ستاره | سرویس مذهبی – تیمم به معنی قصد کردن است، ولی در اصطلاح شرع، قصد کردن به خاک پاک را تیمم میگویند که به جای وضو و یا غسل و در نبودن آب میباشد.
دستور تیمم در قرآن
«و اگر بیمار یا در سفر بودید و یا از قضای حاجت آمده و یا با زنان هم بستر شده بودید و آبی نیافتید، پس به سراغ خاکی پاک روید و از آن خاک به صورت و دست هایتان بکشید»
تیمم چه زمانی واجب است؟
- در جایی که آب در اختیار نداشته باشد.
- وقت کافی برای وضو یا غسل نداشته باشد و ترس قضا شدن نماز وجود داشته باشد.
- آب برای بدن او ضرر داشته باشد یا بترسد که به واسطه استعمال آن مریض شده یا بیماری او طولانی گردد.
- اگر تهیه کردن آب یا استعمال آن به قدرى مشقت داشته باشد که مردم آن را تحمل نکنند.
- اگر آب را به مصرف وضو یا غسل برساند خود او یا بستگانش از تشنگى بمیرند یا مریض شوند.
- کسى که بدن یا لباسش نجس است و اگر وضو یا غسل کند، براى آب کشیدن بدن یا لباسش آبی نمىماند.
- نداشتن آب مباح.
دستور تيمم
در تيمم چهار چيز واجب است:
اول: نيت (تیمم می کنم بدل از وضو/غسل قربه الی الله)
دوم: زدن تمام كف دو دست، با هم، بر چيزى كه تيمم به آن صحيح است و بنابر احتياط واجب، همراه با ضربه باشد و گذاشتن دو دست بر زمين كافى نيست.
سوم: كشيدن كف هر دو دست به تمام پيشانى و دو طرف آن، از جايى كه موى سر مىرويد تا ابروها و بالاى بينى و بنابر احتياط واجب بايد دستها روى ابروها هم كشيده شود
چهارم: كشيدن كف دست چپ به تمام پشت دست راست و بعد از آن كشيدن كف دست راست به تمام پشت دست چپ.
تيمم بر چه چیزهایی صحيح است؟
تیمم بر خاک و اقسام سنگها صحیح است و بنا بر احتیاط واجب در حال اختیار (که سنگ یا خاک وجود دارد) بر گچ و آهک پخته و آجر پخته و سفال و بر سنگ معدن مثل سنگ عقیق تیمم نشود. تيمم به خاك ، ريگ ، كلوخ و سنگ ، اگر پاك باشند، صحيح است.
تیمم بر چه چیزهایی مکروه است؟
تیمم بر روی ماسه و زمین شوره زار مکروه است.
تیمم بر چه چیزهایی باطل است؟
تیمم بر یخ، زمین نجس، زمین غصبی، زمینی که نمک روی آن را گرفته باشد، خاکی که با چیز دیگری مخلوط شده باشد، خاکستر گیاه، سنگ عقیق و فیروزه و طلا و نقره باطل است
تیمم بدل از غسل
در تیمم بدل از غسل، قبل از اینکه پشت دستها را مسح کند، احتیاط مستحب آن است که یک بار دیگر (بار دوم) دستها را بر زمین بزند و مجدداً با آن، پشت دست راست و سپس پشت دست چپ را مسح کند. برخی دیگر از فقها این استحباب را در تیمم بدل از وضو نیز قائل اند.
احكام تيمم
- تيمم بدل از غسل و بدل از وضو، با هم فرقى ندارند، ولى احتياط مستحب است در تيمم بدل از غسل، بلكه در هر تيممى، بعد از مسح پيشانى، يك بار ديگر كف دستها را به زمين بزند و پشت دستها را به همين صورتى كه گفته شد، با كف دست ديگر مسح كند.
- پيشانى و پشت دستها را بايد از بالا به پايين مسح كند و كارهاى آن را بايد پشت سر هم به جا آورد.
- انسان بايد براى تيمم، انگشتر را از دست بيرون آورد و اگر در پيشانى يا پشت دستها يا در كف دستها، مانعى باشد، مثلاً چيزى به آنها چسبيده باشد، بايد بر طرف كند.
- اگر کسی به دلیل خجالتی بودن نتواند غسل جنابت کند، نمیتواند در اول وقت تیمم کرده و نماز بخواند! چنین شخصی باید بدن خود را آب بکشد (قسمت هایی را که نجس شده است.) و صبر کند تا آخر وقت یعنی زمانی که فقط به اندازه تیمم و خواندن نماز (به صورت مختصر و اکتفاء به واجبات نماز) وقت داشته باشد و در آن موقع تیمم کرده و با تیمم نماز بخواند. البته به خاطر این که عمداً نماز خود را به تأخیر انداخته و فرصت غسل کردن را از خود سلب کرده است، مرتکب کار حرامی شده و معصیت کرده است. ولی نماز او صحیح است.
- چیزهایى که وضو را باطل مىکند، تیمم بدل از وضو را هم باطل مىکند و چیزهایى که غسل را باطل مىنماید، تیمم بدل از غسل را هم باطل مىنماید.
- چيزى كه بر آن تيمم مىكند، بنابر احتياط لازم بايد گردى داشته باشد كه به دست بماند و بعد از زدن دست بر آن نبايد دست را به شدت بتكاند كه همه گرد آن بريزد.
- اگـر مختصرى هم از پيشانى يا پشت دستها را مسح نكند تيمم باطل است، چه عمدا مسح نكند، يا مساله را نداند يا فراموش كرده باشد ولى دقت زياد هم لازم نيست و همين قدر كه بگويند تمام پيشانى و پشت دستها مسح شده كافى است.
- پيشانى و پشت دستها را بنابر احتياط بايد از بالا به پايين مسح نمايد و كارهاى آن را بايد پشت سر هم بجا آورد و اگر بين آنها به قدرى فاصله دهد كه نگويند تيمم مىكند باطل است.