درد زایمان و راه های کاهش و مقابله با آن

ستاره | سرویس مادر و کودک – تحقیقات نشان داده است که بیشتر مادران باردار به طور غریزی از این مساله آگاهند که اگر در زمان شروع درد زایمان به اطراف حرکت کنند یا در یک حالت صاف نشسته باشند می‌توانند به حرکت فرزندشان به سمت پایین کمک نمایند. وزن اضافی ناشی از سر نوزاد بر روی دهانه‌ی رحم نیز می‌تواند به آماده شدن شما برای زایمان کمک کند. مطالعات نشان داده است، هنگامی که به مادران آزادی کامل در مورد حالت و وضعیت‌شان در هنگام بروز درد زایمان داده ‌شود، بیشتر آنها ترجیح می‌دهند هنگامی که درد مانع استراحت کردن آنها می‌گردد به حرکت کردن و جابجا شدن در اطراف ادامه دهند. آنها راه می‌روند، می‌نشینند، چمباتمه می‌زنند، لم می‌دهند یا هر حالت دیگری که مطلوب‌شان باشد را به خود می‌گیرند.

 

 

اگرچه نیازی نیست که شما از قبل به تمرین حالت‌های درد زایمان بپردازید، اما بد نیست کمی قبل از آغاز این دردها حالت‌های قرار گیری متنوع را امتحان نمایید تا ببینید کدامیک برای شما و همسرتان مناسب‌ترین حالت است. (این کار همچنین باعث می‌شود همسرتان بتواند در هنگام بروز درد زایمان و زمانی که شما نمی‌توانید چیز زیادی را به یاد بیاورید با یادآوری حالت‌های مناسب به شما کمک نماید)

در نهایت، حالت قرارگیری که به هنگام بروز دردهای زایمان فرزندتان انتخاب می‌نمایید، بسته به این است که چه نوع درد زایمانی را تجربه کنید. در ادامه چند حالت پیشنهاد شده ‌است؛ شما می‌توانید این حالت‌ها را امتحان کنید و برای راحتی‌تان در آنها تغییراتی وارد کنید:

• زانو بزنید و خودتان را تکان دهید: طی کردن مراحل زایمان با استفاده از ابزارهای کمکی مثل صندلی گهواره‌ای، صندلی عادی یا یک توپ تولد می‌تواند راحت‌تر طی شود، درحالی که زانو زده‌اید برای حمایت بیشتر دستان‌تان را بر روی توپ یا صندلی قرار دهید. می‌توانید به آرنج‌هایتان تکیه دهید یا دست‌هایتان را به حالت ضربدری قرار داده و سرتان را به پایین خم کنید. هنگامی که انقباضات بارداری به سراغتان می‌آید بدن‌تان را با هر دم به سمت جلو و با بازدم به سمت عقب حرکت دهید. در هنگام تکان دادن بدن سعی کنید پشت‌تان را صاف نگه دارید. این حالت قرارگیری نیروی زیادی از شما مصرف نمی‌کند، شما را زیاد خسته نمی‌کند و باعث می‌شود نیروی جاذبه به کمک شما بیاید.
• راه بروید و تکیه بدهید: اگر شما با بدنی صاف راه بروید، سر نوزاد در جهت مناسبی قرار می‌گیرد و شما باید به روشی حواس‌تان را از درد زایمان پرت نمایید. در هنگام بروز انقباضات به همسرتان، مربی زایمان‌تان یا یک دیوار تکیه بدهید. سپس یک نفس عمیق بکشید و به راه رفتن ادامه دهید.
• به پهلو دراز بکشید: شما نمی‌توانید دائما درحال حرکت بمانید زیرا این کار شما را خسته خواهد کرد. هنگامی که برای استراحت دست از حرکت کردن می‌کشید، بهتر است به پهلو دراز بکشید. این کار می‌تواند تحمل انقباضات شدید در هنگام بروز درد زایمان را برای شما آسان‌تر کند. همچنین می‌توانید در فاصله‌ی بین انقباضات به پهلو دراز بکشید و تا زمان رسیدن انقباضات بعدی کمی استراحت نمایید.
• بر روی یک توپ یا چهارپایه‌ی کوتاه بنشینید: نشستن بر روی چیزی کوتاه که به شما این امکان را می‌دهد تا پاهایتان را از هم باز کنید، باعث می‌شود لگن‌تان باز شده و جاذبه به کمک‌تان بیاید. همچنین می‌توانید بر روی تشک زایمان‌تان بنشینید. اگر در حفظ تعادل‌تان مشکل دارید، از همسرتان بخواهید تا روبروی شما بر روی یک صندلی بنشیند (یا اگر ترجیح می‌دهید بیاستد) تا با گرفتن دستان یا زانوان همسرتان بتوانید تعادل بدن خود را بهتر حفظ کنید. اگر بیمارستان، توپ مخصوص زایمان در اختیار شما نمی‌گذارد می‌توانید آن را از قبل از مغازه‌های لوازم ورزشی خریداری کرده با خود به بیمارستان بیاورید.

