همه چیز درباره مضرات روغن کرچک + مسمومیت با گیاه کرچک

ستاره | سرویس خواص شناسی – آیا از مسمومیت با گیاه کرچک چیزی می دانید؟ کرچک گیاه بومی در مناطق آسیای جنوبی، مدیترانه، شرق افریقا و هندوستان است. این گیاه در شرایط آب و هوایی مناسب به صورت خود رو تکثیر می‌شود لذا امروزه تقریبا در همه دنیا گسترش یافته است. گیاه کرچک در نقاط مختلف ایران از جمله شمال، یزد، خوزستان و خراسان کاشته می‌شود. این گیاه از سالیان گذشته بخاطر خواص منحصر به فرد خود مورد استفاده بوده است. در ادامه مضرات روغن کرچک، مسمومیت با این گیاه و علائم مسمومیت با گیاه کرچک گردآوری شده است.

مضرات روغن کرچک

گیاه کرچک ظاهر بسیار زیبایی دارد ولیکن از ویژگیهای گیاه کرچک، داشتن دانه‌های بسیار سمی است که در صورت بلعیده شدن کشنده هستند و لذا برای کاشت در فضای سبز توصیه نمی‌شود. از دانه‌های این گیاه روغن کرچک استخراج شده، از آن به صورت موضعی برای حفظ سلامت پوست و مو استفاده می‌شود، امروزه، صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی از روغن کرچک به عنوان یک عنصر اصلی در بسیاری از محصولات مراقبت از زیبایی استفاده می‌کند. بسیاری از مزایای این روغن در زمینه زیبایی پوست و مو را می‌توان به اسيد ريزينولئيك بالای آن نسبت داد.

در حقیقت تمام اجزای گیاه کرچک سمی است به ویژه دانه‌ها و بایستی دقت شود محل بازی کودکان نزدیک به گیاه کرچک نباشد.  علیرغم فراوان بودن خواص روغن کرچک، این گیاه دارویی نیز همانند تمامی گیاهان دارویی در مواردی نبایستی مصرف و یا باید در مصرف آن احتیاط نمود همچنین برخی از قسمتهای این گیاه دارای سمی کشنده هستند.

موارد منع مصرف و مضرات روغن کرچک به طور خلاصه عبارتند از:

• افراد مبتلا به التهابات روده‌ای بایستی از مصرف روغن کرچک پرهیز کنند.
• افراد دارای آپاندیسیت (التهاب آپاندیس) از مصرف روغن کرچک بایستی خودداری کنند.
• فراورده‌های حاوی روغن کرچک در دوران قاعدگی بایستی با احتیاط مصرف شود.
• از مضرات روغن کرچک، ممنوعیت استفاده از این روغن و فراورده‌های آن در دوران بارداری است.
• استفاده از روغن کرچک برای افراد دارای فشار خون بالا مضر است، چرا که بسیاری از ملین‌ها دارای مقدار بالایی سدیم هستند.
• افراد دارای بیماری های روده، داشتن درد شکمی با علت نامشخص و داشتن تهوع و استفراغ از مصرف روغن کرچک پرهیز کنند.
• یکی دیگر از مضرات روغن کرچک، منع مصرف این روغن، برای بیماران قلبی است.
• افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ از مصرف کرچک بپرهیزند زیرا بسیاری از ملین‌ها دارای مقدار زیادی قند هستد.
• افرادی که تحت عمل جراحی برداشتن کولون (روده بزرگ) بوده‌اند از مصرف روغن کرچک و فراورده‌های آن پرهیز کنند.
• از مضرات گیاه کرچک برای انسان، ریستین موجود در پوست دانه‌های این گیاه دارویی است، ریستین پروتئین بسیار سمی و کشنده است.

عوارض مصرف کرچک و مسمومیت ناشی از آن

چنانچه دانه‌های کرچک توسط کودکان و بزرگسالان خورده شوند، تا چند روز علائم عمده‌ای از مسمومیت بروز نمی‌کند، مگر اینکه دانه‌ها جویده شده باشند. در این حالت علائم مسمومیت خیلی زود ظاهر میشود.

علائم مسمومیت ناشی از خوردن دانه‌های کرچک عبارت است از: فرد مسموم اشتهای خود را از دست می‌دهد و دچار تهوع، استفراغ و اسهال میشود، به تدریج فرد دچار استفراغ مداوم، اسهال خونی و در موارد کشنده دچار زردی می‌شود. مقدار یا به اصطلاح دز کشنده در اطفال ۵ تا ۶ دانه کرچک و در بزرگسالان حدود ۲۰ دانه است.

درمان مسمومیت با گیاه کرچک

درمان اختصاصی برای این مسمومیت وجود ندارد و بیمار مسموم بایستی از نظر بروز عوارضی مانند نارسایی کلیه و کبد تحت نظر قرار گیرد. چنانچه نارسایی کلیه بروز کرد بیمار باید دیالیز شود. در مراحل اولیه خوردن دانه‌های کرچک، باید فورا به پزشک مراجعه و سریعا شستشوی معده و روده با استفاده از زغال انجام شود. چنانچه پس از ۶ ساعت از جویدن دانه‌های کرچک علائمی بروز نکرد، سم کم بوده و یا دفع شده است. در این حالت می‌توان فرد مسموم را از بیمارستان مرخص نمود.

البته لازم به ذکر است ترخیص از بیمارستان به معنای رفع خطر مسمومیت نیست بلکه فقط خطر کم شده است. لذا به این بیماران توصیه می‌شود در صورت بروز اسهال خونی یا زردی مجددا و به سرعت به بیمارستان مراجعه کنند.

برگرفته از: دایره المعارف گیاهان دارویی