بیماری واریکوسل چیست – آیا درمان واریکوسل امکان پذیر است؟

ستاره | سرویس سلامت –  ناباروری در زنان و مردان می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. بیماری واریکوسل یکی از دلایل شایع ناباروری در مردان است به طوری که از هر ۱۰ نفر مرد جوان ۲ الی ۳ نفر مبتلا به این بیماری هستند. اگرچه این عارضه می تواند یکی از علت های ناباروری در مردان باشد اما خوشبختانه امروزه قابل درمان است. در ادامه با این بیماری و روش درمان آن آشنا می‌شوید.

 

واریکوسل چیست؟

واریکوسل اتساع و پیچ‌خوردگی غیرطبیعی شبکه وریدی (سیاهرگی) بالای بیضه‌هاست. شیوع آن زیر ۱۰سال نادر است ولی در بالغین جوان ۱۵% و در مردان نابارور ۲۰ تا ۴۰% می‌باشد.در کسانی که با ناباروری ثانویه مراجعه می‌نمایند یعنی قبلا بچه‌دار شده‌اند شیوع آن به ۷۰% می‌رسد. ۹۰% موارد طرف چپ و در ۱۰% موارد دو طرفه است.
این بیماری باعث بزرگ شدن رگ‌ها درون کیسه بیضه می‌شود. این بیماری مشابه بیماری واریس که در پا رخ می‌دهد می‌باشد. واریکوسل یکی از معمول‌ترین دلایل کاهش اسپرم و کاهش کیفیت اسپرم است که می‌تواند باعث نازایی و ناباروری مردان شود، با این حال همه انواع آن بر روی تولید اسپرم تاثیری ندارند. این بیماری همچنین می‌تواند باعث کاهش رشد بیضه و در نهایت کوچک شدن بیضه گردد. همچنین با اثر بر اسپرم‌ها باعث کاهش حرکت و تعداد آن‌ها و تغییر مورفولوژی (شکل ظاهری) انها خواهد شد. واریکوسل به طور مستقیم اثری بر توانایی جنسی یا ایجاد انزال زودرس ندارد.

 

علل ابتلا به این بیماری چیست؟

از منظر طب امروزی این بیماری در دو گروه اوليه و ثانويه تقسيم‌بندی می‌گردد. در نوع اوليه، هيچ عامل ايجادکننده مشخصی وجود ندارد، گرچه تئوری اشکال در دريچه‌های لانه کبوتری وريدهای بيضه، طولانی بودن مسير اين وريدها و احتمال اثر فشاری ساير عروق و احشاء شکمی مطرح می‌باشد ولی هنوز علت مشخصی برای آن ثابت نشده است. اين نوع عامل عمده واريکوسل است. نوع ثانويه که بدنبال وجود عامل مشخص ايجادکننده انسداد در عروق داخل شکم ايجاد می‌گردد، درصد کمی از واريکوسل‌ها را شامل می‌شود و علت ايجادکننده آن غالباً توده‌های شکمی، بخصوص تومورهای بدخيم می‌باشد که تشخيص آن مهم و حياتی است.

از منظر طب سنتی علت واریکوسل تجمع خون سوداوی در عروق مذکور است.

 

علائم وجود بیماری واریکوسل

بیماری واریکوسل معمولا بدون علامت بوده و بطور اتفاقی، حين معاينه مشخص می‌گردد. در معاينه، بزرگی و تورم عروق بيضه، بخصوص در سمت چپ مشهود است و در حالت ايستاده و يا افزايش فشار شکمی تشديد می‌يابد و در حالت خوابيده از بين می‌رود (در صورتيکه تورم عروق در حالت خوابيده از بين نرفت، بايستی به نوع  ثانويه آن شک کرد).

در صورتیکه علائم زیر را دارید، می‌توانید با مراجعه به یک اورولوژیست و انجام سونوگرافی تشخیص قطعی بدهید:

• ورم‌ها و برآمدگی‌های درون کیسه بیضه که البته دردناک نیستند
• رگ‌های بزرگ شده و پیچ خورده در کیسه بیضه
• درد در ناحیه کیسه بیضه که ممکن است با نشستن، پاشدن و سایر کشش‌های فیزیکی افزایش یافته، در روز شدیدتر شود و زمانی‌که به پشت دراز می‌کشید بهتر شود
• بزرگی بیضه‌ها
• عدم تقارن بيضه‌ها
• درد بيضه
• ناباروری

 

چطور می‌توان از بروز این بیماری پیشگیری کرد؟

• از مصرف غذاهای سودازا پرهیز کرده و از پوشیدن لباس‌های تنگ اجتناب کنید.
• اگر دارای واریکوسل خفیف هستید نیز برای پیشگیری از بدتر شدن وضعتان، سرپا نباید بیاستید. کارهای ایستادنی نباید انجام دهید، سماق و آش سماق و سرکه شیره زیاد بخورید.
• اگر دچار یبوست هستید آن را با مصرف خاکشیر و آب گرم درمان کنید.

 

درمان واریکوسل

اگر واريکوسل برای فرد، عارضه‌ای ايجاد کند لازم است درمان انجام گردد. در غير اينصورت احتياجی به درمان نيست. واریکوسل یک بیماری خوش‌خیم است اما درمان دارویی ندارد و تنها روش درمان آن جراحی است که در ادامه توضیح داده خواهد شد. تصمیم‌گیری برای عمل بستگی به فاکتورهای گوناگونی مانند: شدت بیماری و سن بیمار و وضعیت باروری (تاهل و داشتن یا نداشتن فرزند) دارد.

جراحی واريکوسل يا به اصطلاح پزشکی واريکوسلکتومی بستن وريدهای بيضه مبتلا می‌باشد که پس از انسداد اين وريدها به تدريج به دليل عدم حرکت خون، وريدهای مسدودشده کوچک شده و از بين می‌رود و واريکوسل نیز برطرف می‌گردد. اين اقدام از طريق برش کوچکی بر روی پوست شکم به طول ۴ – ۲ سانتي‌متر قابل انجام است.

 

انواع روش‌های جراحی

روش استاندارد طلایی جراحی واریکوسل: روش اینگوینال میکروسکوپیک می‌باشد که با برش کوچک پایین شکم نزدیک خارج ریشه آلت و بالای بیضه و با کمک میکروسکوپ انجام می‌شود. مزیت این روش حفظ شریان (سرخرگ) و عروق لنفاوی و عصب می‌باشد و میزان عود نیز کمتر است.

روش جراحی اینگوینال: تقریبا مانند روش اول است اما بدون میکروسکوپ انجام می‌شود و بنابراین عوارض آن بیشتر است.

روش جراحی رتروپریتوان: این روش با برشی بالاتر از روش قبلی انجام می‌شود.

روش جراحی با لاپاروسکوپ: این روش با ایجاد حدود سه سوراخ در شکم و فرستادن گاز به داخل شکم برای ایجاد فضای کافی برای کار انجام می‌شود. در این روش احتمال آسیب عروق بزرگ یا روده‌ها یا مثانه و… هر چند ناشایع وجود دارد.

روش آمبولیزاسیون: از راه پوست که از راه وریدهای کنار ران به صورت موضعی لخته خون خود بیمار یا کویل یا مواد سنتتیک و مصنوعی دیگر به داخل وریدها فرستاده می‌شوند. این روش نیاز به متخصص رادیولوژی ماهر در این زمینه و تجهیزات پیشرفته دارد.