دردسرِ جدید طالبان؛ سَلَفی‌ها علیه حنفی‌ها

ستاره | سرویس اخبار – خبرگزاری “تی آر تی وورلد” در گزارشی نسبت به خطر آغاز جنگی قریب الوقوع میان گروه طالبان و با داعشِ خراسان هشدار داده و به طور خاص بر این مساله تاکید کرده که طالبان در شرایط کنونی، به شدت به جامعه سلفی افغانستان و حمایت‌های احتمالی آن‌ها از داعشِ خراسان بدبین است و همین موضوع می‌تواند آن گروه از اعضای جامعه سلفی این کشور را که عضوِ داعش خراسان نیستند ترغیب کند تا به گروه مذکور بپیوندند و علیه طالبان بجنگند. مساله‌ای که در نوع خود تبعات خشونت باری را برای آینده افغانستان به دنبال خواهد داشت.

خبرگزاری تی آر تی وورلد در این رابطه می‌نویسد: «قبل از وقوع حادثه تروریستی ۱۱ سپتامبر، چالش اصلی برای رژیم سابق طالبان در افغانستان، وجودِ اتحاد موسوم به شمال در افغانستان بود که توسط “احمد شاه مسعود” رهبری می‌شد و از اینکه گروه طالبان بتواند کنترل کل افغانستان را به دست بگیرد، قویا جلوگیری می‌کرد.

ائتلاف شمال یک جبهه ضدطالبان از گروه‌های سیاسی افغانستان بود که از غیرپشتون‌های این کشور تشکیل می‌شد و در کنار دلایل مختلفِ مخالفتشان با طالبان، تا حد زیادی با این گروه دارای اصطکاکات قومیتی نیز بودند. با این همه، ۲۰ سال بعد و پس از خروج نظامیان آمریکایی و ناتو از افغانستان و اوج گیری مجدد طالبان در این کشور، بار دیگر “ائتلاف شمال” به یک چالشِ مهم برای حکومت طالبان بر افغانستان تبدیل شده است.

با این حال، این هفته طالبان توانست تا حدی مواضع ائتلاف شمال در پنجشیر افغانستان را به کنترل خود درآورد، اما این به معنای آن نیست که این گروه اکنون موقعیتی برتر در افغانستان دارد. طالبان جدای از مخالفت‌ها در پنجشیر علیه خود، با یک دشمنِ بسیار خشن و افراطی نیز رو به رو است که این دشمن، شاخه افغانستانِ گروه داعش موسوم به داعشِ خراسان است.

به گزارش فرارو، داعش خراسان هنگامی به تهدیدی جدی علیه طالبان تبدیل شد که رهبران و مبارزان آن در سال ۲۰۱۵ از پاکستان به ولایت ننگرهار افغانستان در شرق این کشور کوچ کردند. طالبان به رهبری گروه داعش خراسان در سوریه نزدیک شده و از آن‌ها درخواست کرده بود تا جبهه‌ای جدید در افغانستان ایجاد نکنند. استدلال اصلی آن‌ها نیز در این رابطه این بود که این مساله در صورت وقوع، می‌تواند به اقدامات و آنچه جهاد علیه آمریکا و متحدان آن عنوان می‌شود، آسیب‌هایی جدی وارد کند.

با این حال، درخواست طالبان از داعش خراسان، چندان از سوی این گروه مورد توجه قرار نگرفت. در عوض، داعشِ خراسان خیلی زود کنترل مراکز اصلی قدرت طالبان در ولایت ننگرهار افغانستان و همچنین برخی مناطق در ولایت کُنر این کشور را نیز به دست گرفت.

جامعه سلفی افغانستان پایگاه حمایتی اصلی گروه داعش خراسان را در این کشور تشکیل داده است. امری که کاملا در تضاد با تسلط گروه طالبان بر افغانستان که گروهی حنفی است می‌باشد. جامعه سلفی افغانستان از فضای پسایازده سپتامبر در افغانستان استفاده کرد تا از این طریق دامنه قدرت و نفوذ نظامی خود را در این کشور توسعه بخشد.

با این همه، طالبان به جامعه سلفی اجازه نداد تا آن‌ها جبهه‌ای موازی را در عصر پسایازده سپتامبر در افغانستان ایجاد کنند با این حال آن‌ها را در سطوح پایین‌تر قرار دادند و در نهایت نیز آن‌ها را کاملا حاشیه نشین کردند. از این رو، گروه داعش خراسان عملا چهارچوبی قابل توجه را برای سلفی‌ها ایجاد کرده تا انحصارِ طالبان در قدرت و یکه تازی آن‌ها در گفتمان به اصطلاح جهادیِ افغانستان را به چالش بکشند.

رهبری بنیانگذارِ گروه داعش خراسان از شبه نظامیان ضد پاکستان تشکیل شده است. اعضای داعش خراسان در اواخر سال ۲۰۱۴، از گروه موسوم به “تحریک طالبان پاکستان” به دلیل اختلافات رهبری و فرقه‌ای جدا شدند. “حافظ سعید خان” بنیانگذار داعش خراسان در بیانیه‌ای تاکید کرده که گروهِ تحت امرش به جبهه‌ای جدید علیه پاکستان شکل خواهد داد.

رهبر پاکستانی گروه داعش خراسان خیلی زود در اثر حملات هوایی آمریکا به ولایت ننگرهار افغانستان از بین رفت. از این رو، سلفی‌های تندرو افغان کنترل داعش خراسان را به دست گرفتند و حتی خیلی زود به جنگی مستقیم علیه طالبان دست زدند.

