سفره حضرت زهرا (س) یکی از آیین‌های قدیمی و مذهبی در ایران است که با آدابی ویژه برگزار می‌شود؛ از خطبه‌خوانی و دعا تا نذر و سفره‌آرایی. در این مطلب با جزئیات این آیین سنتی و پر برکت آشنا می‌شوید.
سفره حضرت زهرا تنها یک رسم مذهبی نیست بلکه یکی از راه‌های توسل به حضرت فاطمه زهرا محسوب می‌شود و برای گرفتن حاجت‌هایی مثل شفای بیمار و افزایش رزق و روزی و بخت گشایی بسیار توصیه شده است. این آیین مذهبی همچون دعای چهل کلید حضرت زهرا، دارای مراحل و آدابی است که برای نتیجه گرفتن از آن باید به درستی انجام شود. در این مطلب آداب، وسایل مورد نیاز و جزئیات چیدمان سفره حضرت زهرا (س) را شرح خواهیم داد.
آداب سفره فاطمه زهرا چگونه است؟
در نقاط مختلف ایران سفره فاطمه زهرا (س) برگزار می‌شود اما در گذشته در شهرهایی مثل تهران، خراسان، یزد و کردستان اغلب همراه با رسم خطبه‌خوانی اجرا می‌شد که حالا مرسوم نیست زیرا متن عربی خطبه بسیار سنگین و تقریبا برای همه‌کس قابل فهم نیست. معمولا در سفره خانم فاطمه زهرا یک زن مومنه و آشنا به احادیث و خطابه است شروع به تعریف و تمجید در شان و منزلت اهل بیت (ع) و به خصوص حضرت زهرا زهرا (س) می‌کند. گاهی اگر آن زن از سواد قرآنی کامل برخوردار باشد، نکاتی از خطبه حضرت زهرا (س) را می‌خواند و سپس با ترجمه‌ای ساده و روان محتوا و مفهوم آن‌را برای مدعوین گرد سفره بیان می‌نماید.
گاه هم در این چنین سفره‌ای فقط به بیانات فارسی از متن خطبه حضرت زهرا بسنده می‌شود که البته مطالب بیان شده دستورات و فرمایشات دخت نبی اکرم است که بر شنونده تاثیرگذار و مسرت بخش خواهد بود. گفتنی است تقریباً در سرتاسر ایران سفره‌اندازی فقط مخصوص بانوان است اما، خواندن خطبه مختص به بانوان تنها نیست زیرا این امر در مناطقی از شهرستان بیجار توسط مردان مومن و خداجو نیز صورت می‌پذیرد.
سفره حضرت زهرا چی داره؟
سفره حضرت زهرا (س) یک سفره پارچه‌ای سفید یا سبز است که در میان اتاقی در خانه می‌گسترند و اسباب و خوراکی‌ها را روی آن می‌چینند. خوراکی‌های نذری را صاحب سفره، خود به تنهایی یا با مشارکت زنان حاجت‌مند و نذردار دیگر فراهم می‌کند. مشارکت مردم در انداختن سفره به این‌گونه است که هرکس هر نوع خوراکی را که نذر کرده است، تهیه می‌کند و به صاحب سفره می‌دهد که در سفره‌اش بگذارد.
روش سفره با نذر کاچی حضرت زهرا (س)
اما نوع دیگر سفره‌اندازی حضرت زهرا (س)، که گاها‌ً به همراه آن خطبه‌خوانی صورت می‌پذیرد به این شکل و شرح می‌باشد:
زنان حاجت‌مند و کسانی که می‌خواهند سفره‌ای نذر نمایند، ابتدا به در هفت خانه می‌روند که بایستی نام یکی از اعضا آن خانواده حتما «زهرا» باشد، زهرا آن خانه مقداری آرد را داخل ظرفی می‌ریزد تا تحویل صاحب سفره بدهد. او قبل از این‌که آن‌ها را تحویل بدهد، پنجه خود را روی آرد قرار می‌دهد به نحوی که اثر آن کاملاً نمایان گردد. صاحب سفره این عمل را در هفت خانه می‌بیند و به اصطلاح به هفت خوان سر می‌زند و آردها را دریافت می نماید. آردها را روی سفره‌ای سفید رنگ قرار می‌دهند، سپس صاحب سفره به دنبال زنی مومن و خداجوی می‌رود تا بیاید آرد را الک نماید، آرد را الک می‌کنند و به‌صورت انباشته درمی‌آورند، سپس ظرفی مسین همانند دیگ یا تغار روی آرد قرار می‌دهند و در اتاق را می‌بندند تا فردای آن روز که مراسم می‌خواهد برگزار گردد.
البته ناگفته نماند به گرد سفره آرد اشیا‌یی همانند کاسه آب، قرآن، آینه، سُرمه دان، شمع یا چراغ روشن، بشقاب، شیرینی، حلوا، خرما، مهر و تسبیح قرار می‌دهند تا فردای آن روز سفره از هر جهت آماده باشند. صبح روز بعد تعدادی از زنان گرد هم می‌آیند و به اتفاق صاحب سفره و روضه‌خوان (زن مومنه) وارد اتاق می‌شوند و ظرف روی آردها را برمی‌دارند، چنانچه نشانه‌ای از «عصا» «تسبیح»، «پنج انگشت» روی آردها مشاهده کنند، آن را به فال نیک گرفته و هرکس به نیت تبرک اندکی از آرد را میل می‌کند و از بقیه آرد، کاچی و نیز نان طبخ می‌نمایند.
