علت درد شکم در بارداری چیست؟

ستاره | سرویس مادر و کودک – تعدادی از مادران باردار در طول دوران حاملگی دردهای شکمی را تجربه می‌کنند. درد شکم در دوران بارداری در خیلی از موارد عارضه جدی به همراه ندارد اما گاهی نیز ممکن است علامت خطری باشد برای یک مشکل جدی که نباید نادیده گرفته شود. لذا لازم است تا با انواع دردهای دوران حاملگی و علل آن بیشتر آشنا شویم.  

 

علل درد شکم در بارداری

 در ادامه چند دلیل محتمل برای ایجاد ناراحتی در ناحیه‌ی شکم آورده شده است.

رشد و بزرگ شدن رحم

 رحم شما همچنان برای تطبیق با فرزند به سرعت در حال رشدتان، به رشد ادامه می‌دهد و این می‌تواند باعث درد شکم در بارداری و احساس ناراحتی گردد. این ناراحتی می‌تواند گستره‌ی متنوعی، از یک احساس پری شکم تا دردی مثل فرو رفتن چاقو به درون شکم‌تان (مثلا در اثر بلند شدن ناگهانی از تخت خواب) را در بر بگیرد. این درد به دلیل کشیدگی رباط‌هایی که در اطراف رحم قرار دارند ایجاد می‌شود؛ شما می‌توانید با تغییر دادن حالت نشستن‌تان به آرامی همراه تنفس عمیق برای رساندن اکسیژن کافی به عضلات، این درد را تسکین دهید یا تمرینات کششی مربوط به لگن را انجام دهید: با قرار دادن دست‌ها بر روی میز یا نرده‌ی پله‌ها برای خودتان تکیه گاهی پیدا نمایید و سپس با خم کردن زانو، یک پایتان را کمی از زمین بلند نمایید تا ده بشمارید و پایتان را پایین بیاورید. این کار را ده بار برای هرکدام از پاها تکرار نمایید.

جدایی عضلات شکم

همزمان با رشد رحم شما، رشته‌های بلند عضله که در وسط قسمت پایینی شکم‌تان قرار گرفته‌اند، برای هماهنگی با ابعاد جدید رحم از همدیگر جدا می‌شوند. فاصله گرفتن عضلات از یکدیگر باعث بوجود آمدن حس درد شکم در بارداری و ناراحتی در شما می‌گردد. این درد در سه ماهه دوم حاملگی احساس می‌شود و عموما خود به خود بهبود می یابد. ‌برای کاهش آن می‌توانید با مشورت پزشک از استامینوفن استفاده کنید. این عضلات معمولا پس از تولد نوزاد به جای اصلی‌شان باز می‌گردند.

یبوست در بارداری

یکی دیگر از علل درد شکم در بارداری یبوست در این دوران است. هورمون‌های بارداری سرعت عمل هضم در بدن شما را پایین می‌آورند؛ علاوه براین وزن رحم باعث فشار آوردن بر روی روده‌ی بزرگ شده و مجموع این موارد باعث می‌شود مواد دفعی بدن‌تان با سرعت کمتری حرکت نمایند. این مساله در صورت بروز یبوست می‌تواند منجر به دردهای شکمی در شما گردد. مصرف مقادیر زیاد مایعات و خوراکی‌هایی از قبیل سبوس و سبزیجات ترد می‌تواند به رفع این مشکل کمک نماید.

عفونت ادرار

گاهی درد شکم در بارداری ممکن است به علت عفونت ادراری باشد. حدود ۱۰ درصد خانم‌های باردار در مرحله ای از دوران بارداری خود به عفونت مجاری ادراری مبتلا می‌شوند که علائمی چون تکرر ادرار، سوزش ادرار، وجود خون در ادرار و در برخی موارد درد شکم است. به همین علت خانم‌های باردار از این نظر هربار مورد معاینه قرار می‌گیرند تا در صورت وجود عفونت ادراری با آنتی بیوتیک درمان شوند.

التهاب آپاندیس

یکی از علل درد شکم در همه افراد التهاب آپاندیس است که نشانه آن درد در سمت راست و پایین شکم است. در دوران بارداری آپاندیس تا نزدیکی ناف یا کبد بالا می‌رود و لذا ممکن است درد آن در نواحی بالاتر احساس شود. در التهاب آپاندیس درد شکم با علائم دیگری مانند کم اشتهایی و تهوع و استفراغ همراه است. خانم باردار در این حالت نیز باید مورد معاینه قرار بگیرد تا تشخیص مشکل آپاندیس دیر نشود.

 

 

حالت قرارگیری جنین

اگر حالت قرارگیری فرزند شما حالت تولد باشد، به فرمی که دست‌ها به سمت پایین رحم قرار گرفته و پاهایش رو به بالا باشد ممکن است با لگد زدن به دنده‌ها و یا ضربه زدن با دست به مثانه‌ی شما باعث بروز ناراحتی و به تبع آن درد شکم در بارداری گردد. در این مواقع حالت قرارگیری‌تان را تغییر دهید؛ سعی کنید حواس فرزندتان را با آواز خواندن برای او پرت نمایید.

