ستاره | سرویس مذهبی – خیلی از افراد مخصوصا افرادی که در سنین بالاتر هستند شکایت از این دارند که اغلب مسائل ساده را فراموش میکنند و به دنبال راهکاری هستند تا حافظه خود را تقویت کنند. علاوه بر مواد غذایی مفید که برای تقویت کردن حافظه توصیه شده است میتوان از دعاهای مذهبی هم در این زمینه بهره برد. به این منظور ادعیههایی در منابع و کتب مذهبی با عنوانهایی همچون دعای مطالعه و یا دعای تقویت حافظه وجود دارد که میتوان از آنها بهره برد. در این مقاله به ذکر دعای تقویت حافظه و دعاهای دیگری که در این زمینه توصیه شدهاند میپردازیم.
روشهای موثر در تقویت حافظه
- تغذیه مناسب برای تقویت حافظه
- ورزشهای مناسب برای تقویت مغز و حافظه
- توصیههای پیشوایان اسلام ( که در ادامه به ذکر آنها خواهیم پرداخت)
در روایات آمده است: پنج چیز است که حافظه را زیاد میکند و بلغم را از بین میبرد:
۱. مسواک کردن
۲. روزه گرفتن
۳. قرائت قرآن
۴. عسل خوردن
۵. کندر جویدن
از پیغمبر اکرم (صلیالله و علیه و آله) است که پنچ چیز حافظه را قوی میگرداند:
۱. شیرینی
۲. گوشت نزدیک گردن
۳. عدس
۴. نان سرد
۵. خواندن آیةالکرسی
اعمال و دعاهای توصیه شده برای تقویت حافظه
- سوره الرحمن را تا ” فبای آلاء ربکما تکذبان ” هر روز بعد از نماز صبح بخواند.
- هر روز صبح قبل از آن که کسی سخن بگوید این جمله را که به دعای تقویت حافظه مشهور است بخواند: یا حَیَّ یا قَیَُّومُ فَلا یَفُوتُ شَیءُ عِلْمُهُ وَ لا یَئُودُه.
- جهت قوت حافظه هر روز ده مرتبه بگوید: فَفَهَّمْناها سُلیمْانَ وَ کُلاَّ آتیْنا فَهْماً وَ عِلْماً وَ سَخَّرْنا مَعَ داوُدَ الْجِبالَ مَعَ داوُدَ الْجِبالَ یَسْبَحْنَ وَ الطَّیْرَ وَ آلِهِ اَکْرِمْنی بِالْفَهْمِ وَ الْحْفِظِ وَ الْخَیْرّ یا قاضِیَ الْحاجاتِ وَ صلَّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ اَجْمَعینَ.
- مرحوم شیخ بهائی در کتاب تهذیب فرموده است به جهت زیادتی حافظه این دعای تقویت حافظه را بخواند: الَلِّهُمَ ارْزُقْنی فَهْمَ النَّبِییّنَ وَ حِفْظَ الْمُرْسَلینَ وَ اِلْهامَ الْمَلائِکهَ الْمُقَرّبینَ آمینَ یا رَبَّ الْعالَمینَ.
- بعد از هر نماز این دعای تقویت حافظه را بخواند مجرّب است: سُبْحانَ مَنْ لا یَعْتَدی عَلی اَهْلِ مَمْلَکَتِهِ سُبْحانَ مَنْ لا یُاخِذُ اَهْلَ الاَرْضِ بِألْوانِ الْعَذابِ سُبْحانَ الرَّئُوفُ الرَّحیم اَللّهُمَّ اجْعَلْ لی فی قَلْبی نُوراً وَ بَصَراً وَ فَهْماً وَ عِلْماً اِنَّکَ عَلی کُلِ شَیءٍ قَدیر.
قرائت دعای تقویت حافظه
در این باب قرائت دعاهای زیر جهت افزایش و تقویت هوش و حافظه توصیه میگردد:
“اللهم اخرجنی من ظلمات الوهم و اکرمنی بنور الفهم اللهم افتح علینا ابواب رحمتک و انشر علینا خزائن علومک برحمتک یا ارحم الراحمین”؛ خدایا مرا از تاریکیهای وهم و خیال بیرون آور و با نور فهم مرا گرامی دار، پروردگارا درهای رحمتت را بر ما بگشای و گنجینههای دانشات را بر ما بگستران! به رحمتت ای مهربانترین مهربانها”.[۱]
“اللهم إنی أعوذ بک أن أضل أو أضل أو أزل أو أزل أو أظلم أو أظلم أو أجهل أو یجهل علی اللهم انفعنی بما علمتنی و علمنی ما ینفعنی و زدنی علما و الحمد لله على کل حال اللهم إنی أعوذ بک من علم لا ینفع و من قلب لا یخشع و من نفس لا تشبع و من دعاء لا یسمع”[۶]؛ خدایا به تو پناه میبرم از این که گمراه کنم و یا گمراه گردم، بلغزانم و یا بلغزم، ستم کنم یا ستم بینم، به نادانی کشانم و یا خود دچار آن گردم. بار خدایا مرا با علمی که به من آموختی سودمند گردان و مرا به علمی رهنمون ساز که مرا سودمند افتد. خدایا بر مراتب علم و آگاهی من بیفزا . سپاس حقیقی در تمام حالات از آن خداوند متعال است. بار خدایا به تو پناه میبرم از علمی که سودمند نیست و از قلبی که خشوع و انعطاف در برابر حق، بدان راه ندارد و از هوسی که سیر و اشباع نمیگردد و از دعایی که اجابت نمیشود.[۲]
دعای تقویت حافظه که پیغمبر (ص) به امیرالمؤمنین (ع) براى حافظه تعلیم نمود: «سبحان من لایعتدى على اهل مملکته، سبحان من لایأخذ اهل الارض بالوان العذاب، سبحان الرؤوف الرحیم، اللهم اجعل لى فى قلبى نورا و بصرا و فهما و علما انک على کل شىء قدیر».[۳]
تذکر: لازم است که بدانیم هوش و حافظه و استعداد هر انسانى برآیندى از عوامل متعدد وراثتى و محیطى است که بعضى از این عوامل از قبیل آنچه در بالا گفته شد در اختیار ما است و بعضى از آنها مانند نقش عوامل ژنتیکى اجداد گذشته از حوزه اختیار انسان خارج است. بنابراین نباید توقع داشت که با انجام کارهاى فوق و خواندن دعای تقویت حافظه که قطعاً مؤثر هستند معجزه ایجاد شود که ناگهان بهره هوشى شخصی از ۹۰ به ۱۳۰ ارتقاء پیدا کند و اگر این چنین نشد اعتقاد به این توصیههایى که معصومان (ع) کردهاند کم شود.
منابع:
[۱]. قمی، شیخ عباس، مفاتیحالجنان
[۲]. منیةالمرید، ترجمه، حجتی، سید محمد باقر، آداب تعلیم و تعلم در اسلام
[۳]. مفاتیحالجنان، فصل اول از باب اول، تعقیبات نماز
[۴]. باقیات الصالحات