برای یاد گرفتن طرز تهیه کاچی سفره حضرت زهرا (س) پیشنهاد می‌کنیم مطلب طرز تهیه کاچی خوشمزه و مقوی را مطالعه کنید تا خودتان مثل خانم‌های کدبانو کاچی بپزید. زنان حاضر با استفاده از سرمه‌دان چشمان خود را سرمه می‌کشند و به آینه، قرآن و آب نگاه می‌کنند و شیرینی بین همدیگر تقسیم می‌نمایند و به نوعی شادی و جشن می‌گیرند، زیرا خوشحالند از این‌که به باورشان حضرت زهرا (س) نظری بر سفره انداخته است و همان اثر عصا و پنجه دست را نشانه‌ای دال بر ادعای خود می‌دانند.
دعای سفره حضرت فاطمه چیست؟
از جمله دعاهایی که در سفره حضرت فاطمه (س) قرائت می‌شود، دعایی است که پیامبر اکرم (ص) به حضرت فاطمه آموختند تا در روزهای سخت و هنگام رویارویی با مشکلات آن را بخوانند. متن این دعا به شرح زیر است:
پذیرایی سفره حضرت فاطمه چگونه است؟
در پایان مراسم سفره‌اندازی و نیز خطبه‌خوانی، صاحب سفره با استفاده از حبوبات و مایحتاجی که جمع‌آوری کرده، آشی طبخ می‌کند و آن را بین حضار و نیز همسایگان تقسیم می‌کند. هر کس به نیت شفا و نیز برآوردن حاجات خود آش را تناول می‌کند و همگان بر آن عقیده‌اند که زهرا زهرا (س) شفاعت آن‌ها را خواهد کرد و حاجتشان برآورده خواهد گردید.
نحوه چیدمان و تزیین سفره حضرت فاطمه زهرا
برای تزیین سفره حضرت فاطمه اقلامی همانند نان (١٢ عدد)، شمع (١٢ عدد) به نیت ١٢ امام و نیز آجیل مشکل‌گشا و کُتب دُعا همانند مفاتیح الجنان و (یا خطبه آن حضرت) روی سفره می‌چینند. معمولا صاحب سفره از دو دختر که نامادری داشته باشند می‌خواهد به همراه سایر مدعوین گرد سفره بنشینند. بعد به هرکدام از آن‌ها یک کاسه کاچی و یک کاسه خالی می‌دهد. روضه‌خوان و یا هرکس که قصه‌های با مضمون پاکی بلد باشد تعریف می‌کند و آن دو دختر کاچی‌ها را به کاسه خالی می‌ریزند و پیوسته نیز می‌گویند: «بله راسته»، این عمل تا موقعی که قصه تمام شود، ادامه می‌یابد. بدین گونه نذر و نیاز می‌کردند و حاجت خود را به واسطه حضرت زهرا (س) از خداوند طلب می‌کردند.
بهترین زمان انداختن سفره حضرت زهرا
از سوی بزرگان دینی تاریخ یا روزی تحت عنوان بهترین زمان برای برگزاری سفره حضرت فاطمه زهرا (س) عنوان نشده است و هر روز از سال و در هر موقع از روز می‌توان این سفره پربرکت را انداخت. با این حال معمولا سفره حصرت زهرا را در دهه فاطمیه و ولادت ایشان می‌اندازند.
بهترین محل برگزاری سفره حضرت زهرا
از جمله مهم‌ترین مکان‌های وابسته به برگزاری آیین و مراسم خطبه‌خوانی منازل دوست‌داران آن حضرت می‌باشد. زنان مومن جامعه اسلامی سعی می‌کنند تا برکت عمل خود را در خانه‌شان داشته باشند. گاهی که افراد می‌خواهند تعداد بسیاری از زنان مومن و علاقمند به اهل بیت را به مراسم دعوت نمایند. سعی می‌کنند آن‌را در مسجد، حسینیه و نیز فاطمیه محل برگزار کنند. اما در کشور ما منازل، مهم‌ترین مکان برگزاری این‌گونه مراسم‌ها است.
شرایط لازم برای سفره حضرت زهرا
از دیگر آداب سفره حضرت زهرا (س) نماز و دعاست که نماز سفره، دو رکعت نماز حاجت است که آن را صاحب سفره و زنانی که حاجت دارند روی سجاده و در پای سفره می‌خوانند. زنان به هنگام نیت کردن، حضرت زهرا را به دست‌های بریده ابوالفضل العباس (ع) قسم می‌دهند، که حاجتشان را برآورده کند. اما نحوه برگزاری سفره اندازی که بعضاً خطبه‌خوانی در کنار آن صورت می‌پذیرد، در جای جای ایران تقریباً متفاوت از همه است لکن محتوا و خواسته‌های همگان یکسان و واحد است.
یکی از این مراسم‌ها به این شکل است، که صاحب سفره برای این‌که بتواند سفره‌ای فاطمی بیندازد، سعی می‌نماید به در خانه‌هایی که یکی از اعضا آن خانه نامش علی، حسن، حسین، محمد و زهرا باشد برود و مقداری آرد، نخود، عدس و گاها پول نقد بگیرد و با آن پول سایر ملزومات همانند؛ شیرینی، شمع، نمک، مهر و تسبیح تهیه نماید.
سلام توضیحات سفره حضرت زهرا سلام الله علیهاالسلام بود.ولی بارکه اینوشنیده وخورده بودم
ممنونم