 

کاهش درد به هنگام بروز درد زایمان

بسیاری از مادران، با این ایده‌ که در هنگام تولد دارو مصرف نمایند مخالف هستند. زیرا این همه مدت برای فرا رسیدن این لحظه صبر کرده‌اند و نمی‌خواهند خاطره‌شان از تولد مبهم و مه‌آلوده باشد. اما با این حال ممکن است نسبت به دردی که در پیش دارید احساس نگرانی داشته باشید. خبر خوب این است که داروها و روش‌های بیهوشی در طی سال‌ها و از دهه‌ی ۵۰ میلادی (زمانی که خانم‌ها در هنگام زایمان کاملا بیهوش می‌شدند و نوزاد تا چندین ساعت عوارض داروی بیهوشی را در خود داشت) پیشرفت‌های قابل توجهی داشته‌اند. امروزه داروهای بیهوشی با تاثیر گذاری موضعی و دوز کم و با تاثیر ناچیز بر روی بدن نوزاد مورد استفاده قرار می‌گیرند. اگرچه زایمان طبیعی همواره بهترین گزینه برای مادر و فرزند به حساب می‌آید اما در مواقعی که درد یا ترس از آن مانع پیشرفت زایمان می‌گردند (مثل وقتی که مادر دچار نفس نقس زدن، خستگی شدید و یا دیگر واکنش‌های ناشی از استرس است) استفاده از داروهای بیهوشی و بی‌حسی می‌تواند گزینه‌ی مناسبی باشد.

 

 

اگر در بیمارستان وضع حمل می‌کنید مسکن‌هایی که استفاده می‌کنند اپیدورال یا مخدرهایی مثل دمرول است.

مخدرها: مخدرها درد را کاملا از بین نمی‌برند، اما آن را به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش می‌دهند. متاسفانه در نتیجه‌ی استفاده از آنها ممکن است احساس سستی و بیحالی شدید شما و فرزندتان را فرا بگیرد. مخدرهای با اثر کوتاه ممکن است به صورت داخل وریدی (IV) و یا داخل عضلانی مورد استفاده قرار بگیرند.

اپیدورال: یک گزینه‌ی دیگر استفاده از اپیدورال است. در حدود نیمی از خانم‌های باردار در ایالات متحده از اپیدورال استفاده می‌کنند. این میزان نسبت به ۱۰ سال قبل دو برابر شده است و این روش به دلیل بهبود روش‌های کنترل عملکرد دارو به شدت مورد استقبال قرار گرفته است.

اگر استفاده از اپیدورال را انتخاب کنید، متخصص بیهوشی از شما می‌خواهد تا به حالت نشسته یا به پهلو قرار بگیرید. او ابتدا موضعی از پشت شما را با مایع ضدعفونی استریل خواهد کرد و سپس یک تزریق ماده‌ی مسکن موضعی در ناحیه‌ی پایین کمرتان انجام می‌دهد. سپس با استفاده از یک سوزن بزرگ، یک تیوب باریک را به میان مهره‌های کمر و نزدیک نخاع‌تان وارد می‌کند. سوزن بیرون آورده می‌شود و تیوب در فاصله‌ی اپیدورال باقی می‌ماند تا یک دوز مناسب از ماده‌ی بی‌حسی را به طور مداوم به بدن‌تان وارد نماید.

در گذشته سیستم اپیدورال به قدری قوی بود که افراد را در ناحیه‌ی پاها و لگن دچار بی‌حسی می‌کرد و این مساله فشار دادن و کمک به خروج نوزاد توسط مادر را با مشکل مواجه می‌نمود. امروزه متخصصین بیهوشی با به کارگیری دوزهای کم‌تر از مواد بی‌حس کننده شرایطی را فراهم می‌کنند که در آن ضمن کاهش درد زایمان، احساس بی‌حسی بسیار کم‌تر باشد. در برخی بیمارستان‌ها ممکن است به شما اجازه‌ی راه رفتن هم بدهند. بیشتر اپیدورال‌ها مانع فشار دادن شما و کمک به خروج نوزاد از رحم‌تان نمی‌شوند.

بیهوشی کامل: قبل از انجام عمل سزارین، معمولا بیهوشی کامل بر روی فرد اعمال می‌گردد. در این وضعیت، خانم باردار به طور موقت به خواب می‌رود و یک لوله برای ورود اکسیژن در درون نای وارد می‌گردد. بیشتر مادران دوست دارند به هوش باشند تا بتوانند اولین گریه‌ی فرزندشان را بشنوند، به همین دلیل این روش معمولا برای موارد اضطراری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

 

خطرهای استفاده از مخدرها برای کاهش درد زایمان

در هر عمل جراحی و هر مورد استفاده از مخدرها خطراتی وجود دارد. هنگامی که مخدرها به روش داخل وریدی به بدن مادر منتقل گردد، هم مادر و هم فرزندش احساس خواب آلودگی خواهند داشت. قلب جنین با کاهش ضربان نسبت به این پدیده واکنش نشان می‌دهد. البته این مساله بعد از بیدار شدن نوزاد برطرف می‌گردد. اگر این ماده در فاصله‌ی نزدیک به زایمان داده شود ممکن است جنین در تنفس دچار سستی باشد و به کمک نیاز داشته باشد.

 

خطرهای استفاده از اپیدورال برای کاهش درد زایمان

خطر استفاده از بی‌حسی اپیدورال، سردردهای نخاعی (سردردهای شدید بعد از بی‌حسی موضعی که با ایستادن شدیدتر می‌گردند) در کمتر از یک درصد از افراد است. بعضی از خانم‌ها از درد در ناحیه‌ی پایین کمر پس از زایمان شکایت می‌کنند، اما موارد بسیار کمی از این ناراحتی‌ها مربوط به بی‌حسی اپیدورال است. خانم‌های دیگری ممکن است نگران بروز آسیب‌های نخاعی ناشی از نزدیک شدن سوزن به نخاع خود باشند؛ اما باید بدانید که این یک مشکل بسیار نادر در موارد بی‌حسی موضعی است.