عوارض دارو‌های ضد افسردگی و راهکارهای مقابله با آن

ستاره | سرویس پزشکی – در زندگی همه ما روزهایی وجود دارد که غمگین هستیم و همه چیز را سیاه می‌بینیم. هیچ چیز شادی ما را بر نمی‌انگیزد و هیچ امیدی به موفقیت نداریم. احساس خلاء، نا‌امیدی، تنهایی و گنهکاری می‌کنیم و اضطراب ما را فرا می‌گیرد. اما آنچه باعث می‌شود تا چنین احساس‌هایی به صورت اختلال روانی در‌آیند، نوع و تعداد نشانه‌ها، شدت و طول مدت و همچنین حدی است که به جریان زندگی روزمره آسیب می‌رسانند. زمانی که احساس غم و اندوه شدید، بی امیدی، بیچارگی و بی‌ارزشی بیشتر از چند هفته طول بکشد و عملکرد روزانه اتان را مختل کند، شما دچار بیماری افسردگی شده اید.

 

افسردگی از جمله اختلالاتی است که برای آن درمان های موثری وجود دارد و معمولا هرچه زودتر درمان شروع شود اثربخشی آن هم بیشتر خواهدبود. به طور کلی می‌توان درمان‌های افسردگی را به دو طبقه دارودرمانی و روان درمانی تقسیم کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که ترکیب این دو نوع درمان به ویژه برای افسردگی های متوسط و شدید، بهترین نتیجه را به همراه دارد. درمان افسردگی با توجه به شدت این بیماری و جلوگیری از بازگشت بیماری ممکن است از شش ماه تا چند سال به طول بینجامد.

 

عوارض دارو‌های ضد افسردگی

دارو‌های ضد افسردگی از طریق تغییر عملکرد و افزایش یا کاهش مواد ترشح شده در مغز که به آنها نوروترانسمیتر گفته می‌شود عمل می‌کنند و باعث بهبود خلق‌و‌خو و درمان افسردگی می‌شوند. معمولا دو تا سه هفته طول می‌کشد تا تاثیر داروهای ضدافسردگی آشکار گردد. این داروها هم به موازات اثرات مفید و درمانی خود، دارای عوارض جانبی هستند که بروز آنها در افراد مختلف متفاوت است. داروهای جدید ضد افسردگی، عوارض کمتری نسبت به داروهای قدیمی‌تر دارند و به ندرت باعث بروز عوارض بسیار خطرناکی می‌شوند. اما اگر بعد از مصرف داروهای ضدافسردگی دچار عوارض ناخوشایندی شدید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

مطلب معرفی بهترین دارو‌های ضد افسردگی  را در ستاره حتما بخوانید.

اگر عوارض جانبی این داروها غیرقابل تحمل باشد، ممکن است نیاز باشد که دیگر این داروها را مصرف نکنید و یا مقدار داروی مصرفی را کم کنید، اما این را بدانید که هیچگاه بدون مشورت با پزشکتان این کار را انجام ندهید زیرا قطع مصرف ناگهانی این داروها ممکن است باعث عود و پیشرفت بیماری شما گردد.

در ادامه به ده عارضه دارو‌های ضد افسردگی و راهکارهای مقابله با آن می‌پردازیم:

 

۱. تهوع

به طور کلی در طی هفته اول مصرف این داروها، تهوع رخ می دهد که در اکثر موارد بعد از چند هفته و عادت بدن به دارو از بین می‌رود.

راهکارهای مقابله با تهوع

• دارو‌های ضد افسردگی را همراه با غذا مصرف کنید.
• حجم غذایتان کم و تعداد وعده های غذایی زیاد باشد.
• آبنبات سفت و بدون شکر را بمکید.
• مقدار زیادی مایعات بنوشید، از قبیل: آبمیوه های بدون قند و آب خنک.
• از داروهای ضداسید و یا بیسموت ها برای ترش نکردن معده استفاده کنید.
• با پزشک خود درباره تغییر مقدار و یا نوع دارو صحبت کنید.  

 

۲. افزایش یا کاهش اشتها و وزن

برخی از دارو‌های ضد افسردگی باعث افزایش وزن و برخی دیگر باعث کاهش وزن می شوند.