درد زایمان غیر واقعی

گاهی اوقات ممکن است با یک درد و فشار در اطراف کمر و شکم‌تان مواجه شوید، انگار که یک طناب به دور شما پیچیده و در حال فشرده شدن است. این دردها، انقباضات Braxton Hicks (انقباضات باکستون هیکس) نامیده می‌شوند. اگر به طور مدام این دردها را احساس نمایید ممکن است به اشتباه فکر کنید درد زایمان ‌تان شروع شده است. تشخیص بین درد زایمان حقیقی و غیر واقعی می‌تواند سخت باشد: درد زایمان غیر واقعی بیشتر در جلوی شکم اتفاق می‌افتد، با زمان شدیدتر نمی‌شود و بیشتر احساس فشار دارد تا درد و معمولا اگر پاهایتان را در جای بلندی قرار دهید و مقادیر زیادی آب بنوشید کاهش پیدا می‌کنند. اگر این احساس فشار باقی ماند با پزشک‌تان تماس بگیرید. بررسی دهانه‌ی رحم راهی سریع برای تشخیص حقیقی یا غیر واقعی بودن درد زایمان است.

پره اکلامپسی

چیزی در حدود ۷ تا ۱۰ درصد کسانی که اولین بارداری‌شان را تجربه می‌کنند در سه ماهه‌ سوم بارداری با پره اکلامپسی مواجه می‌شوند. دلیل بروز این پدیده که با نام toxemia نیز شناخته می‌شود مشخص نشده است. علائم این مشکل شامل بالا رفتن فشار خون مادر ( معمولا بالاتر از ۹۰/۱۴۰) و مشاهده‌ی پروتئین در ادرار و یا بروز تورم در صورت و دست‌ها و پاهای اوست. بیشتر خانم‌هایی که با پره اکلامپسی مواجه هستند مشکل خاصی نخواهند داشت اما در برخی موارد حاد، نشانه‌هایی همچون سردرد، نقطه بینی، تاری دید، درد در قسمت بالایی شکم (درد شکم در بارداری) و تشنج نیز مکن است بروز نماید. خانم‌هایی با فشار خون مزمن، مشکلات کلیوی دیابت، چاقی و باردای‌های متعدد در معرض خطر بالاتری قرار دارند. تنها درمان برای پره اکلامپسی، به دنیا آوردن نوزاد است. اگر شما با بیماری شدید مواجه شوید، پزشک برای سلامت شما رای به زایمان (حتی اگر فرزندتان هنوز نارس باشد) می‌دهد. اگر مشکلات شما ملایم‌تر باشد، شما را به وسیله‌ی آزمایش خون و ادرار مورد سنجش قرار می‌دهند و در هنگام آماده بودن جنین زایمان جلو می‌اندازد.

بارداری خارج از رحم

اگر مبتلا به بارداری خارج از رحمی شده باشید احتمالا مابین هفته‌های ششم تا دهم بارداری دردهای شکمی شدیدی را تجربه خواهید کرد. این درد که همراه با خونریزی است به علت این است که سلول تخم در خارج از رحم مثلا در لوله فالوپ لانه گزینی کرده است و بزرگ شدن لوله فالوپ احساس درد و خونریزی به همراه دارد. مسائلی چون باروری های آزمایشگاهی یا غیر طبیعی بودن شکل رحم می تواند به این عارضه منجر شود. بنابراین اگر تست بارداری شما مثبت بود دقت کنید که باید پزشک شما را معاینه کند تا مطمئن شوید دچار بارداری خارج از رحم نشده‌اید.

سقط جنین

درد شکم در بارداری مخصوصا در سه ماهه اول می‌تواند هشداری در مورد سقط جنین باشد. علامت دیگر سقط خون ریزی و گرفتگی‌های عضلانی مانند زمان قاعدگی است.

زایمان زودرس

تجربه انقباض های منظم قبل از هفته سی و هفتم بارداری ممکن است نشانه زایمان زودرس باشد. در این حالت درد شکم و کمر ادامه دار است و ممکن است با ترشحات واژن، خونریزی یا کاهش حرکت جنین همراه باشد. در این مواقع بهتر است خیلی زود با پزشک خود تماس بگیرید تا عادی بودن انقباض ها را تشخیص دهد.

جداشدن زودرس جفت

در دوران بارداری جفت تا موقع زایمان به دیواره رحم متصل بوده و اکسیژن و مواد غذایی مورد نیاز جنین از طریق آن تامین می‌شود. در موارد کمی اتفاق می‌افتد که جفت پیش از زایمان از دیواره رحم جدا شود. جدا شدن زودرس جفت با درد شدید و مداومی در ناحیه پایین شکم و حساس شدن ناحیه شکم به لمس همراه است. همچنین خونریزی نیز دیده می‌شود. در این مواقع باید سریعا به پزشک مراجعه کرد و اگر حفت به طور کامل جدا شده باشد احتمالا خانم باردار مجبور به زایمان شده و سزارین می‌شود. سابقه قبلی در جدا شدن جفت در بارداری، ضربه به شکم و فشار خون بالا از مواردی هستند که می‌تواند منجر به این عارضه شود.

 

سخن آخر

اگر شما در هفته سی‌ ام بارداری و قبل از آن به سر می‌برید، هنوز برای آنکه این درد شکم مربوط به درد زایمان باشد زود است. در بالا عواملی که به احتمال بیشتری ممکن است به درد شکم در بارداری منجر شود ارائه شد. در هر کدام از موارد اگر درد شکم شما همراه با علائم دیگری چون لکه بینی، خونریزی، تب، تب و لرز، خروج ترشحات از واژن، خستگی مفرط، بروز اختلال در حین ادرار کردن، حالت تهوع و استفراغ همراه بود و درد روند کاهشی نداشت، سریعا به پزشک و مراکز درمانی مراجعه کنید.