برنج از مهمترین غلات جهان است و خوراک اصلی نیمی از جمعیت جهان را تشکیل میدهد. جالب است بدانید که بیش از دهها هزار نوع از این دانه خوراکی در جهان یافت میشود که شاید هرگز آنها را ندیده باشید.
برنج در مناطق گرم پر آب میروید. معروف است که از نظر شرایط اقلیمی، محل رویش برنج باید سر در آتش و پا در آب داشته باشد. ارتفاع ساق برنج حدود ۴/۱ -۱ متر بوده و برگهای آن باریک، دراز و نوک تیز هستند. میوه برنج که یک دانه برنج در آن قرار دارد را شلتوک نامند.
خاستگاه برنج آسیاست و از روزگاران کهن در چین، ژاپن، هندوچین و هندوستان و پس از آن در جاوه، سیلان، اندونزی، مصر، ماداگاسکار، برزیل، آمریکا و … برنج کشت میشود. در ایران انواع برنج در مناطق شمالی و جنوبی مثل مازندران و خوزستان و حتی در نواحی گرمسیر فارس و اصفهان نیز برنج کشت میشود.
از نظر شکل ظاهری برنج به دو دسته تقسیم میشود؛ نوع هندی که دانه بلند و باریک و بسیار مرغوب است و نوع دوم، ژاپنی که دانههای گرد و ریز داشته و در ایران به نام برنج گرده معروف میباشد. برنج ایرانی در دسته اول جای دارد.
جایگاه برنج در سفرههای ایرانی
در میهمانیهای ایرانی، برنج از جایگاه خاصی برخوردار است و به نوعی میتوان گفت هیچ سفره پذیرایی بدون یکی، دو عدد دیس پلوی خوش پخت و تزیین شده، تکمیل نخواهد شد.
برای تزیین برنج مجلسی از مواد مختلفی استفاده میشود که مهمترین و پرکاربردترین آنها، زعفران و زرشک است. علاوه بر این دو مورد گاهی نیز از خلال پسته، خلال بادام، کشمش، پیاز داغ، خلال پوست پرتقال استفاده میشود.
به طور سنتی و کلیشهای، برای تزیین برنج مجلسی میتوان برنج را داخل دیس کشید و با قاشق و یا دست، مقداری زرشک و همچنین پلوی زعفرانی دور دیس و یا روی برنج ریخت اما این روزها تزیینات زیباتر و خلاقانهتر شدهاند و بانوان باسلیقه برای تزیین برنج از قالبهای مختلف استفاده میکنند که به اصطلاح به آن پلو قالبی گفته میشود.
نکاتی درباره تزیین برنج مجلسی به صورت قالبی (پلو قالبی)
تزیین برنج مجلسی به صورت قالبی بسیار سادهتر از آن است که به نظر میرسد فقط یک سری نکات ریز اما مهم دارد که با رعایت آنها، میتوانید خیلی راحت پلو قالبی تهیه کنید.
- دمای برنج: برنجی که قرار است داخل قالب ریخته و تزیین کنید نباید خیلی داغ باشد. دمای برنج باید به اندازهای باشد که دست را نسوزاند ولی سرد هم نباشد.
- در مورد نوع قالب مورد استفاده: جنس قالب هیچ فرقی ندارد، شما با هر مدل و هر جنس قالب میتوانید برنج قالبی تهیه کنید. حتی نیاز به نایلون انداختن کف قالب یا چرب کردن آن نیز نیست. تنها کاری که باید بکنید این است که برنج را با قاشق داخل قالب بریزید و کمی با پشت قاشق روی هر لایه برنج که میریزید، فشار دهید. نیازی نیست خیلی فشار بدهید، فقط در حد پر کردن هوا بین دانههای برنج کافی است.
- پرکردن قالب: دقت کنید که بین قالب تا لبه آن فاصله نباشد. یعنی برنج را تا لب قالب بریزید تا کاملا پر شود چون اگر فاصلهای وجود داشته باشد، موقع برگرداندن برنج داخل دیس یا بشقاب، برنج با شتاب به کف ظرف خورده و ممکن است متلاشی بشود.
در ادامه و پس از این معرفی اجمالی نمونههایی زیبا از تزیین برنج مجلسی را خواهید دید که برای شما گردآوری شده تا از آنها ایده بگیرید و در مهمانیها، برنج خود را به روشهای زیر تزیین کنید.