با این همه، داعش خراسان با حملات گسترده‌ای علیه خود رو به رو شد و عملا گسترش دامنه قلمرو آن در افغانستان با چالشی اساسی رو به رو شد. نیرو‌های امنیتی دولت سابق افغانستان و همچنین نیرو‌های طالبان به همراه حملات هوایی آمریکا، ضربات سنگینی را علیه پایگاه‌های داعشِ خراسان در افغانستان، بویژه پس از امضای توافق صلح دوحه انجام دادند (توافق دوحه سال گذشته میلادی به امضا رسید).

صد‌ها نفر از اعضای داعش خراسان در اثر این حملات جان باختند و هزاران نفر نیز تسلیم نیرو‌های امنیتی افغانستان شدند. آمریکا، طالبان و دولت افغانستان همگی نابودی داعشِ خراسان را در افغانستان جشن می‌گرفتند.

با این حال فروپاشی پایگاه‌های اصلی داعش خراسان در ولایت‌های ننگرهار و کُنر افغانستان، نشان دهنده پایان کارِ این گروه نبود. داعش خراسان بار دیگر در ماه می‌سال ۲۰۲۰ و هنگامی که “شهاب المهاجر” به عنوان امیر جدید گروه داعش خراسان برگزیده شد، بار دیگر احیا شد.

برخی منابع خبری و اطلاعاتی تاکید داشته اند که المهاجر پیشتر عضوی از طالبانِ افغانستان بوده و سپس به داعش پیوسته است. وی به طور خاص عضوی از “شبکه حقانی” بوده است. المهاجر با تشدید جنگ شهری در افغانستان عملا دوره‌ای خشونت بار را در چهارچوب اقدامات گروه داعش خراسان آغاز کرد. وی بلافاصله عملیات‌های تروریستی و خطرناکِ قابل توجهی را در افغانستان انجام داد که از آن جمله میتوان به کمک به آزادی زندانیان از زندان ننگرهار در ماه آگوست سال ۲۰۲۰ و مجموعه‌ای از حملات پیچیده به مراکز آموزشی و بیمارستان‌های کابل و همچنین جامعه اقلیت‌های افغانستان نظیر شیعیانِ هزاره و سیک‌های این کشور اشاره کرد. گروه داعش خراسان تحت رهبری المهاجر تاکنون به بیش از ۳۰۰ عملیات و اقدام تروریستی اعتراف کرده و مسوولیت آن‌ها را پذیرفته است.

اگرچه اغلبِ سلفی‌های افغان در ابتدا از داعش خراسان حمایت کردند، با این حال آن‌ها خیلی زود از این مساله کناره گیری کردند. دلیل اصلی این مساله نیز خشونت بیش از حدِ داعش خراسان و دیگر اقدامات و رویه‌های این گروه نظیر تکفیر مسلمانان به دلیل عدم پیوستن به گروه داعش خراسان بود.

گروه داعش خراسان همچنین شماری از چهره‌های سرشناس سلفی افغانستان را که ایدئولوژی این گروه را رد کرده و از آن انتقاد کردند نیز هدف حمله قرار داد. در سوی دیگر، رقابت داعش خراسان و طالبان همچنین به جدالی علیه سلفی‌های افغان تبدیل شد. در نتیجه، طالبان عمیقا به تک تک سلفی‌ها نسبت به حمایت احتمالی آن‌ها از داعش خراسان مشکوک است. در این چهارچوب رهبران بانفوذ سلفی افغان تحت رهبری یکی از شیوخ سلفی با نامِ “شیخ عبدالعزیز نورستانی”، به دلیل نگرانی‌های خاص خود، با رهبران طالبان در اوایل سال ۲۰۲۰ میلادی دیدار کردند. آن‌ها قول دادند که با طالبان بیعت کنند و از طالبان درخواست کردند که سلفی‌های افغان را وارد جنگ و درگیری خود با گروه داعش خراسان نکنند و این دو را یکی نپندارند.

همزمان با قدرت گیری مجدد طالبان در افغانستان، گزارش‌های مختلفی از اقدام اعضای طالبان در تعقیب و پیگردِ چهره‌های بانفوذ سلفی افغان در ولایت‌های ننگرهار و کابل منتشر شده است. در ماه جاری، یکی از شیوخ ارشد سلفی افغان به نامِ “شیخ ابوعبیدالله متوکلی” به نحو خشونت باری به قتل رسید. اینطور گفته شده که وی ابتدا توسط مبارزان طالبان ربوده شده است. اگرچه که گروه طالبان هرگونه دخالت در قتل فرد مذکور را قویا رد کرده است. سلفی‌های افغان می‌گویند که برخی گروه‌ها در صفوف طالبان، آن‌ها را هدف قرار می‌دهند زیر پیشتر داعش حملاتی را علیه طالبان انجام داده و آن‌ها (برخی اعضای طالبان) اکنون به دنبال اقدامات انتقام‌جویانه هستند.

این تحولات موجب شده تا ترس و وحشت فراوانی در میان سلفی‌های افغانستان ایجاد شود که در صورت استقرار دولت طالبان در افغانستان، امکان دارد اتفاقات خشونت بار زیادی علیه سلفی‌ها در این کشور روی دهد. امری که عملا می‌تواند جوان‌های سلفی در افغانستان را به سمت پیوستن به گروه داعشِ خراسان سوق دهد و در نتیجه، موجب تشدید درگیری‌ها میان طالبان و داعش خراسان در افغانستان شود. موضوعی که می‌تواند موجب اوج‌گیری خشونت‌ها و خونریزی در افغانستان شود».

 

منبع: فرارو