راهکارهای مقابله با افزایش وزن

• نوشیدنی های شیرین و شیرینی را از وعده های غذایی خود حذف کنید.
• با عجله غذا نخورید.
• به طور منظم و بیشتر روزهای هفته، ورزش کنید.
• به توصیه‌های متخصص تغذیه درباره برنامه غذایی خود عمل کنید.
• با پزشک خود درباره تعویض نوع دارویتان صحبت کنید.
• حجم غذایتان کم و تعداد وعده‌های غذایی‌تان زیاد باشد.

 

۳. خستگی و خواب آلودگی

در هفته‌های اول مصرف دارو‌های ضد افسردگی، خستگی و خواب آلودگی از عوارض شایع می‌باشد.

راهکارهای مقابله با خستگی و خواب آلودگی

• در طول روز، یک چرت کوتاه بزنید.
• ورزش‌های ملایم انجام دهید، از قبیل پیاده روی.
• در هنگام خستگی و خواب آلودگی از رانندگی و کار با ماشین آلات خطرناک دوری کنید.
• یک تا دو ساعت قبل از خواب، داروی ضد افسرگی خود را مصرف کنید.

 

۴. بی خوابی

از آنجا که برخی دارو‌های ضد افسردگی باعث افزایش انرژی بدن می‌شوند، ممکن است کم خواب شوید و به علت کم خوابی در شب، در طی طول روز، احساس خستگی کنید.

راهکارهای مقابله با بی خوابی

• داروهای ضد افسردگی خود را صبح مصرف کنید.
• از مصرف نوشیدنی ها و غذاهای دارای کافئین مخصوصا در اواخر روز، خودداری کنید.
• به طور منظم ورزش کنید.
• حداقل ۴ تا ۵ ساعت قبل از خواب، از ورزش شدید پرهیز کنید.
• با پزشک خود راجع به مصرف داروهای خوب‌آور قبل از خواب، صحبت کنید.

 

۵. مشکلات زناشویی

برخی از این داروها مشکلات زناشویی را موجب می‌شوند که تا مرحله آخر درمان ادامه دارد چرا دارو‌های ضد افسردگی می‌توانند موجب کاهش میل جنسی شوند.

راهکارهای مقابله با مشکلات زناشویی

• مقدار داروی مصرفی شما، یک بار در روز باشد و قبل از مصرف دارو، فعالیت جنسی انجام دهید.
• اگر عوارض داروی مصرفی شما غیرقابل تحمل است، با پزشک خود راجع به تغییر دارو صحبت کنید.
• با پزشک خود صحبت کنید و اگر او اجازه داد می‌توانید یک روز در هفته دارو مصرف نکنید تا علائم و عوارض آن کم شود.

 

۶. خشکی لب‌ها

• یکی دیگر از عوارض دارو‌های ضد افسردگی، خشک شدن لب‌ها می‌باشد.
• راهکارهای مقابله با خشکی لب‌ها:
• به طور مرتب و با جرعه های کوچک، آب بنوشید.
• یک تکه یخ را بمکید.
• آدامس بدون قند بجوید.
• آبنبات سفت و بدون شکر بمکید.
• از طریق بینی نفس بکشید نه از طریق دهان.
• دندان‌های خود را دو بار در روز مسواک بزنید و به طور مرتب نزد دندانپزشک بروید. اگر شما دارای دهانی خشک باشید، باعث افزایش پوسیدگی دندان می‌گردد.
• با پزشک خود راجع به اسپری های مرطوب کننده دهان صحبت کنید.

 

۷. تاری دید

تاری دید نیز یکی از عوارض دارو‌های ضد افسردگی می باشد، اما غالبا بعد از چند هفته مصرف این داروها، خودبه خود از بین می رود.

راهکارهای مقابله با تاری دید

• با پزشک خود راجع به قطره‌های چشمی برای از بین بردن خشکی چشم صحبت کنید.
• با پزشک خود راجع به تغییر داروی ضدافسردگی و یا کاهش مقدار آن صحبت کنید.
• یک معاینه چشمی انجام دهید، زیرا تاری دید ناشی از مصرف این داروها ممکن است با یک مشکل چشمی بدتر شود.

