بیوگرافی کامل میرزا کوچک خان و هرآن‌چه که باید درباره این شخصیت بزرگ تاریخی بدانید
هر صفحه از تاریخ مشروطه ایران نام بزرگ‌مردان فداکاری که برای برابری و آزادی جان خود را فدا کردند، به چشم می‌خورد. یکی از نام‌آشناترین شخصیت تاریخی در دوره مشروطه میرزا کوچک خان است که اخلاق و شخصیت او زبانزد بوده و امروزه نیز بسیاری از ایرانیان با بازدید از موزه میرزا کوچک خان در رشت که در زمان‌های دور محل زندگی وی بوده است، شجاعت‌های او را مرور می‌کنند.
در این بخش از ستاره به سوال میرزا کوچک خان جنگلی کیست، پاسخ داده‌ایم؛ مطالعه این مطلب می‌تواند برای تحقیق درمورد میرزا کوچک خان جنگلی در پایه‌های مختلف تحصیلی نیز کمک‌کننده باشد.
زندگی نامه میرزا کوچک خان جنگلی
میرزا کوچک خان جنگلی معروف به شیخ یونس، در سال ۱۲۹۸ قمری در محله استادسرای رشت متولد شد. پدر او، میرزا بزرگ، از روحانیون شهر رشت بود. خانواده میرزا کوچک خان جنگلی وضعیت متوسطی داشتند.
میرزا کوچک خان از رهبران انقلابی مشروطه‌خواه و مبارزان راه آزادی ایران از بند اسارت و اشغال توسط بیگانگان بود و به عنوان رهبر نهضت جنگل شناخته می‌شد. میرزا کوچک خان که تحصیلات دینی داشت، از عالمان و حوزه‌های علمی جدا شد تا در جنبش مشروطه فعالیت کند. هدف اصلی میرزا کوچک خان جنگلی، مبارزه با استبداد داخلی و استعمار خارجی و برقراری نظامی عادلانه برای رفاه و آسایش مردم بود.
چرا میرزا کوچک خان به این نام معروف شد؟
به علت تفاوت در سن و جایگاه با پدرش که معروف به میرزا بزرگ بود، او را به نام میرزا کوچک خان می‌شناختند.
همسر و فرزندان میرزا کوچک خان جنگلی
میرزا کوچک خان ازدواج کرده بود و همسر او جواهر پور ادبی پشتیری نام داشت. گفته می‌شود میرزا کوچک خان جنگلی و همسرش دو فرزند با نام‌های کوچک لشگرآرا و میرحسین حسینی داشتند.
تحصیلات میرزا کوچک خان جنگلی
میرزا کوچک خان در مدارسی مانند مدرسه حاج حسن در صالح آباد رشت و مدرسه جامع با رونق خوب در آن زمان، تحصیلات ابتدایی خود را به پایان رساند. سپس به تهران رفت و در مدرسه محمودیه یک حجره اختصاصی دریافت کرد و تحصیلات خود را ادامه داد.
بر اساس گفته‌های رضا مظفری در کتاب مشاهیر گیلان، میرزا کوچک خان در آستانه دستیابی به مرتبه اجتهاد قرار داشت، اما تحولات سیاسی و اجتماعی ایران در آن زمان، مسیر زندگی و تحصیلات او را تغییر داد. شیخ یونس اکثر تحصیلات خود را زیر نظر استادی به نام خلخالی به پایان رساند و تحت تأثیر قوی استاد و سخنان دلنشین او قرار گرفت.
چهره و شخصیت میرزا کوچک خان
میرزا کوچک خان از نظر ظاهری، مردی خوش‌قیافه و با بنیان قوی بود. وی یک چهره با لبخند دل‌انگیز، بازوهای ورزیده و پیشانی باز داشت. از لحاظ اخلاقی، او فردی مؤدب، متواضع و با روی زیبا و خوش برخورد بود. هم‌چنین وی دارای روحی پاک و معتقد به فرایض دینی بود و به اصول اخلاقی اعتقاد داشت.
فعالیت‌های میرزا کوچک خان
میرزا کوچک خان اقامت در تهران، با شرایط اجتماعی و سیاسی آن زمان آشنا شد. پس از بررسی و بررسی وضعیت و رویدادهای موجود، او به این نتیجه رسید که زمان تلاش و فعالیت برای روشن کردن ذهنیت عمومی و مبارزه با زور و استبداد در سرنوشت ملت رسیده است.
او به شهر رشت سفر کرد و بلافاصله با دوستان و آشنایان، به ویژه طلاب مدرسه حاجی حسن، شروع به تبلیغات و روشنگری کرد.
در همان زمان، سید عبدالمجید، خطیب آزادی‌خواه، در تهران به قتل رسید. این حادثه، موجب تشدید فعالیت‌های میرزا شد. وی احساسات مردم را به رنجه کشید و با یاری یکی از طلاب، مجمع روحانیان را تأسیس کرد. این مجمع آماده مبارزه با عوامل استعمار، استبداد و نابسامانی شد.
