نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: 7 شهریور 1400
ستاره | سرویس سلامت – استامینوفن داروی مورد علاقه ایرانی‌هاست به طوری که با بروز هر درد و ناراحتی به آن رجوع می‌کنند و تصور می‌کنند اگر خودسرانه آن را مصرف کنند هیچ خطری آن‌ها را تهدید نمی‌کند غافل از اینکه استفاده مکرر این دارو که معمولا هم بدون تجویز پزشک می‌باشد می‌تواند عوارض خاصی به دنبال داشته باشد. درواقع وجود این دارو در تمامی داروخانه‌ها به معنی بی‌ضرر بودن آن نیست.
اکنون میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از استامینوفن برای درمان سردرد، کمردرد، سرماخوردگی و عنوان تب‌بر استفاده می‌کنند. در واقع این دارو به عنوان یک مسکن، مقام اول را در بین داروهای مسکن دیگری که بدون نسخه پزشک از داروخانه‌ها تهیه می‌شوند، در ایالات متحده امریکا و در سراسر دنیا دارد. ایران هم جزو یکی از کشورهایی محسوب می‌شود که آمار مصرف دارو در آن بالاست و با اینکه آمار دقیقی در رابطه با مصرف این دارو وجود ندارد، به نظر می‌رسد که مصرف سالانه این دارو در ایران حدودا بالای یک میلیارد قرص در سال باشد.
اشکال دارویی
این قرص با نام‌های تجاری استامینوفن، پاراستامول و تایلنول به فروش می‌رسد و به شکل‌های قطره، قرص، شربت و شیاف وجود دارد. مسئولان حوزه بهداشت و سلامت در سراسر دنیا به فکر محدودیت برای فروش این دارو هستند چرا که یکی از شایع‌ترین مسمومیت‌های دارویی در سراسر جهان، مسمومیت با قرص استامینوفن است.
به این دارو وابسته نشوید
استامینوفن کدئین یک نوع دیگری از این دارو است و همان طور که از نامش پیداست علاوه بر استامینوفن حاوی کدئین هم هست که برای تسکین بهتر درد، آن را به این دارو اضافه می‌کنند. کدئین یک داروی مخدر است و مصرف مکرر آن در قالب قرص باعث می‌شود که بدن به دوز پایین عادت کرده و فرد به مصرف قرص‌های با دوز بالاتر تمایل پیدا کند و به این شکل اعتیاد و وابستگی به دارو تشدید می‌شود.
یک باور غلط
از بین مسکن‌های موجود، این دارو به عنوان یک داروی ضددرد و کم‌عارضه در میان مصرف‌کنندگان دارو شناخته شده است و در نتیجه این باور غلط، برخی افراد به صورت خودسرانه و بی‌رویه این دارو را مصرف می‌کنند، در حالی که این دارو در موارد مصرف با مقادیر درمانی نیز ایجاد عارضه کرده و در صورت مصرف بیش از حد و بی‌رویه و نیز خارج از کنترل، عوارض دارو به صورت بارز و برجسته ظهور می‌کند، لذا مصرف دارو باید با احتیاط و فقط در مواقع نیاز صورت گیرد. توجه داشته باشید که مصرف این دارو نباید بیش از ۱۰ روز ادامه یابد، مگر آنکه زیر نظر پزشک باشد.
مصرف این دارو چه بر سرمان می‌آورد؟
اثرات ناشی از مصرف استامینوفن کدئین شامل یبوست، سرگیجه، خواب‌آلودگی، خشکی دهان، برافروختگی، سبکی سر، کاهش اشتها، تهوع، مشکل یا درد به هنگام ادرار و تعرق است. این اثرات جانبی پس از سازگاری بدن با دارو از بین می‌روند.
یکی دیگر از عوارض جانبی بسیار نادر استامینوفن، ایجاد مشکلات خونی است.
نکاتی در ارتباط با مصرف داروی استامینوفن
- در صورت بروز یبوست باید مواد فیبری بیشتری مثل میوه تازه و سبزیجات، سالاد و یا نان سبوس‌دار مصرف کرد.
- برای رفع خشکی دهان، آدامس بدون قند بجوید.
- ورزش و نوشیدن آب بیشتر هم به رفع این مشکل کمک می‌کند.
- در صورت خواب آلودگی یا سبک‌سری، مدتی نشسته یا دراز بکشید و به هنگام بلند شدن بسیار آرام برخیزید.
- هر فردی که پس از مصرف، جوش، تورم یا تنگی نفس پیدا کرد، باید مصرف دارو را قطع کرده و فوراً به پزشک مراجعه کند.
این نشانه‌ها را جدی بگیرید
در صورتی که اثرات جانبی از بین نرفت یا آزاردهنده شد حتما با پزشک مشورت کنید. به خصوص اگر دچار اضطراب، دشواری در تنفس، برانگیختگی، خستگی، تپش قلب، بثورات جلدی، گلودرد و تب، لرز، خونریزی‌های غیرطبیعی، کبودی پوست، ضعف یا زرد شدن چشم و سفید شدن چشم‌ها شدید حتما پزشک معالج خود را آگاه کنید. همچنین مصرف بیش از حد این دارو سبب تهوع، استفراغ، تعریق و خستگی می‌شود. توجه داشته باشید که این دارو نباید بیش از ۴ گرم ( ۴۰۰۰ میلی‌گرم) در ۲۴ ساعت مصرف شود، چون ممکن است به کبد صدمه بزند.
در صورت عدم وجود هرگونه علامت مسمومیت از اورژانس تقاضای کمک کنید. درمان مسمومیت باید هرچه زودتر آغاز شود. در صورتی که درمان مصرف بیش از حد استامینوفن ظرف ۲۴ ساعت اول آغاز نشود، ممکن است نتوان از آسیب کبدی یا مرگ جلوگیری کرد.