 

۸. یبوست

غالبا یبوست ناشی از دارو‌های ضد افسردگی سه حلقه ای می باشد، زیرا این داروها باعث اختلال در عملکرد طبیعی دستگاه گوارش و دیگر اعضای بدن می‌شوند.

راهکارهای مقابله با یبوست

• مقدار زیادی آب بنوشید.
• غذاهای دارای فیبر از قبیل میوه‌ها و سبزیجات و غلات مصرف کنید.
• به طور منظم ورزش کنید.
• مکمل‌های دارای فیبر مصرف کنید.

 

۹. سرگیجه

دارو‌های ضد افسردگی سه حلقه ای و مهارکننده‌های مونوآمینواکسیداز بیشتر از سایر انواع داروهای ضدافسردگی، باعث سرگیجه می‌شوند.این داروها باعث، کاهش فشار خون و در نتیجه سرگیجه می‌گردند.این عوارض در افراد مسن شایع تر می‌باشد.

راهکارهای مقابله با سرگیجه

• به آرامی از حالت نشسته و یا ایستاده، تغییر موقعیت دهید.
• از دستگیره های نرده ای، میله و یا دیگر اقلام محکم برای حفاظت از خود استفاده کنید.
• از رانندگی و کار با ماشین آلات خطرناک دوری کنید.
• از کافئین، تنباکو و الکل دوری کنید.
• مقدار زیادی مایعات بنوشید.
• موقع خواب، داروی ضدافسردگی را مصرف کنید.

 

۱۰. اضطراب، پریشانی و بی قراری

در اثر تحریک برخی دارو‌های ضد افسردگی اضطراب، پریشانی و بی قراری دیده می‌شود.اگر این اضطراب بیشتر شود، باید با پزشک صحبت کنید، چراکه ممکن است علامت اختلال دوقطبی و یا دیگر اختلالات جدی باشد.

راهکارهای مقابله با اضطراب، پریشانی و بی قراری

• در ابتدا با پزشک خود صحبت کنید که چه نوع ورزشی برای شما مناسب‌تر می‌باشد و بعد به طور مرتب ورزش کنید، ورزش هایی از قبیل آهسته دویدن، دوچرخه سواری و یا تمرینات هوازی.
• ورزش‌های تنفس عمیق، شل کردن عضلات و یوگا را انجام دهید.
• با پزشک خود راجع به مصرف داروهای آرامبخش و یا مصرف داروی ضدافسردگی که محرک نباشد، صحبت کنید.

 

 

قطع مصرف ناگهانی داروهای ضد افسردگی نیز ممکن است باعث ایجاد عوارضی مانند تهوع، سردرد و سرگیجه شود.

 

تداخل دارویی

مصرف تعدادی از داروهای دیگر نیز ممکن است با داروهای دیگر تداخل داشته باشد. از این رو، بیماران باید پیش از شروع مصرف هر داروی ضدافسردگی جدیدی، پزشک خود را از تمام داروهایی که مصرف می کنند آگاه سازند.

مصرف هر نوع داروهای ضد افسردگی همراه با داروهای ضد افسردگی گروهMAOIS  (مانند فنلزین (Phenelezine ) و ترانیل سیپرومین (Tranyl Cypromine)) ممكن است كشنده باشد.

بنابراین هرگاه پزشك معالجتان خواست، داروهای ضد افسردگی جدیدی را برای شما تجویز كند، باید قبل از شروع داروی جدید، مصرف داروی ضد افسردگی گروهMAOIS  را برای مدتی قطع كنید، زیرا با این كار وقت كافی برای تصفیه كامل خون از داروی فوق وجود دارد.

به طور کلی توصیه می شود که بیماران به هنگام مصرف داروهای ضدافسردگی از مصرف الکل خودداری کنند، همچنین مصرف داروهای ضد افسردگی در دروان بارداری باید با احتیاط صورت گیرد چون بی خطر بودنشان برای زنان باردارهنوز به طور کامل اثبات نشده است.

همانطور که در ابتدا اشاره شد بهترین راه درمان افسردگی دریافت همزمان دو راهکار درمانی دارودرمانی و روان‌درمانی می‌باشد که همزمان توسط روانپژشک و روانشناس ارائه می شود.