یاران میرزا کوچک خان جنگلی چه کسانی بودند؟
احسان‌الله خان دوستدار عضو نهضت جنگل و مبارزان مشروطه بود و در براندازی محمد علی شاه نقش داشت. نظرات متفاوت و همکاری نزدیک او با شوروی و حزب کمونیست، باعث اختلاف در نهضت جنگل شد. او در سال ۱۳۰۰ خورشیدی به آذربایجان شوروی گریخت و در تصفیه‌های استالینی به قتل رسید.
دومین یار تاثیرگذار میرزا کوچک خان، حیدرخان عمو اوغلی و رهبر حزب کمونیست ایران و فعال مشروطه بود که در نهضت جنگل نیز نقش بسزایی داشت. او تلاش کرد تا اختلافات را در جنگل برطرف کرده و وحدت را حفظ کند. او نیز در سال ۱۳۰۰ خورشیدی در یکی از روستاهای گیلان به قتل رسید.
حاج احمد کسمایی، رهبر جناح راست نهضت جنگل، تامین مالی نهضت را برعهده داشت و پس از اختلاف با میرزا، به دست نیروهای دولتی تسلیم شد و توسط نیروهای استاروسلسکی دستگیر و زندانی شد.
دکتر حشمت جنگلی، سردار حشمت و یار وفادار میرزا کوچک خان نیز آخرین فرد از این لیست است. او از ابتدای تشکیل نهضت جنگل همراه جنگلی‌ها بود و در تلاش برای وحدت و سازش درونی نقش مهمی داشت و در نهایت، در سال ۱۲۹۶ خورشیدی در رشت اعدام شد.
درگذشت میرزا کوچک خان جنگلی
در پایان روزهای آبان ماه سال ۱۳۰۰ خورشیدی، نیروهای قزاق داخلی به رهبری رضاخان سردار سپه به همراه نیروهای تسلیم شده جنگلی و خوانین محلی، یکپارچه شده و با حملات مکرر، نیروهای جنگل را به عقب محکوم کردند. در پی این درگیری‌ها، برخی از رهبران جنگل تسلیم یا پنهان شدند. میرزا کوچک خان نیز خود را به مدت ده روز پنهان کرد.
میرزا کوچک خان جنگلی و همراهش، گائوک، قصد داشتند از طریق کوه‌های تالش به خلخال بروند. اما میرزا در شرایط سختی که برف و طوفان آن را تحت تأثیر قرار داد، گائوک را بر دوش خود برد و تا جایی که ممکن بود، پیش قدم شد. در نهایت، آن‌ها در آذر ماه سال ۱۳۰۰ خورشیدی در میان برف و یخ جان خود را از دست دادند.
بریده شدن سر میرزا کوچک خان جنگلی
پس از مرگ آن‌ها، به دستور محمد خان سالار شجاع سر میرزا توسط خالو قربان هرسینی جدا و به امیر مقتدر طالش ارسال شد و در رشت، به فرماندهان نظامی تحویل داده شد. جسد بدون سر در گورستان دهکده دفن شد و سر به مدتی در نزدیکی سربازخانه رشت قرار گرفت.
سپس سر بریده میرزا کوچک خان جنگلی به تهران فرستاده و در گورستان حسن‌آباد دفن شد. مشهدی کاس آقا حسام، یکی از یاران قدیمی میرزا، سر را به طور محرمانه از گورگن دریافت کرد و به رشت برد. سپس در مکانی به نام سلیمان داراب در رشت، سر را به خاک سپرد. در ماه شهریور سال ۱۳۲۰ خورشیدی، آزادی‌خواهان گیلان جسد را به رشت منتقل کردند و کنار سر آن را به خاک سپردند.
آرامگاه میرزا کوچک خان جنگلی
جسم میرزا کوچک جنگلی به شهر رشت، زادگاه او، منتقل شد و در قبرستان سلیمان داراب به خاک سپرده شد. در سال ۱۳۶۰ خورشیدی، طرح ساخت یک مقبره بر روی مزار میرزا کوچک مطرح شد و پس از گذشت ۱۱ سال، ساختمانی برای یادبود او احداث شد.
این مقبره، از نظر معماری سنتی، اصولی رعایت شده است و از طراحی ساده اما جذابی برخوردار است. در خرداد ماه سال ۱۳۸۲ خورشیدی، آرامگاه میرزا کوچک خان به ثبت میراث ملی ایران درآمد.
روز بزرگداشت میرزا کوچک خان در تقویم
در تقویم ملی ایران ۱۱ آذر ماه به عنوان روز شهادت میرزا کوچک خان جنگلی ثبت شده است.
هنوز دیدگاهی ثبت نشده است.