بسیاری از افراد تصور می‌کنند که باید تمام روز به تحریک مغز نوزادشان بپردازند. اما مغز نوزادتان برای این که تمام این اطلاعات جدید را پردازش کند نیاز به فرصت دارد.” با نشان دادن علائمی حاکی از این که دیگر کافی است – برای مثال نق زدن و روبرگرداندن از شما- درواقع می‌خواهد بگوید: “مغزم پر شده” فعلاً او را به حال خودش بگذارید .

هیچ کاری انجام ندهید

در طول زمان خاموشی (استراحت) مغز اسباب بازی‌ها و آوازها را کنار بگذارید و اجازه بدهید تا کودکتان دنیا را با سرعت خودش جذب کند.

به دامان طبیعت بروید

در یک روز آفتابی به حیاط خلوتتان بروید. در آن جا نوزادتان چیزهای زیادی برای تماشا کردن دارد و صداها، برای مثال صدای پرندگان و صدای رقص برگ‌ها در وزش باد به او آرامش می‌دهد. بازی دسته جمعی در طبیعت برای رشد خلاقیت کودکان بسیار مفید است. 

یک کتاب مقوایی بردارید

نوزادتان بیشتر به جویدن برگه‌ها علاقه دارد تا خواندن داستان موش و گربه. اما فقط شنیدن ملودی زبان دایره لغات او را افزایش داده و به او کمک می‌کند تا کلمات را به معنایشان ارتباط دهد.

میان کلمات روابطی ایجاد کنید

مطالعه‌ای جدید نشان داد که نوزادان در ۱۸ ماهگی کلمات کتابی را که برایشان می‌خوانید، روی هم انباشته می‌کنند. می توانید با بردن کتاب “جوجه اردک هایم را ندیدی؟” به کنار حوضچۀ اردک‌ها و یا گفتن شب بخیر به ماه بعد از تعریف داستانش، آن چه را که از کتاب‌ها می آموزد تقویت کنید.

عاطفی شوید

وقتی وانمود می‌کنید که به همراه کودک درون کتاب گریه می‌کنید، نه تنها کتاب خوانی را برایش جالب‌تر می کنید، بلکه به کودکتان کمک می‌کنید تا بفهمد که کلمات و احساسات در کجا با هم تلاقی دارند. (آماده باشید: شاید او هم برای همدردی شروع به گریه کردن کند).

داستان ها را شخصی کنید

عکس‌های نوزادتان را در آلبوم قرار داده و یک داستان از خودتان ببیافرینید تا این عکس‌ها را همراهی کند، برای مثال: ” یکی بود، یکی نبود، یک دختر کوچولویی بود که از هویج بدش می آمد”، چهره‌های آشنا او را جذب خواهند کرد.

تاثیر آموزش را بیشتر کنید

“دی لوچ” در مطالعه‌ای به این نتیجه رسید که تماشای یک فیلم آموزشی، ۵ بار در هفته، و درطول یک ماه، دامنۀ لغات کودکان ۱۲ ماهه را افزایش نداد. پس چه چیزی در این امر مؤثر است؟ آموزش فعالانه لغات جدید از سوی والدین! بنابراین آنچه را که در تلویزیون می‌بیند منعکس کنید.

برنامۀ زنده را اجرا کنید

پاسخ دادن با صدای بلند به سؤالات برنامه کودک شاید احمقانه به نظر برسد؛ اما کارهای غریب و خنده‌دار شما برای نوزادتان بسیار جالب‌تر از صفحه تلویزیون است.

در حمام شالاپ شلوپ کنید

مطالعهای جدید از دانشگاه نورث وسترن نشان می‌دهد که حتی کودکان ۵ ماهه تفاوت میان مایعات و جامدات را می دانند. برای کشف خواص علمی قابلیت شالاپ شلوپ و ریزش آب چه جایی بهتر از حمام؟

وان او را پر از اسباب بازی معلق کنید

وان نوزاد بزرگتر را پر از فنجان مدرج و ظرف ماست کنید تا ببیند وقتی که فنجانش روی آب معلق می‌ماند چه اتفاقی می‌افتد.

رنگارنگ کنید

یک بطری پلاستیکی آب را پر کنید، سپس چند قطره رنگ غذا به آن اضافه کنید. در آن را ببندید و اجازه بدهید تا آن را تکان داده و بلرزاند و حرکت موج دار آب را به طور مشخص ببیند. در تحقیق دانشگاه اوسلو نوروژ در سال ۲۰۰۸، نوزادان ۱۲ ماهه با دیدن فردی که یک قاشق موز را پشت دست فرد دیگری ریخت، تعجب کردند. نوزادان آماده الگوبرداری هستند به همین دلیل خیلی زود متوجه تفاوت‌ها می‌شوند.

کارهای خنده دار و احمقانه انجام دهید

وانمود کنید که دارید سس سیب را به سمت گوش نوزادتان می‌برید یا خودتان دارید شیشه شیرش را می‌مکید و منتظر خنده او باشید. هرچه کودک‌تان بزگتر می‌شود خنده‌هایش نیز بزرگتر می‌شوند: نوزادان ۶ ماهه متوجه می‌شوند اما تا ۱۲ ماهگی متوجه خنده‌دار بودن یک کار عجیب نمی‌شوند.

گلچین کنید

گلچین کردن نخود فرنگی‌های بخار پز شده یا قطعات چی پف از داخل فنجان مهارت‌های حرکتی ظریف نوزادتان را تقویت می کند. وقتی آن را کنار صندلی بلندش به زمین می‌اندازد، به خودتان یادآوری کنید که فقط می‌خواهد رابطه علت و معلولی را کشف کند.

بگویید شب بخیر!

او را در رختخواب قرار داده و شب بخیر بگویید. صبح با نیروی تازه و سرحال از خواب بیدار می‌شود و آماده یادگیری مجدد است. در واقع مغز نوزادتان در حین خواب کارهای سنگین را انجام می‌دهد، یعنی تمام اطلاعاتش را در مکان‌های منطقی ذخیره می‌کند. دلیل عمدۀ چرت زدن نوزادان به همین مسأله مربوط می‌شود. زیرا چیزهای بسیار زیادی وجود دارند که باید پردازش شوند!

بخوانید و تکرار کنید

از همان اوایل سعی کنید یک داستان را پی در پی برایش تکرار کنید. شاید از این تکرار خسته شوید اما احتمالاً برای نوزادتان آرامش بخش خواهد بود. این تکرار به نورون‌های مغز کمک می‌کند تا رابط‌های مهمی را بسازند. به زودی نوزادتان خواهان داستان‌های جدید خواهد شد.

 

مترجم: نغمه خالقی